«فیروزه نوایی» اولین بانوی فلوتیست ایران است که با عنوان نوازنده‌ی «فلوت اول» به ارکستر سمفونیک تهران وارد شد و به استخدام رسمی آن درآمد. نوایی ۳۵ سال در ایران نبود، اما سال ۹۲ دوباره به ایران بازگشت و پس از سال‌ها اجرایی در قالب جشنواره‌ی موسیقی فجر با همراهی «آرپینه ایسراییلیان» روی صحنه برد. او در این مدت، مسترکلاس‌هایی را هم برای علاقه‌مندان این ساز برگزار کرده و حالا در همین راستا «گروه کُر فلوت» را تشکیل داده است.
سعید تقدسی (همسر فیروزه نوایی) نیز رهبری این گروه ۴۰ نفره را برعهده گرفته و قرار است، ۱۷ و ۱۸ دی‌ماه حاصل تلاش این دو هنرمند در تالار رودکی روی صحنه برود. با این دو هنرمند گفت‌وگویی داشته ایم.
خانم نوایی، شما در سال ۹۲ پس از حدود ۳۰ سال به ایران بازگشتید و روی صحنه فلوت‌نوازی کردید. چه شد تصمیم گرفتید به ایران بازگردید و پس از این همه سال در تهران روی صحنه بروید؟
من در سال ۹۲ پس از ۳۵ سال به ایران بازگشتم و اجرایم را روی صحنه بردم. البته برای سر زدن به اقوامم به ایران می‌آمدم، اما فعالیت حرفه‌ای نداشتم. آن زمان که به ایران بازگشتم، وقتی بود که فکر کردم دیگر شرایط اجرای موسیقی کلاسیک در ایران فراهم شده و به‌صورت پررنگ‌تری به این موسیقی پرداخته می‌شود. برای همین به دعوت تعدادی از دوستان، روی صحنه رفتم و در این دو سال چند اجرا داشتم. پیش از آن، این احساس را نداشتم.
منظورتان از فراهم بودن شرایط چیست؟ از مسائل اجتماعی صحبت می‌کنید یا فرهنگی؟
هیچ‌کدام؛ فکر می‌کنم در آن سال‌ها که ایران نبودم، نیازی هم برای اجرای موسیقی کلاسیک در کشور احساس نمی‌شد. دولت مسائل و مشکلات زیادی داشت که می‌خواست به آن‌ها رسیدگی کند و نوبت به این موسیقی نمی‌رسید، اما فکر می‌کنم در سال‌های اخیر به این ژانر موسیقی اهمیت داده شده است.
شما پس از چند اجرای صحنه‌ای حالا «گروه کُر فلوت تهران» را تشکیل داده‌اید و به‌نظر می‌رسد قصد دارید، برنامه‌های مدونی در این راستا داشته باشید. کُر فلوت تهران چگونه تشکیل شد و می‌خواهید با آن چه کار کنید؟
پس از این‌که برای آغاز فعالیت‌های حرفه‌ای به ایران بازگشتم، با خانم آذین موحد آشنا شدم. ایشان فلوتیست و استاد دانشگاه تهران است و من هم ایده‌هایم را درباره‌ی کُر فلوت با ایشان در میان گذاشتم. خانم موحد هم با آغوش باز آن را پذیرفت و همکاری ما آغاز شد. من در اتریش و همسرم در سوئیس ۲۵ سال است که با «کُر فلوت» کار می‌کنیم. این کار در ایران و با همراهی انجمن فلوت ایران با حضور ۱۵ نفر نوازنده آغاز شد، اما اکنون ۴۲ نوازنده در کنار ما هستند و با هم تمرین می‌کنیم. البته این فرصت وجود ندارد که من و همسرم در ایران بمانیم و مدون کار کنیم، زیرا من دو پسر بزرگ در خارج از کشور دارم. بیشتر سعی می‌کنیم، اینجا کنسرت‌هایی را برگزار کنیم و مردم بیایند و در قالب یک ارکستر، صدای سازهای خانواده‌ی فلوت را بشنوند.
به‌نظر می‌رسد انجام چنین کاری در ایران دشوار باشد، زیرا ما در زمینه تأمین ساز بادی دچار مشکل هستیم.
خوشبختانه بچه‌ها خودشان به این نتیجه رسیده‌اند که داشتن ساز خوب، خیلی مهم است. چند نفر از آن‌ها حتی اتومبیل‌شان را هم فروخته‌اند تا ساز خوب بخرند. استقبال خوبی از این رویداد شد و من فکر می‌کنم شرایط خوبی برای کُر فلوت ایجاد شده است.
قرار است هفته‌ی آینده، این گروه را در تهران روی صحنه ببرید، ساختار و رپرتوار گروه در این اجرا چگونه خواهد بود؟
برنامه را به‌گونه‌ای طراحی کرده‌ایم که مردم بیایند و قطعاتی متنوع را با انواع ساز فلوت بشنوند. قطعاتی از باخ، موتسارت، خاچاطوریان، هندل و … را برای این اجرا انتخاب کرده‌ایم.
حتما خودتان می‌دانید که شرایط ارکسترهای خصوصی در ایران خیلی دشوار است. این ارکسترها به‌دلیل نداشتن حامی مالی، سالن مناسب برای تمرین و خیلی چیزهای دیگر پس از مدتی فعالیت تعطیل می‌شوند. آیا شما از این نظر فکری برای «کُر فلوت تهران» کرده‌اید؟
معمولا آدم وقتی کاری را شروع می‌کند، ابتدا باید خودش بسیاری از مسائل را تأمین کند. آدم باید یا پول زیاد داشته باشد یا روی زیاد؛ من روی زیاد داشتم. کسی از ما حمایت مالی نکرده است. البته موسسه‌ای هست که به ما سازهای خوب می‌دهد و از این نظر، ما را حمایت می‌کند؛ اما خیلی جاها به‌صورت شخصی خرج کردم و البته روی پول فروش بلیت‌ها هم حساب کردیم. ما بودجه نداریم و از خودمان پول گذاشتیم. دست‌مان خالی است. این بچه‌ها با جان و دل در ارکستر ساز می‌زنند. ۴۰ نفر نوازنده بدون توقع دریافت یک ریال، دور هم کار می‌کنند. تمرینات منظمی داشته‌ایم. برنامه‌ام این است که عواید سه کنسرت اول را خرج گروه کنیم و وقتی شرایط ایده‌آل شد، سپس به اعضا دستمزد دهیم.
آقای تقدسی، شما قرار است رهبری این گروه را برعهده بگیرید. لطفا درباره‌ی شرایط کار با این گروه توضیح دهید.
تقدسی: کاری که انجام می‌دهیم، یک حرکت فرهنگی است و بسیاری از فلوتیست‌های ایران در این حرکت حضور دارند. نوازندگانی از اصفهان، همدان و شیراز به ما پیوسته‌اند. دو روز در هفته تمرین می‌کنند و به شهرشان بازمی‌گردند. ببینید چه انگیزه‌ای وجود دارد. این نوازندگان در مدت کوتاه به اعضای یک خانواده تبدیل شده‌اند و بی‌نهایت به هم علاقه دارند.
۳۰ سال است که من با ارکسترهای فلوت در خارج از کشور کار می‌کنم. کشورهای دیگر نه‌تنها یک ارکستر خوب بلکه مثلا ۱۵ ارکستر در این زمینه دارند. هدف من در این گروه این است که بالاترین توانایی نوازنده را از او بگیرم.
نوایی: وقتی خبر تشکیل گروه کُر فلوت تهران منتشر شد، پیغام‌هایی از نوازندگان این ساز می‌شنیدم که چرا فیروزه نوایی می‌خواهد این کار مشکل را انجام دهد؟ به هر حال «کوک» در فلوت مسأله‌ای حساس است. اصلا بگذارید با یک مثال با شما صحبت کنم. یک روز از «هربرت فون‌کارایان» پرسیدند تو از چه سازی خیلی بدت می‌آید؟ او پاسخ داد، فلوت. پرسیدند دیگر از چه سازی بدت می‌آید؟ او این‌بار پاسخ داد، از دو فلوت!
پس ببینید هم‌رنگ و زیبا شدن چند ساز فلوت چقدر کار دشواری است.
از بحث کُر فلوت که بگذریم اگر اشتباه نکنم، خانم نوایی شما اولین بانوی فلوتیستی هستید که با ارکستر سمفونیک ساز زدید و آقای تقدسی شما هم در این ارکستر همراهی کردید. شما چه زمانی در ارکستر ساز می‌زدید؟
تقدسی: من از سال ۱۹۷۷ تا اواسط ۱۹۷۹ میلادی در ارکستر سمفونیک تهران به رهبری «فرهاد مشکات» ساز زدم. آن زمان ما با مشکلات زیادی در ارکستر سمفونیک تهران روبه‌رو بودیم.
در این مدت زیادی که در ایران نبودید اصلا فعالیت ارکستر سمفونیک را رصد می‌کردید؟
بله؛ در جریان مسائل ارکستر هستم. می‌بینم دوستان با شرایط سخت و دشواری که در همه‌ی این سال‌ها وجود داشته است، این ارکستر را سرپا نگه داشتند و باعث ماندگاری آن شدند. افرادی هستند که خیلی برای این ارکستر زحمت کشیده‌اند، اما متأسفانه گاهی شرایطی پیش آمده که باعث شده است، این ارکستر دائم فعالیت نکند. معتقدم آنچه از این ارکستر باقی مانده، مستلزم فعالیت دوستان من مانند جاوید مجلسی، اکبر محمدی و … است.
نوایی: آقای رحیمیان و آقای شهرداد روحانی هم زحمات زیادی کشیدند.
خیلی‌ها معتقدند دوران طلایی ارکستر سمفونیک تهران، دوران رهبری «فرهاد مشکات» بوده است؛ آیا شما هم این اعتقاد را دارید؟
تقدسی: زمان آقای مشکات شکل و فرم ارکستر به‌گونه‌ای دیگر بود. ۶۰ درصد نوازندگان ارکستر هنرمندان خارجی بودند و کسانی که به‌عنوان سرگروه در ارکستر ساز می‌زدند، بسیار مطرح و در سطح جهانی شناخته‌شده بودند. قاعدتا چنین ارکستری خیلی حرفه‌ای است. وقتی ارکسترها را درجه‌بندی می‌کنند و آن‌ها را در ره‌های مختلف قرار می‌دهند، شاید نمی‌توانم بگویم، ارکستر آن زمان در رده‌ی A بود، اما ارکستر بسیار خوبی بود و در سطح خاورمیانه حرف برای گفتن داشت. در زمان «فرهاد مشکات» ارکستر سمفونیک در اوج توانایی بود، چه از نظر قطعاتی که اجرا می‌کردند و چه از نظر نوازندگان.
نوایی: ارکستر در زمان فرهاد مشکات در سطح خیلی خوبی فعالیت می‌کرد. احترام به نوازنده در زمان رهبری ایشان اهمیت زیادی داشت. با این‌که آقای مشکات با تک‌تک نوازندگان دوست بود، اما همه از ایشان حساب می‌بردند. شاید باورتان نشود، اما زمانی که قرار بود با رهبر مهمان کار کنیم، تقریبا کار را شل می‌گرفتیم.
به گزارش ایسنا، گروه کُر فلوت تهران ۱۷ و ۱۸ دی‌ماه به سرپرستی فیروزه نوایی و رهبری سعید تقدسی در تالار رودکی روی صحنه خواهد رفت.
دیدگاهتان را بنویسید