درست ۲۲ روز دیگر ۸۱ ساله می‌شود؛ اما هنوز کسی تکلیفش را روشن نکرده است، هرکسی هرطور که دلش می‌خواهد، درباره‌اش صحبت می‌کند و برایش تصمیم می‌گیرد. همه می‌گویند، برای حال و روزش ناراحتند، اما کسی کمر همت نمی‌بندد و برای این پیرمرد کاری نمی‌کند.
صحبت از «ارکستر سمفونیک تهران» است که روزی برای خودش یال و کوپال و اسم و رسمی داشت، اما حدود دو سال پیش توسط مدیران وقت وزارت ارشاد و البته به بهانه‌ی «تشکیل یک موسسه‌ی آبرومند» تعطیل شد. می‌گفتند، روزهای خوبی در انتظار این ارکستر خواهد بود، اما حالا بسیاری، قید آن اتفاق‌های خوب را زده‌اند و فقط می‌گویند: «از طلا گشتن پشیمان گشته‌ایم، مرحمت فرموده ما را مس کنید».
آخرین اجرای ارکستر سمفونیک تهران به ۳۰ بهمن‌ماه ۱۳۹۱ و در قالب جشنواره‌ی موسیقی فجر برمی‌گردد که ارکستر در آن روز برای آخرین‌بار اعلام موجودیت کرد.
در سال ۱۳۹۱، ارکستر سمفونیک تهران روزهای سخت و غمگینی را پیش رو داشت؛ اوایل پاییز آن سال، شایعاتی مبنی بر تعطیلی ارکستر سمفونیک تهران شنیده و گفته شد که نوازندگان بر سر تمرین‌ها حاضر نمی‌شوند. ارکستری که پیش از قرار گرفتن در برزخ هم به اجراهای مناسبتی و سفارشی بسنده کرده بود.
در آن روزها وضعیت شفاف نبود؛ نوازندگان چند دسته شده بودند و هر کدام مصاحبه‌هایی علیه ارکستر انجام می‌دادند. خبری از کنسرت نبود، اما مسوولان اصرار داشتند که بگویند، ارکستر فعال است.
شایعات بالا گرفت. ۸ آبان‌ماه همان سال معاون وقت هنری وزارت ارشاد برای این‌که بیش از این به شایعات دامن زده نشود، یک نشست خبری فوری تشکیل داد و خبر تأسیس موسسه‌ی ارکسترهای ایرانی را به‌طور رسمی اعلام کرد.
شاه‌آبادی با بیان این‌که شش‌ماه در زمینه‌ی توسعه‌ی این سازمان فعالیت داشته‌اند، گفت: در حال حاضر می‌توانیم اعلام کنیم شرایط برای شکل‌گیری یک موسسه‌ی جدید فراهم است. نیروها آماده و پیش‌بینی شده‌اند.
او سامان‌دهی دوباره‌ی نیروهای ارکستر با توجه به نیازهای کشور و جایگاه نوازندگان را از ویژگی‌های این سازمان دانست و افزود: کادر فنی ارکسترها هر سال باید از طریق این موسسه ارزیابی شود و آزمون‌های تخصصی نیز زیر نظر داوران برگزار می‌شود. بنابراین موسسه هر سال گزینش جدید خواهد داشت.
بر این اساس مقرر شد که ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر ملی ایران و کر دفتر موسیقی به‌عنوان زیرمجموعه‌های این سازمان به فعالیت خود ادامه دهند.
۲۱ آبان‌ماه، اعضای هیئت مدیره‌ی «موسسه ارکستر ایران» از سوی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شدند. براساس این حکم سیدمحمد میرزمانی، اصغر امیرنیا و علیرضا پاشایی به‌عنوان اعضای هیئت مدیره موسسه‌ی ارکستر ایران معرفی شدند. مهدی افضلی نیز به‌عنوان مدیرعامل موسسه‌ی ارکستر ایران منصوب شد.
***
زمستان آمد و باز هم هیچ خبری نبود. شاه‌آبادی می‌گفت، رسانه‌ها هرچه درباره‌ی تعطیلی ارکستر می‌گویند، کذب و ارکستر فعال است تا این‌که اعلام شد قرار است، ارکستر سمفونیک تهران ۳۰ بهمن‌ماه در جشنواره‌ی موسیقی فجر روی صحنه برود.
آن کنسرت به رهبری نادر مرتضی‌پور و خوانندگی سالار عقیلی اجرا شد. به هر حال، عقیلی جزو خوانندگان مورد علاقه‌ی مردم است و شاید بهترین گزینه برای ارکستری بود که مدت‌ها در سکوت به‌سر می‌برد و باید مخاطب از دست‌رفته را دوباره جذب می‌کرد.
ارکستر سمفونیک تهران در آن کنسرت، قطعاتی را نواخت که پیش از این توسط ارکستر موسیقی ملی ایران و در کنار سازهای ملی نواخته می‌شد و مشخص نشد که این اجرا از تلفیق دو ارکستر حکایت داشت یا برنامه‌ای از سوی موسسه‌ی ارکستر ایران بود.
گویا آن اجرا، شب آخر اجرای ارکستر سمفونیک تهران بود و دیگر خبری از آن نشد.
***
خردادماه همان سال یکی از نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران به خبرنگار ایسنا گفت: من سال‌هاست که در ارکستر سمفونیک تهران نوازندگی می‌کنم و در ساختار جدید ارکستر نیز فعالیت دارم. اصلا کنسرتی در کار نیست و ارکستر به برگزاری برنامه‌های ارگانی و پروژه‌ای، آن هم ماهی یک‌بار اکتفا کرده است.
آرمین قیطاسی ادامه داد: مسوولان حقوق نوازندگان را با تأخیرهای طولانی پرداخت می‌کنند و نسیه به نوازنده پول می‌دهند. نام این چیزی که می‌بینید، ارکستر سمفونیک نیست. نامش فاجعه است.
او همچنین گفت: این ارکسترها را تعطیل کنند، بهتر است. فقط شعار می‌دهند و هیچ کاری نمی‌کنند. اگر موسیقی و ارکسترها را نمی‌خواهند خب تعطیلش کنند، چرا تکلیف مشخص نیست؟ به همان موسیقی پاپ بچسبند بهتر است، چون درآمدزایی بهتری برای‌شان دارد.
سرپرست ارکستر بادی «آرسنوا» درباره‌ی آزمون‌های موسسه‌ی ارکستر ایران نیز گفت: آن آزمون‌ها همه بازی بود. گفتند می‌خواهند امتحان بگیرند و نوازندگان هم بعد از کلی درس خواندن، آزمون دادند. این در حالی است که اصلا نتایج آن آزمون اعلام نشد.
***
اما صبح ۳۰ تیرماه ۱۳۹۲ اتفاق عجیب‌تری افتاد. خبر رسید که تعدادی از نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران به نشانه‌ی اعتراض در تالار رودکی تجمع کرده‌اند.
آن‌ها برای دفاع از حق و حقوق‌شان تجمع کردند و گفتند که خواستار تسهیل در امر قراردادهای‌شان هستند و معتقدند که حقوق معنوی آن‌ها در انتشار آثار صوتی و تصویری ارکستر سمفونیک رعایت نمی‌شود.
یکی از نوازندگان ارشد درباره‌ی دلایل تجمع همان روز به خبرنگار ایسنا گفت: اعضای ارکستر ۱۰ ماه است که قرارداد ندارند و حقوق نمی‌گیرند. این در حالی است که مسوولان در خبرها گفته‌اند، ارکستر در حال تمرین است. باید بگوییم که آنچه آقای شاه‌آبادی درباره‌ی آن صحبت می‌کنند، نامش ارکستر سمفونیک نیست، بلکه یک ارکستر پروژه‌ای است که به اجرای کارهای سفارشی می‌پردازد و ممکن است گاهی ما هم در آن اجراها حضور داشته باشیم.
این نوازنده همچنین اظهار کرد: مهرماه سال گذشته، وقتی اعضای ارکستر سمفونیک تهران از کنسرت لبنان به ایران بازگشتند، حاشیه‌هایی به‌وجود آمد و پس از آن، انجمن موسیقی ایران اعلام کرد که دیگر با ارکستر هیچ قراردادی ندارد و نوازندگان زیر چتر موسسه‌ی ارکستر ایران می‌روند. این در حالی است که موسسه‌ی ارکستر ایران هنوز ثبت قانونی نشده و دائم می‌گویند که پول به حساب موسسه واریز نشده است و حق و حقوق نوازندگان پرداخت نمی‌شود.
کلانتری اضافه کرد: آن‌ها نوازندگان را بازیچه کرده‌اند و برای کارهای سفارشی دستمزدهای کلان به آهنگساز می‌دهند و وقتی نوبت حقوق نوازنده می‌رسد، می‌گویند بودجه نداریم. گاهی دستمزدهایی به آهنگساز پرداخت می‌شود که حقوق شش‌ماه نوازندگان ارکستر سمفونیک است.
***
ساعتی پس از تجمع ۳۰ تیرماه، علیرضا پاشایی – سرپرست وقت دفتر موسیقی – نوازندگان را تا ساعت ۱۶ همان روز به صبوری دعوت کرد تا در امر قرارداد نوازندگان اقداماتی انجام دهد.
البته پاشایی خبر تجمع نوازندگان را تکذیب کرد و گفت که رسانه‌ها کذب می‌گویند و اصلا تجمعی در کار نبوده، بلکه همه‌چیز مسالمت‌آمیز حل شده است.
این در حالی بود که سه خبرنگار آن روز، شاهد تجمع بودند.
***
اما ادامه‌ی ماجرا این‌گونه است که در همان بحبوحه، دولت تغییر کرد و دولت «تدبیر و امید» روی کار آمد. رییس‌جمهور جدید وعده‌های خوبی در راستای گشایش دوباره‌ی ارکستر سمفونیک تهران داد و دستوری هم در این زمینه صادر کرد. البته همه‌ی این‌ها منوط به این می‌شد که معاون امور هنری وزارت ارشاد هرچه سریع‌تر مدیرکل دفتر موسیقی را معرفی کند که البته ماه‌ها طول کشید تا «پیروز ارجمند» حکم مدیر کلی دفتر موسیقی را بگیرد.
تا اینجا نمی‌شد، انتظار زیادی از مدیران دولت جدید داشت، زیرا تازه روی کار آمده بودند و از طرفی علی مرادخانی -معاون امور هنری وزارت ارشاد – اعلام کرده بود که معاون هنری سابق، ۴۵۰ میلیون تومان به ارکستر سمفونیک تهران بدهکار است!
***
پس از کش‌وقوس‌های فراوان، منوچهر صهبایی حکم رهبری ارکستر سمفونیک را دریافت کرد و آزمون نوازندگان هفتم تیرماه آغاز شد. در این میان، وعده‌های متفاوتی در راستای گشایش ارکستر سمفونیک تهران داده می‌شد و مدیرکل دفتر موسیقی هم در اولین نشست خبری‌اش که شهریورماه امسال برگزار شد، در این‌باره گفت: آزمون‌های ارکستر سمفونیک تهران برگزار شده و امیدواریم این ارکستر تا یک‌ماه دیگر کارش را شروع کند و حکم رهبران ارکسترها نیز آماده است.
او افزود: در ماه مهرماه، اولین کنسرت این ارکسترها برگزار خواهد شد. البته لازم است بگویم، خراب کردن ارکستر کار بسیار سختی است و مثل این می‌ماند که شما یک روزه تالار وحدت را خراب کنید (اشاره به تعطیلی ارکستر در دولت قبل) برای همین بعضی هنرمندان نسبت به دفتر، بی‌اعتماد شده‌اند که امیدواریم این دیوار بی‌اعتمادی شکسته شود.
***
اما حالا خبر رسیده که ارکسترها به بنیاد رودکی واگذار شده‌اند و از طرفی نوش‌آبادی که در نخستین نشست خبری‌اش را پس از انتصاب به‌عنوان سخنگوی وزارت ارشاد سخن می‌گفت، در پاسخ به پرسشی درباره‌ی این‌که چرا ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی ایران با وجود صدور دستوری از سوی رییس‌جمهور هنوز احیا نشده‌اند، اظهار کرد: همان‌طور که رییس‌جمهور عنوان کرده، احیای ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی در حال پیگیری است که متأسفانه طبق معمول بحث منابع مالی وجود دارد؛ اما تأکید می‌کنم که این مشکل مانع احیای این دو ارکستر نخواهد شد.
او همچنین درباره‌ی واگذاری ارکسترها به بنیاد رودکی، گفت: ما می‌توانیم طبق قانون، اجرای بعضی بخش‌ها را به موسسات یا افراد ذی‌صلاح واگذار کنیم و از وابسته شدن صدها کانون و موسسه به دولت جلوگیری کنیم، چراکه این کار از ابتدا اشتباه بوده است. در این زمینه به‌نظر می‌رسد منعی برای واگذاری ارکستر به بنیاد رودکی یا موسسات ذی‌صلاح دیگر وجود ندارد.
***
همه‌ی این‌ها در حالی است که ارکستر سمفونیک تهران در آستانه‌ی ۸۱سالگی است و ۱۳ آذرماه سالروز تولدش خواهد بود. ارکستری که روزی با حرکت چوب رهبری «غلامحسین مین‌باشیان» به صدا درآمد، امروز خوابِ خواب و درگیر پاس‌کاری‌ها است.
دیدگاهتان را بنویسید