برای بزرگنمایی تصویر کلیک کنید
موسیقی ایرانیان – عاطفه بزرگ‌نیا: موسیقی نواحی که شالوده موسیقی ایران زمین را تشکیل می‌دهد، طی سالیان اخیر با شتاب بیشتری به حاشیه رفته و سهم این نوع موسیقی از کل رویدادهای موسیقی در کشور، اعم از انتشار آلبوم یا کتاب، اجرای کنسرت، پروژه‌های پژوهشی، حضور در رادیو تلویزیون و شرکت در جشنواره‌ها، آنقدر ناچیز است که شاید به کاربردن اصطلاح «مرگ خاموش» برای این میراث کهن فرهنگی چندان بی‌تناسب نباشد.
صحبت از موسیقی نواحی و مغفول ماندن این شاخه از موسیقی در آشفته بازار این روزهای موسیقی کشور دیگر آنقدر به گوش مقام‌های فرهنگی و مسئولان و متولیان پایتخت‌نشین موسیقی ما تکراری شده که متاسفانه دیگر حتی زحمت نشان دادن واکنشی به این فریاد را هم به خود نمی‌دهند و تنها هر از گاه با مطرح کردن برخی وعده‌های دل‌خوش‌کنک قائله را ختم به خیر می‌کنند.
شاید بد نباشد امروز، به جای فریاد و فغان از کم‌توجهی و بی‌مهری مسئولان محترم و طرح پیشنهادها و تقاضاهایی که اغلب راه به جایی نمی‌برند، از موسسات خصوصی و افرادی یاد کنیم که عاشقانه و بی‌هیچ چشمداشتی در راه زنده و پویا نگه داشتن موسیقی نواحی و مطرح کردن و عرضه آن به مثابه یک کالای فرهنگی در بازار آشفته فرهنگ و هنر این سرزمین نقشی ستودنی ایفا می‌کنند.
شامگاه جمعه ۱۹ دی ماه، برگزاری کنسرت موسیقی مقامی شمال خراسان به سرپرستی دوتار نواز برجسته و هنرمند شاخص مقام‌های شمال خراسان، مرتضی گودرزی، در تالار رودکی تهران موج گرمی از آواها و نواهای تقریبا فراموش‌شده آن خطه را در رگ‌های علاقه‌مندان به موسیقی خراسانی جاری کرد.
موسیقی نواحی شمال خراسان به سبب قدمت تاریخی و برخورداری از قابلیت‌های خاص موسیقایی نقش مهمی در تکامل موسیقی دستگاهی ایران داشته و نیز به سبب چندفرهنگی بودن این خطه، تاثیر موسیقایی عمیقی از اقوام مهاجر ترک و کُرد ساکن در منطقه پذیرفته که بر غنای موسیقی شمال خراسان افزوده است، اما اجرای اخیر گودرزی را می‌توان روایتی فارسی از موسیقی مقامی شمال خراسان دانست.
گودرزی از شاگردان حاج قربان سلیمانی و یکی از مدرسان اصلی ساز دوتار، رکن اصلی موسیقی خراسانی، در تهران است. وی ماحصل سال‌ها خوشه‌چینی در موسیقی مقامی را در قالب چند آلبوم به نام‌های «شاختایی»، «ابریشم طرب»، «رهگذار»، «پیوند» و «موسیقی محلی قوچان» به علاقه‌مندان این موسیقی عرضه کرده است.
گودرزی که در این اجرا از همراهی درخور توجه یکی از شاگردان خود، سمن صرامی، برخوردار بود، قطعاتی از برخی مقام‌های خراسانی از جمله «شاختایی»، «گرایلی» و «لو» را برای حاضران نواخت. وی همچنین از سه تن از اساتید موسیقی مقامی خراسانی «حاج قربان سلیمانی»، «حاج حسین یگانه» و «اسماعیل ستارزاده» یاد کرد و قطعه پایانی به نام «گل لاله لاله» را به استادش اسماعیل ستارزاده معروف به اسماعیل بخشی، دوتارنواز پیشکسوت موسیقی خراسانی، تقدیم کرد.
گودرزی تا کنون کنسرت‌های متعددی در اروپا، آمریکا و کشورهای آسیایی برگزار کرده، اما نکته جالب توجه اینجاست که کنسرت جمعه شب مرتضی گودرزی در تالار رودکی، اولین کنسرت او در ایران است. این هنرمند موسیقی مقامی، در نشست خبری کنسرت مذکور، علت برگزار نکردن کنسرت در ایران را روند سخت و پیچیده گرفتن مجوزهای لازم عنوان کرده و افزوده است: «در کشورم که منبع سرشاری از گونه‌های مختلف موسیقایی بوده، به قدری به موسیقی مقامی بی‌توجهی می‌شود که دیگر انگیزه‌ای برای کنسرت گذاشتن نمی‌ماند.»
متاسفانه دلسردی‌های ناشی از موانع و مشکلاتی از این دست را می‌توان در مسیر حرفه‌ای بسیاری از هنرمندان این مرز و بوم به چشم دید و افسوس و صد افسوس که انرژی وقتی که می‌تواند صرف آفرینش یا آموزش یک اثر فرهنگی و هنری شود اینگونه در روند بوروکراسی‌های بی‌ثمر به هدر می‌رود. البته همانطور که اشاره شد، این موضوع مجالی مفصل می‌طلبد که قطعا امروز و اینجا نیست؛ اما فرصت مغتنمی است برای یاد کردن از موسسات خصوصی و دولتی حامی این رویدادهای خاص فرخنده که فارغ از انگیزه مادی و صرفا از سر عشق و علاقه به گنجینه‌های پنهان معنوی این آب و خاک در این راه همت می‌گمارند. بنیاد رودکی یکی از موسساتی است که همکاری خوبی در جهت برگزاری این برنامه ها دارد و موسساتی مثل شرکت «هامین گستر» برگزارکننده کنسرت مرتضی گودرزی، که می‌کوشند تا سهمی در ارج نهادن و حفظ میراث‌های معنوی ایران زمین داشته باشند؛ میراث‌هایی که چه بسا در معرض خطر فراموشی قرار دارند و این بی‌شک ضایعه‌ای جبران‌ناپذیر خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید