موسیقی ایرانیان – زینب مرتضایی فرد: در گذشته پوسترها تنها وسیله اطلاع‌رسانی برای کنسرت‌ها بودند؛ نه خبری از پیامک‌هایی بود که این روزها برایمان ارسال می‌شود و تاریخ برگزاری کنسرت را اعلام می‌کند و نه سایت‌های اینترنتی برای کنسرت‌ها تبلیغ می‌کردند و به شکل مجازی بلیت می‌فروختند و فقط پوسترها بودند که این بار تبلیغی سنگین را بردوش می‌کشیدند، روی دیوارهای شهر نصب می‌شدند و مردم را از برگزاری کنسرت‌ها و دیگر رویدادهای هنری با خبر می‌کردند.
نگاهی به این پوسترها می تواند فارغ از بررسی تفاوت های تکنیکال آنها با پوسترهای موسیقی امروزی نکات دیگری را بر ما روشن کرده و پرسش هایی را هم در ذهنمان ایجاد کند. فکر می کنم اگر شما هم مثل من چند بار همه پوسترهای موجود در این نمایشگاه را نگاه کنید ناخواسته در ذهنتان مقایسه ای میان پوسترهای موسیقی در گذشته و امروز خواهید داشت. نخستین پرسشی که برای من پیش آمد این بود که چرا در دهه های ۴۰ تا ۶۰ در پوسترهای موسیقی کمتر از چهره خواننده یا نوازنده های مطرح استفاده می شده است؟ هرچه باشد امروز اغلب ما عادت داریم تصویر بزرگی از خواننده یا نوازنده مشهور گروه را گوشه ای از بنرها و پوسترها ببینیم و چه بسا ذهنمان عادت کرده باشد براساس دیدن چهره های موجود روی یک پوستر به خرید بلیت آن کنسرت ترغیب شود.
وقتی این موضوع را با فرزاد ادیبی، هنرمند گرافیست مطرح می کنم، می گوید: من کم و بیش در جریان برخی سفارش های موسیقی امروز بوده ام و می دانم سفارش دهندگان اصرار دارند تصویر خواننده یا نوازندگان مطرح و برجسته هر گروه روی پوستر یا کاور سی دی دیده شود. البته این کار ابتدایی ترین و معمولی ترین برخورد در طراحی پوسترهای موسیقی است.
کار یک طراح پوستر به اندازه مترجم یک کتاب فلسفی دشوار است، چرا که او باید بتواند متن یا یک اثر موسیقی را به تصویر ترجمه کند. ادیبی در این باره می گوید: هر قدر اموری که با آنها روبه رو هستیم تجریدی تر و انتزاعی تر باشد تبدیل آنها به پوستر هم دشوارتر می شود. موسیقی هم یکی از انتزاعی ترین هنرهاست و طراحی پوستر برای آن مانند ترجمه از زبان مبدا به مقصد دشوار است.
این دشواری اما در پوسترهای به نمایش گذاشته شده در موزه امام علی(ع) به شکلی زیبا و هنرمندانه رعایت شده است. این طراح گرافیک در این باره توضیح می دهد: در گذشته نگاه ها به طراحی پوسترهای موسیقی کاملا هنری بود و سفارش دهندگان اجازه می دادند هنرمندان گرافیست کارشان را بدرستی انجام دهند و اصراری بر حضور چهره ها در پوستر نداشتند. او ادامه می دهد: اکنون با پوسترهای موسیقی بدترین برخوردها می شود. پوستر باید بتواند برگردان درستی از موضوع به زبان تصویر باشد و حتی در همین نمایشگاه آثاری روی دیوار رفته اند که در آنها هیچ تصویری هم به چشم نمی خورد و طراحان آنها با به کارگیری فونت ها و نوشتن اطلاعات، اجرای یک برنامه موسیقی در شکلی خاص، اطلاع رسانی را به طور کامل انجام داده اند. فرهاد مشکات و قباد شیوا از جمله هنرمندانی هستند که طراحی چنین پوسترهایی را تجربه کرده اند.
ادیبی تاکید می کند که نمی توان گفت همه پوسترهای امروزی که چهره یک خواننده یا نوازنده را روی خود دارند موفق نیستند، اما طراحی چنین پوسترهایی نوعی ابتذال در کار است. او می افزاید: هر چند امروزه پوستر دیگر کارکرد گذشته را برای مخاطبان ندارد و مدیاها و رسانه های دیگر این وظیفه را به عهده گرفته اند اما باز هم نمی توانیم از پوسترها بهعنوان سندهای تاریخی دور شویم. چون نقش اساسی را در ثبت یک رویداد هنری مانند کنسرت دارند و برگردان تصویر روی دیوار برگزار کننده کار هستند.
ادیبی تاکید می کند: برخورد سفارش دهندگان این روزها طراحی پوسترهای موسیقی را به مسیر ابتذال سوق می دهد و آنها این اجازه را نمی دهند که طراحان بتوانند با دیدی هنری کار کنند.
امیر عبدالحسینی مدیر موزه امام علی(ع) و هنرمند گرافیست هم درباره این نمایشگاه می گوید: این پوسترها در مقایسه با پوسترهای موسیقی که امروزه طراحی می شود کیفیت به مراتب بهتری دارند. طراحی و رنگ گذاری مناسب از جمله ویژگی های این پوسترهاست که توجه هر بیننده حساسی را به خود جلب کرده و ذهن او را به واکنش و مقایسه پوسترهای گذشته و امروز وا می دارد.
این هنرمند هم مانند فرزاد ادیبی نگاه چندان مثبتی به پوسترهای امروزی ندارد و تاکید می کند: در گذشته پوسترها به جنبه اطلاع رسانی شان وفادار بودند، اما امروزه پوسترها به یک شو و نمایش تبدیل شده اند و از کارکرد اصلی خود فاصله گرفته اند.
این نمایشگاه علاوه بر این که مورد توجه هنرمندان قرار گرفته، با استقبال خوبی از سوی علی مرادخانی، معاون هنری وزیر ارشاد هم روبه رو شده است. او که هنوز ریاست موزه موسیقی را به عهده دارد، در آیین افتتاحیه این نمایشگاه حضور پیدا کرد و گفت: خوشحالم از این که اولین بازدید رسمی ام به عنوان معاون هنری از این نمایشگاه بوده و همچنین خرسندم از این که پوسترهای موسیقی به نمایش در آمده اند.
او همچنین تاکید می کند: سعی می کنیم آثار این نمایشگاه را در گالری موزه موسیقی که بزودی افتتاح می شود به نمایش بگذاریم، چون آثار موجود بسیار ارزشمند و در خور توجه هستند. این نمایشگاه، سومین نمایشگاه ادواری موزه گرافیک ایران است که تا هجدهم شهریور در موزه هنرهای دینی امام علی(ع) برپا خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید