یک محقق و مدرس موسیقی استفاده از ملودی‌های موسیقی اقوام را راهی برای رهایی از تکرار در موسیقی ردیف دستگاهی ایران دانست و گفت: با استفاده از این ملودی‌ها می‌توان قطعه‌های جدید خلق کرد که در ذهن مردم ماندگار شود.
احمد صدری – محقق و مدرس موسیقی – با بیان این‌که موسیقی از مقتضیات فرهنگ و یکی از وجوه ظهور و بروز فرهنگ است، به روابط عمومی جشنواره‌ی «آواها و نواهای رضوی» گفت: موسیقی یکی از مظاهر فرهنگ است که تابع تام و تمامی از نوع زندگی، باورها و جهان‌بینی فرهنگی انسان‌ها در تمام نقاط دنیاست. موسیقی محملی است برای ظهور و بروز باورها و اعتقادات و آن چیزهایی که در زندگی برای‌مان اهمیت دارد. ظهور این باورها در موسیقی کشور به صور مختلف تعین شده است. مثلا در موسیقی اقوام مختلف ایران، یکی از موضوعات که به فراوانی وجود دارد، نعت و مولودی‌خوانی پیامبر (ص) اکرم است .
وی ادامه داد: در ایران به جهت حضور تشیع و همجواری با حرم امام رضا (ع) علیه‌السلام، ذکر این امام در موسیقی‌های مناطق مختلف ایران رواج دارد. چاووش‌خوانان با صوت خوش در بدرقه زائران با لحنی خوش می‌خواندند :
ما به نزد حضرت شاه خراسان می رویم با سر و جان در بر سلطان ایمان می رویم
قبله هفتم، امام هشتمین باشد رضا ما به نزد آن شهنشاه غریبان می رویم
هرکه دارد آرزو بر گوبیا با کاروان ما به نزد آن امام انس و هم جان می رویم
آن امامی که مراد عالَمی سازد روا در حضور او به امید فراوان می رویم
خاک ایوان طلا را سرمه ی چشمان کنیم سر ز پا نشناخته در نزد جانان می رویم
هر که را عشق امام دین بُوَد برگو بیا گو بیا با ما که ما با عهد و پیمان می رویم
عضو اتاق فکر اولین جشنواره‌ی «آواها و نواهای رضوی» با تاکید بر این‌که آواهای مذهبی از موسیقی اقوام ایرانی قابل تفکیک نیست، گفت: در میان موسیقی اقوام مختلف ایران، ملودی مذهبی با شادیانه دو امر مجزا از یکدیگر هستند. مثلا در مازندران با لحن امیری و کتولی، مرثیه و نوحه‌سرایی میکنند. با همین لحن و کمی تغییر در ریتم و تمپو برای مراسم آیینی و مذهبی بهره می‌گیرند.
صدری ادامه داد: یک نکات جالب توجه دیگر این است که بین موسیقی اقوام مختلف ایران و موسیقی ردیف دستگاهی، پیوند ژنتیک و ارگانیک وجود دارد. برای مثال لحن‌های دشتستانی، بیدگانی و … که لحن خاص مناطق جنوبی کشورمان است با تغییرات اندکی در موسیقی ردیف دستگاهی قرار می‌گیرد.
وی در توضیح نحوه‌ی برگزاری جشنواره‌ی «آواها و نواهای رضوی» اظهار کرد: در جشنواره‌ی آواها و نواهای رضوی دو گونه موسیقی نواحی ایران و موسیقی ردیف – دستگاهی در بخش مسابقه حضور و اجرای صحنه‌ای دارند .
این پژوهشگر موسیقی نواحی درباره‌ی پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه‌ی آواها و نواهای رضوی، گفت: پژوهش‌های پراکنده‌ای در این زمینه انجام شده، اما عموما مشکل تحقیق در کشور این است که این پژوهش‌ها پیوسته و به‌دنبال هم انجام نمی‌شود و سلسله تحقیق‌های جزیی و مستدام که به نتیجه برسد، وجود ندارد. تا جایی که من مطلع هستم، به سفارش موسسه‌ی آفرینش‌های آستان قدس رضوی توسط یکی از پژوهشگران موسیقی نواحی ایران در این زمینه اقداماتی به منظور ثبت و ضبط شده است. چند فیلم مستند درباره نقاره‌نوازی در آستان حضرت امام رضا (ع) همراه پژوهش‌هایی جامع تولید شده است. همچنین چند پایان‌نامه‌ی کارشناسی با این عنوان تالیف شده که متاسفانه این پژوهش‌ها در یک بانک اطلاعاتی متمرکز نشده است که امیدواریم به همت بنیاد بین‌‌المللی امام رضا (ع) این امر محقق شود .
وی همچنین درباره از بین رفتن گنجینه‌های فرهنگی ایران در حوزه‌ی آواها و نواهای رضوی، بیان کرد: این موضوع صرفا درباره آواها و نواهای رضوی مطرح نیست، بلکه در موسیقی نواحی ایران نیز مطرح است. از آنجا که یکی از موارد کاربرد موسیقی نواهای رضوی به‌صورت بخشی از یک کل است، من به‌طور کلی درباره موسیقی نواحی ایران اعتقاد ندارم که این موسیقی و آواها و نواها در حال از بین رفتن است.
او تاکید کرد: این نواها در موسیقی اقوام، یک حقیقت هستند که از بین نمی‌روند. گاهی در ظهورند و گاهی در بطون. آن هنگام که ما آن را نمی‌بینیم، نباید بیانگاریم که از بین رفته و مرده، بلکه از نظر ما غایب است. کما این‌که بارها این جمله را شنیده‌اید که این آخرین نوازنده‌ی محلی است. در حالی که با یک پژوهش میدانی می‌بینیم، چند نوازنده‌ی خوب جوان این ساز را می‌نوازند .امروز هنرمندان خوانندگان و نوازندگان جوانی داریم که بسیار بهتر از قدما این موسیقی را درک میکنند، چراکه قدما در ضمیر ناخوادآگاه و غیرارادی به صورت تقلیدی نغمه‌ها را تکرار می‌کردند، ولی نوازندگان جوان محلی معاصر به‌صورت خود آگاه و ارادی آگاهانه این موسیقی را برای فعالیت خود انتخاب میکنند.
صدری گفت: در نهمین جشنواره‌ی موسیقی نواحی ایران، جوانان هنرمندی حضور داشتند که عمدتا دارای تحصیلات عالیه آکادمیک و در زمینه‌ی موسیقی بومی خود صاحب تالیف و به لحاظ اجرایی چه در تکنیک اجرایی ساز و روایت محتوای موسیقایی اصیل فوق‌العاده قوی ظاهر شدند. این جوانان نیاز به حمایت دارند و این حمایت صرفا مالی نیست .
این موسیقی‌دان تاکید کرد که جشنواره‌ی آواها و نواهای رضوی ظرفیت بالقوه‌ای برای ایجاد زمینه‌ی پژوهش‌های مستدام و نتیجه‌بخش در این حوزه دارد و باید دید از این ظرفیت چقدر بهره گرفته می‌شود.
دیدگاهتان را بنویسید