×
×

گوشه چشمی به کتاب «تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران»

  • کد نوشته: 84890
  • موسیقی ایرانیان
  • یکشنبه, ۲۵ام مرداد ۱۳۹۴
  • ۰
  • زنده یاد دکتر ساسان سپنتا در کتاب «تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران» در فصل «دستگاه اولیه ضبط و پخش صوت با ورق قلع» می نویسد: «آرزوی ماندگار کردن صوت یکی از آرزوهای دیرین بشر بوده است. البته برخی ممکن است تصور کنند که سرگذشت دستگاه اولیه ضبط و پخش صوت با جعبه های اساطیری […]

    گوشه چشمی به کتاب «تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران»
  • Thumb.aspxزنده یاد دکتر ساسان سپنتا در کتاب «تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران» در فصل «دستگاه اولیه ضبط و پخش صوت با ورق قلع» می نویسد: «آرزوی ماندگار کردن صوت یکی از آرزوهای دیرین بشر بوده است. البته برخی ممکن است تصور کنند که سرگذشت دستگاه اولیه ضبط و پخش صوت با جعبه های اساطیری سخنگو یا عروسک های صدا دار و افسانه ها شروع شده است.

    در بررسی تاریخ ضبط و پخش صوت، یکی از اکتشافاتی که در بسیاری از اختراعات بعدی تاثیر گذاشت اما اعتباری که شایسته آن بود کسب نکرد و نادیده انگاشته شد، نظریه الکترومغناطیسی ژوزف هنری بود که اساس و بنیاد بسیاری از اختراعات بعدی به شمار می آید.

    از جمله می توان تاثیر آن را در طرح و اختراع تلگراف مورس و تلفن بل و حتی طرح بنیادی و ساخت کارهای بلندگوهای دستگاه های حساس و استریو امروزی ذکر کرد و این تمهیدات را تا حدی مدیون آن دانست.

    در سرآغاز تاریخچه دستگاه ضبط و پخش اولیه ورق قلع(فونوگراف) می توان اختراع دستگاه تلگراف یا تجربیات هولم هولتس یا دستگاه ضبط صوت بدون خاصیت بازتولید و پخش به نام«فونو آتوگراف» را که توسط اسکات ساخته شد، مطرح کرد و این قبیل اختراعات را در برانگیختن ذهن مخترغ فونوگراف، توماس ادیسون بی تاثیر ندانست.

    اختراع کنندگان مهم اولین دستگاه های سخنگو مانند ادیسیون، بل و برلینر ، قبل از اختراع دستگاه فونوگراف، در کار ساخت و پیشرفت تلگراف و تلفن گام های موثری برداشته بودند.

    در دستگاه ضبط و پخش ورق قلع که ادیسون ساخت، ابزارهای زیر ملاحظه می شود: ۱- شیپور یا بوق ۲-صفحه ارتعاش پذیر ۳- سوزن ۴-سطح متحرک یا استوانه دوار ۵- پیچ چرخان و هادی ۶-چرخ دنده های متحرک.

    شکل گیری و ساخت و ساز این مجموعه به صورت یک دستگاه که زائیده نبوغ و استعداد خارق العاده توماس ادیسون است منتج به ثبت ، ضبط و پخش صوت گردید که نام آن را فونوگراف نهاد.

    هر کدام از اجزای این دستگاه به طور مجزا سابقه و تاریخچه طولانی دارد: طرح شیپور یا بوق برای تقویت صدای گوینده، توسط لئوناردو داوینچی در یک شیوه برقراری ارتباط صوتی به وسیله لوله که احتمالا در کاخ دوک میلان نصب شده بود ترسیم گشته است.

    بوق های تقویت صوت به عنوان گوشی یا سمعک از دوران باستان جهت کمک به ناشنوایان به کار رفته است. شاید مقعر ساختن دست و قرار دادن آن به بناگوش جهت تسهیل شنوایی انگیزه بوق به شمار آید. صفحه قابل ارتعاش یا دیافراگم که پرده گوش هم نوعی از آن است از عهده بقراط یونانی از طریق کالبد شکافی گوش حیوان یا انسان شناخته شد و کاربرد صفحه یا پرده مرتعش(ارتعاش پذیر)، به عنوان تشدید کننده و مولد صوت در سازهای موسیقی ، به دوره ماقبل تاریخ می رسد.

    لئون اسکات در ساختمان«ثبت صوت» خود نیز از این وسیله استفاده کرد. قلم فولادی حکاک که نامش بر سوزن گرامافون نیز نهاده شد از عهد باستان برای حکاکی و کنده کاری تصویرنگاری های خط هیرو گلیف و خطوط باستانی در مصر و عاشور و ایران باستان به کار می رفته است.

    نوشته های خط میخی فارسی باستان در کوه بغستان(بیستون) و تخت جمشید و بر دیواره کوه نقش رستم که آرامگاه شاهان هخامنشی بوده است، با همان وسایل کنده کاری شده اند.

    طرز کار دستگاه ضبط و پخش ورق قلع به این صورت بوده است که به هنگام اجرای عمل ضبط، صدا با پرده یا صفحه مرتعش سوزن را تحریک می کند و سوزن از صفحه ارتعاش پذیر تاثیر می پذیرد و مرتعش می شود. سوزن الگوی ارتعاشی خود را روی ورق قلع که حول استوانه دوار پیش شیار انداخته شده پیچیده شده است، ترسیم و حکاکی می کند.

    https://musiceiranian.ir/?p=84890
       

    مطالب مرتبط

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *