موسیقی ایرانیان – زینب مرتضایی فرد: شهاب ناظر فصیحی، شاعر و آهنگساز آلبوم موسیقی «فصل شادی» است که مدتی است برای گروه سنی کودک و نوجوان منتشر شده است. او که تاکنون در بسیاری از مهد های کودک هم فعالیت داشته، شیفته کودکان و دنیای کودکی است.
ناظر فصیحی یا همان عمو شهاب از سال ۷۵ در زمینه موسیقی کودک فعالیت می کند و سعی دارد کودکان را به سمت موسیقی های خاص این گروه سنی هدایت کند و آنها را از دنیای بتمن و مرد عنکبوتی و خشونتی که این روزها دنیای مدرن به زندگی انسان ها وارد کرده است، برهاند.
با وی درباره این آلبوم موسیقی و آنچه کودکان امروز در موسیقی به آن نیاز دارند، گفت و گو کردیم و او ضمن بررسی آسیب های موسیقی کودک در ایران پیشنهادهایی برای آشتی جامعه با موسیقی کودک مطرح کرد.
شما در آلبوم «فصل شادی» موسیقی پاپ کودک را تولید کرده اید. این کار برای نخستین بار است انجام می شود. کمی درباره دلایل این کار توضیح دهید.
کودکی، پاک ترین و رویایی ترین دوره زندگی ماست. بچه ها متوجه این نیستند و دوست دارند بزرگ شوند. من به عنوان یک آدم بزرگ دوست ندارم از این ایام فاصله بگیرم. کودک درونم بازیگوش است و در کل نمی توانم شیطنت کودکانه نداشته باشم. هنوز اغلب وسایلم اسباب بازی است و دوستانم بچه ها هستند. همین ها انگیزه ای بود تا اثری خوب برای بچه ها تولید کنم. از اسفند ۹۰ تصمیم گرفتم اولین آلبوم کودک با آهنگسازی خودم را منتشر کنم. می خواستم این آلبوم متفاوت باشد. پاپ کودک باشد و بچه ها را جذب کند. می دیدم بچه ها به ریتم موسیقی پاپ گرایش نشان می دهند و جذب این ترانه ها می شوند. به همین دلیل تصمیم گرفتم پاپ کودک تولید کنم.
برای مجوز گرفتن مشکلی نداشتید؟
از ابتدای سال ۹۱ به شورای شعر و ترانه وزارت ارشاد می رفتم و بعد متوجه شدم در این صف اصلاحیه ترانه و شعر فقط من هستم که کار کودک دارم. ارشاد هم با این که پاپ کودک بود مجوز را سریع صادر کرد، چون همه کارها در چارچوب سادگی هستند. کار رنگ و تصویر کودکانه دارد و همین مبین نیازهای کودکان به این نوع موسیقی بود.
فعالیت در عرصه موسیقی کودک کار راحتی نیست و حتی به نظر دشوار می رسد. چه شد تصمیم گرفتید در این عرصه فعالیت کنید؟
من از سال ۷۵ تاکنون در مهد های کودک و پیش دبستانی ها با کودکان کار کرده ام و همیشه به این فکر می کردم چرا کودکان دهه ۷۰ به بعد موسیقی ندارند و کودکی شان درست و طبیعی پیش نمی رود. کودکان برنامه های تلویزیونی، فیلم های سینمایی و موسیقی را دنبال می کنند که هیچ ارتباطی با گروه سنی شان ندارد. برای همین تصمیم گرفتم موسیقی را برای کودکان تولید کنم که آنها را جذب کند تا کمی از موسیقی هایی که مربوط به گروه سنی شان نیست فاصله بگیرند.
چه تغییر رفتاری در گروه سنی کودکان می دیدید که تصور می کردید بدون وجود موسیقی خاص خودشان نمی توانند کودکی درستی داشته باشند؟
تجربه کار در مهد های کودک به من نشان داد کودکان نسل جدید در پنج، شش سالگی اطلاعاتشان در حد یک آدم بیست ساله است و همه چیز را مانند یک انسان بالغ تجزیه و تحلیل می کنند. متاسفانه فناوری، بی رویه و بدون نظارت خانواده ها وارد زندگی امروز ما شده است. تا جایی که داریم آرام آرام به سمتی می رویم که دیگر کودک نداشته باشیم. این روزها کشتی کودکی از ساحل دور افتاده و هر لحظه دورتر هم می شود. اما یک دست صدا ندارد و من به تنهایی نمی توانم تغییر چندان عمیقی در حوزه موسیقی کودکان ایجاد کنم.
به دنبال ایجاد آرامش برای خودم و بچه ها هستم. مردم بیش از هر چیزی محتاج آرامش هستند. امروز ناآرامی مانند یک ویروس همه جا را گرفته. بچه ها بتمن می بینند، اما نه مدرسه موش ها. موهای من سفید شده، چون می بینم سی دی بتمن خیلی راحت مجوز می گیرد، اما من باید هزار مرحله را رد کنم تا بتوانم مجوز بگیرم. کارتون های قدیم پسر شجاع بود و حنا دختری در مزرعه، پلنگ صورتی و زی زی گولو، اما کارتون های حالا مرد عنکبوتی و بتمن است که زی زی گولو و حنا را خورده اند و مواردی از این قبیل که خشونت را هم در بچه ها رواج می دهد.
همیشه از تاثیر روانی موسیقی حرف می زنیم. به نظر شما فقدان موسیقی متناسب با کودک چه تاثیر بدی روی روحیه آنها دارد؟
ناآرامی بچه های امروز یک زنگ خطر است. تکنولوژی دارد همه چیز را با شتاب از بین می برد. ما از روی پله برقی می دویم. با عجله بی آرتی سوار می شویم. در جامعه آمار زایمان زودرس بالاست. همه این اتفاقات به هم ربط دارد. همه گاز می دهند، می دوند و عجله دارند. ما کانال عوض نمی کردیم. سر ساعت های خاصی می نشستیم برنامه کودک می دیدیم، اما امروز در هر کلاس مدرسه ابتدایی پنج شش نفر قرص می خورند برای این که بیش فعال هستند. بچه ها تا ۱۲ شب بیدارند. پدر و مادر می خوابند؛ اما بچه بیدار است و دنبال سرعت و هیجان است. می خواهند مثل بتمن رفتار کنند و روی سر همکلاسی شان می پرند. حرکات خشن انجام می دهند. ما باید حرکتی کنیم و محصولات منطقی به بچه ها ارائه کنیم.
چرا تولید موسیقی کودک کم شده است؟
به دلایل اجتماعی و اقتصادی همه از موسیقی کودک فاصله گرفته اند و برای امرارمعاش به سمت کارهای اجرایی کم هزینه تر می روند. کار اجرایی مولف ها برای کودکان هم کم است و تنها محدود به کم بودن تولیدات عرصه موسیقی نمی شود.
آلبوم شما فروش خوبی داشت؟
راستش اصلا دنبال فروش آلبوم نبودم. فصل شادی یک آلبوم بهاری بود با محور نوروز. آن را به کودک درونم و به همه بچه ها تقدیم کردم و ده هزار نسخه بود که کادو داده شد. برخی شرکت هایی هم می خواستند کادو بدهند آن را گرفتند. خیلی ها از طریق مسافران به خارج از کشور رفت و روی سایتم پیام های خوبی گذاشتند.
با توجه به این که موسیقی کودک چندان پررونق نیست و حتی گاهی می بینیم فراموش هم شده است، کارتان را ادامه خواهید داد؟
من هرگز قید کارم را نمی زنم، برای برداشتن قدم بزرگ مجبورم حرکت هایی کنم تا کودکان را با این موسیقی آشتی دهم. ضمن این که خیلی دوست دارم سی دی دوباره منتشر و توزیع شود. دوست دارم مردم کارم را بشنوند، اما می دانم نیاز به این است که کار را تصویری کنم. منتظرم و امیدوارم نوروز ۹۳ کلیپ تصویری عرضه کنم. مطمئن هستم بازتاب خوبی خواهد داشت. بچه های روستاها هم باید کار را بشنوند.
چرا از اول آلبوم را تصویری منتشر نکردید؟
کار را برای عرضه خیلی جاها بردم، اما گفتند باید تصویری شود تا فروش آن را بپذیرند. آلبوم اسپانسر می خواهد. اگر یک نهاد پیدا شود و با من همکاری کند حاضرم هیچ پولی برای خودم دریافت نکنم و کار را انجام دهم. حاضرم کنسرت خیریه هم بگذارم. اما ته ذهنم کار را یک کادو برای بچه های خوب ایران می دانم.
شما بر چه اساسی علایق و سلایق بچه ها را شناخته و در کارتان وارد کردید؟
از تک تک بچه ها یاد گرفتم چه می خواهند وگرنه مهد های کودک در خوشبینانه ترین حالت، آهنگ های بزرگسالان را که ریتم جذابی برای کودک دارد انتخاب کرده و شعر کودکانه روی آن می گذارند.
مهدهای کودک با آلبوم چه برخوردی کردند؟
با این که من قیمت را هم پایین آوردم حاضر نشدند آلبوم را بخرند. مهد های کودک از نظر برخورد با موسیقی کودک رفتار درستی ندارند و حتی حاضر به پرداخت پول برای آهنگسازی هم نیستند. در کم کاری مهد های کودک همین را به شما بگویم که کارهایم را برای ثبت به وزارت ارشاد می بردم. مدام نگران بودم مبادا کسی قبل از من آنها را ضبط کرده باشد. اما دیدم سال هاست این کارها را در مهد های کودک برای بچه ها اجرا می کنم، اما یک مهدکودک نیامده آنها را حتی ثبت کند.
آلبوم تازه ای هم برای کودکان خواهید داشت یا خیر؟
بله، آلبومی دارم که تا چند ماه آینده منتشر خواهد شد. در این کار یک تنبک نواز کودک هم حضور دارد که بسیار مستعد و تواناست. همچنین از سازهایی مانند پیانو هم استفاده کرده ام.
دیدگاهتان را بنویسید