نشست خبری «اولین جشنواره ملی عودنوازی قشم» دیروز (۲۶ دی‌ماه) در حالی در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد که ارسلان کامکار به عنوان دبیر جشنواره اعلام کرد: این نوع جشنواره‌ها حکم ریسمان را دارند؛ وگرنه که من اصلا حوصله ندارم!
نشست خبری «اولین جشنواره ملی عودنوازی قشم» با حضور علی ثابت‌نیا (رییس جشنواره)، ارسلان کامکار (دبیر هنری جشنواره)، کیوان فرزین (مدیر اجرایی) و ادریس راموز (معاون فرهنگی گردشگری منطقه آزاد قشم) دیروز سه‌شنبه ۲۶ دی‌ماه در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.
در ابتدای این نشست علی ثابت‌نیا درباره چگونگی شکل گرفتن ایده برگزاری این جشنواره گفت: بعد از اعلام نیاز جزیره قشم برای برگزاری رویدادهایی در حوزه موسیقی، پیشنهاداتی صورت گرفت که یکی از آنها اجراهای صحنه‌ای در فصل گردشگری جزیره قشم بود، همچنین از هنرمندان موسیقی نواحی دعوت به عمل آمد که در نتیجه به ایده برگزاری «جشنواره ملی عودنوازی قشم» رسیدیم.
او ادامه داد: در نهایت این پیشنهاد را با همکاران قدیمی در میان گذاشتیم و آنها استقبال کردند. با برگزاری شورای سیاست‌گذاری به این نتیجه رسیدیم که یکی از بهترین و خوشنام‌ترین نوازندگان عود یعنی استاد ارسلان کامکار را به عنوان دبیر جشنواره انتخاب کنیم. گام نخست طراحی فراخوان بود که توسط تیمی از متخصص‌های این حوزه طراحی شد. هویت بصری، طراحی سایت و اعلام فراخوان صورت گرفت. از آنجایی که این ساز ثبت جهانی شده بود، مسئولین منطقه آزاد در نظر داشتند که این منطقه پایگاهی برای عودنوازان کشور شود؛ حتی این پیشنهاد هم از طرف دوستان جنوبی ما ارائه شد که اسم رویداد را «دود عود» بگذاریم که در سال پایگاهی برای گردهمایی عودنوازان کشور باشد.
ثابت‌نیا تصریح کرد: نوازندگان بسیار چیره دستی در منطقه ساحلی خلیج فارس هستند. یعنی این ساز سال‌هاست که از مرز سیستان و بلوچستان گرفته تا بوشهر و خوزستان جای خود را باز کرده و با ارتباطاتی که نوازندگان این مناطق با کشورهای همسایه برقرار کرده‌اند، این ساز رشد و نمو خوبی داشته است.
او همچنین با بیان اینکه این جشنواره راه خوبی برای محک زدن پتانسیل عودنوازی کشور است، گفت: قائدتا اگر قرار بود صرفا با نگاه منطقه‌ای، جشنواره عودنوازی قشم را برگزار کنیم، در حوزه نواحی به خصوص سه استان هرمزگان، خوزستان و بوشهر پتانسیل خیلی زیادی داشت ولی نگاه این بود که در سطح ملی پتانسیل عودنوازی کشور محک بخورد. برای همین در فراخوان اعلام شد که جشنواره در دو بخش ردیف دستگاهی و نواحی، در دو رده سنی تا ۱۸ سال و ۱۸ سال به بالا برگزار می‌شود . امیدوارم که جشنواره سرآغازی برای رویدادی بین‌المللی در سال‌های آینده باشد؛ زیرا ساز عود تنها سازی است که فعالیتش‌هایش از منطقه تا مرز اروپا ادامه پیدا کرده و نوازندگان شهیری در کشورهای دیگر به خصوص کشورهای همسایه دارد.
ثابت‌نیا همچنین درباره تاریخ برگزاری این رویداد گفت: قرار بود هفته اول اسفندماه جشنواره برگزار شود اما چون هفته دوم اسفند انتخابات خواهد بود، تاریخ برگزاری جشنواره را به تعویق انداختیم. به همین جهت فراخوان جشنواره که قرار بود تا اول بهمن فرصت داشته را تا هفتم بهمن تمدید کردیم. جشنواره در روزهای ۱۶، ۱۷ و ۱۸ اسفندماه برگزار می‌شود. همچنین بعد از پایان داوری‌ها هر شب اجرای صحنه‌ای خواهیم داشت. اختتامیه رویداد در کنار غار «خربس» در فضای باز برگزار می‌شود تا اختتامیه باشکوهی را در فضای باز داشته باشیم.
به هر ریسمانی چنگ می‌زنیم
در بخش دیگری از این نشست ارسلان کامکار نیز طی سخنانی گفت: من تا به حال در این سمت‌ها نبوده‌ام و نمی‌دانم دقیقا باید چکار کنم. حضور در جشنواره را هم قبول کردم تا با پشتیبانی بچه‌ها انجام دهیم ولی دقیقا نمی‌دانم چگونه؟ در اوضاعی گیر کرده‌ایم که هر ریسمانی که باشد به آن چنگ می‌زنیم تا کمی از این وضعیت بدی که در آن هستیم، بیرون بیاییم. این نوع جشنواره‌ها حکم همین ریسمان‌ها را دارند وگرنه که من اصلا حوصله ندارم؛ البته از هر چه که برای موسیقی در این کشور انجام می‌شود، استقبال می‌کنم. حالا باید دید، چه می‌شود؟ تجربه‌ای هم نداریم و اولین بار است درباره چنین چیزی جشنواره برگزار می‌شود اما امیدوارم شروعی باشد برای سازهای دیگر و آهنگسازی تا بدانیم در کشور چه استعدادهایی داریم.
او همچنین درباره وجود بخش پژوهشی در این رویداد گفت: من خودم هم به صورت علمی درباره عود پژوهش کرده‌ام و به هم صورت تئوری و هم از لحاظ امکاناتی که این ساز می‌تواند در ارکستر به صورت تکنوازی و هم‌نوازی داشته باشد اما زمانی که برای این جشنواره به قشم رفتیم، نوازندگان عود این منطقه نگران بودند که هیچ مرکز علمی نیست و نمی‌دانند کاری که می‌کنند علمی است یا نه؟ به هر حال چون از مرکز دور هستند این مشکلات را دارند. اما من هم به آنها گفتم اساس نوازندگی عمل است و بعد تئوری! پس چون عمل را دارند و به خوبی هم عود می‌نوازند، نیازی به نگران نیست. تنها کافی است در یک کلاس آنلاین شرکت کنند که از آن طرف هم خود را برسانند. حال ما نیز اگر بتوانیم در این جشنواره جلساتی خواهیم داشت که مشکلات آنها به لحاظ تئوری حل شود.
به دنبال احیای سنت‌های فرهنگی هستیم
ادریس راموز نیز طی توضیحاتی گفت: جزیره قشم دارای میراث ملموس و ناملنوس است. مهمترین مولفه این جزیره بحث جغرافیای انسانی و فرهنگی آن است. یکی از مسائل جزیره که هر فردی متوجه آن می‌شود، حالت ریتمی است که جای جای جزیره مشاهده می‌شود. این حالت ریتمی برگرفته از یک نظم در سابقه تاریخی جزیره است. در طول تاریخ وقتی به جزیره قشم نگاه می‌کنیم، دانشی بومی را خلق کرده‌اند و آن را به سایر کشورها در شرق و غرب گسترش داده‌اند. این جزیره چوب نداشته ولی بومیان آن چوب را از کشورهای آفریقایی وارد می‌کردند و دانش بومی کشتی‌سازی را خلق کردند و با همان کشتی‌ها تجارت می‌کردند. یکی از مصادیق و میراث ناملموس جزیره، بحث موسیقی است که ما عودنوازی و عودسازی متعلق به این جزیره می‌دانیم؛ با توجه به جمعیتی که وجود دارد و علاقه وافری که به این ساز وجود دارد که در عزا و شادی از ان استفاده می‌کنند و یکی از مولفه‌های زندگی آنها است. لذا اردیبهشت سال گذشته توانستیم عود را به اسم ایران و به صورت مشترک با سوریه ثبت جهانی کنیم.
او ادامه داد: اکنون یکی از سیاست‌های فرهنگی ما در قشم احیای میراث ملموس و ناملموس این منطقه، به عنوان یکی از ابزارهای گفت‌وگو با کشورهای دیگر است. اکنون می‌خواهیم این سنت تاریخی را که در قدیم در قشم وجود داشته را احیا کنیم. خود ساز عود یک ریتم، ادبیات، فرهنگ و سیاست است که با آن می‌توان به عنوان یک ابزار فرهنگی که در کشورهای مختلف تعریف شده با کشورهای دیگر ارتباط برقرار کرد. البته که این رویداد اثرگذاری خودش را خواهد داشت ولی یکی از اهداف ما محوریت دادن به قشم در سطح ملی و بین‌المللی است. ما از طریق این جشنواره‌ها به دنبال احیای سنت‌های فرهنگی هستیم که به همه ایرانی‌ها و دنیا بگوییم که فرهنگ و هنر از آن ایرانی‌هاست و از این راه می‌توانیم گفت‌وگوی صمیمانه‌تری با دنیا داشته باشیم. امیدوارم سال‌های آینده بتوانیم این رویداد را در سطح بین‌المللی برگزار کنیم.
دیگر فضای چندانی برای ارتباط نداریم
کیوان فرزین نیز به عنوان آخرین سخنران گفت: پیش از کرونا هنرمندان موسیقی بیشتر با هم در ارتباط بودند و در جریان نشست‌های مختلف، کنسرت و میهمانی یک دیگر را می‌دیدند اما امروز می‌بینم که دیگر آن دست از کنسرت‌ها خیلی کم برگزار می‌شود؛ اگرچه که قبلا محل گردهمایی موزیسین‌ها بودند که موجب همفکری و همکاری‌هایی می‌شدند. یکی از خوبی‌های این جشنواره این است که عده قابل توجهی از هنرمندان فعال و شاخص حوزه را دور هم جمع می‌کند که با هم طی جشنواره در تعامل خواهند بود و زیست نزدیکی خواهند داشت؛ در نتیجه از یکدیگر تاثیر خواهند پذیرفت. امیدواریم طی این رویداد افراد بیشتری در حوزه عودنوازی به کشور معرفی شوند. منتقدین نکاتی که به ذهن‌شان می‌رسد را ذکر کنند و ما حتما پذیرا خواهیم بود و در دوره‌های آینده حتما رعایت خواهیم کرد.
او همچنین درباره بخش پژوهشی جشنواره گفت: ما باید درخواست کنیم که بخش پژوهشی برای جشنواره در نظر گرفته شود حتی به پژوهشگران سفارش داده شود؛ چون خیلی وقت‌ها که صحبت از علم موسیقی می‌شود، گمان می‌کنیم که یک تئوری از غرب باید وارد ایران شود و روی سازنوازی ما بنشیند اما در نوازندگی عمل حرف اول را می‌زند، به خصوص مناطقی که عود ریشه فرهنگی دارد و در فرهنگ آنها نهادینه شده است.
دیدگاهتان را بنویسید