موسیقی ایرانیان- امین موسوی: ریشه‌یابی دلایل موفقیت آلبوم گروه رستاک و قسمت اول گفتگو با سرپرست این گروه را از اینجا مطالعه کردید، در ادامه توجه شما را به بخش دوم این مصاحبه جلب می‌کنیم. بخش سوم گفتگو را هم از اینجا می‌توانید بخوانید…
فکر می کنید اصلی ترین علت موفقیت رستاک چیست؟ کیفیت کاری اعضای گروه و یا زیبایی های ملودی های موسیقی محلی ایران؟ سؤالم را به گونه ی دیگر می پرسم، فکر می کنید موسیقی محلی بیشتر به رستاک کمک کرده تا کار و هنر اعضای گروه بیشتر شنیده شود و یا گروه رستاک بیشتر به موسیقی محلی کمک کرده تا این موسیقی غنی را بیش از پیش به مردم معرفی کند؟
خب سؤالتان سؤال جالبی هست، و جواب به این سؤال سخت است…
ولی فکر می کنم که بیشتر ما به سمت موسیقی محلی رفتیم، یعنی ما آرزو داشتیم و داریم که از پتانسیل های موسیقی محلی استفاده کنیم.
در مورد سؤال اولتان هم باید بگویم که من فکر می کنم آن بخشی که مربوط به رستاک بوده اگر موفقیتی بوده بیشتر از اینکه به خاطر مسائل فنی و هنری باشد به دلیل روابط خاص انسانی و دوستانه بین اعضای گروه است، این اصلی ترین دلیل موفقیت مربوط به رستاک بوده ولی دلیل دیگر موفقیت ما که نمی شود آن را منکر شد مربوط به قدرت و پتانسیل فوق العاده ی ملودی های محلی است، که ما تنها سعی کردیم زیبایی های این ملودی ها را که خودمان هم از آنها بی نهایت لذت می بریم، به نوعی در اختیار قشر وسیع تری که همان جامعه باشد قرار دهیم که آنها هم شاید لذت ببرند.
اگر گروه رستاک موفقیتی کسب کرده، بیشتر از اینکه به خاطر مسائل فنی و هنری باشد به دلیل روابط خاص انسانی و دوستانه بین اعضای گروه است
یک عامل از ۴ عامل موفقیت رستاک که در مقدمه ی مصاحبه هم به آن اشاره کردم این است که پخش آلبوم دوم شما بسیار قوی بوده، سابق بر این آلبوم های مجاز موسیقی ما تنها در فروشگاه های مخصوص عرضه ی موسیقی پخش می شد، و چون تعداد این فروشگاه ها در سطح شهر کم بود، کمتر مخاطب عامی حاضر می شد تا برای خرید یک آلبوم مسافت طولانی طی کند، ولی در حال حاضر به دلیل تغییر در پخش برخی شرکت ها، سی دی ها با تیراژ بسیار بالا در سطح شهر و در سوپر مارکت ها عرضه می شوند، به هرحال این تحولی در عرصه ی موسیقی مجاز کشور در همه ی سبک ها محسوب می شود، به این دلیل که آلبوم ها چندین و چندین بار بیشتر شنیده می شوند، واقعا فروش ۴۰ هزار نسخه برای آلبوم یک استاد موسیقی سنتی که ۳۰ سال فعالیت می کند تاسف بار و ناراحت کننده است، ولی می بینیم که آلبوم گروه شما در مرحله ی اول ۳۰۰ هزار نسخه پخش می شود، خب این نشان دهنده ی این است که تحولی در موسیقی کشور حداقل از حیث جذب مخاطب به وجود آمده، در مقابل این ویژگی مثبت، برخی اعتقاد دارند عرضه ی آلبوم های موسیقی در کنار مواد غذایی مثل چیپس و پفک توهینی به موسیقی به شمار می رود، نظر شما در این مورد چیست؟
من فکر می کنم سیستم جدید پخش موسیقی اتفاق خوب و خیلی بزرگی است، به خاطر اینکه چیزی که نمی شود منکر آن شد این است که خیلی از دوستانی که دارند کار می کنند مسئله شان این است که به هر حال این کار باید یک جور بازگشت مالی داشته باشد که بتوانند این کار را ادامه بدهند، یک بخش دیگر این است که هر کاری اگر مخاطبی نداشته باشد هر چقدر هم زیبا و قوی باشد باز هم در حد یک اثر شخصی است، تا وقتی که کارت بازخورد نداشته باشد، و تا وقتی که با مخاطب یک ارتباط خیلی جدی نداشته باشید، من فکر نمی کنم کار فایده ای داشته باشد. و من فکر نمی کنم که این کم شنیده شدن و کم مخاطب بودن یکی از نشانه های روشنفکر بودن هنرمند یا جدی بودن اثر هنری باشد!
به دلایل گوناگونی مردم ما موسیقی محلی و موسیقی کشورمان را آن طور که باید و شاید به هیچ وجه نمی شناسند، خب پخش آلبوم «همه ی اقوام من» با این قیمت پایین تر از قیمت رایج ولی با تیراژ بالا همین که باعث شود تعداد زیاد از مردمانمان را با موسیقی محلی آشنا کند کافی است.
و این اولین بار بوده که شرکتی یک آلبوم موسیقی محلی آنهم از یک گروهی گه شهرت آنچنانی ندارد را در این وسعت پخش می کند.
بله، شرکت سینما ۲۴ که از همان زمستان گذشته مدیر برنامه ما شد یک ریسک بزرگی کرد چون به هر حال سرمایه گذاری کردن بر روی موسیقی سنتی ای که مردم دافعه ای نسبت به آن نوع موسیقی دارند خیلی جذاب نیست، چون واقعا شرکت ها خیلی شانس بیاورند می توانند هزینه های تولید یک آلبوم سنتی را دربیاورند وگرنه که سودی برای شرکتی نخواهد داشت، ولی این شرکت یک شجاعتی به خرج داد که روی یک آلبوم موسیقی محلی چنین سرمایه گذاری کرد، خب تکثیر و توزیع ۳۰۰ هزار نسخه سی دی هزینه ی زیادی دارد، از طرفی هم که بالاخره اینان یک شرکت انتفاعی هستند که دارند تجارت می کنند و باید از سرمایه گذاری خود سود ببرند، من خوشحالم که فکر می کنم شرکت ۲۴ از این سرمایه گذاری پشیمان نشد و بابت این کار ضرری هم نکردند.
شما از چه زمانی به این موضوع فکر می کردید که آلبومی را تهیه کنید که به نوعی آشتی بین مردم و موسیقی محلی باشد، کاری باشد که مخاطب عام هم بپسندد، آیا این فکر از همان زمستان سال گذشته که شرکت با شما همراه شد در ذهنتان بود یا از قبل از آن؟
این قضیه خیلی مربوط به قبل تر از آن زمان است، من در سینما واقعا عاشق کارگردانی مثل لوک بسون هستم، جذابیت این آدم برای من این بود که کاری می ساخت که هم منی که عاشق فیلم اکشن هستم کار را با علاقه تا آخرش نگاه می کردم، فلان منتقدی که هم خودش را منتقد سینمای خیلی جدی می دانست مجبور بود که راجع به آن فیلم بنویسد، این پارادوکس برای من خیلی جذاب بود، اینکه کار را طوری مدیریت و هدایت کنی که هم بتوانی مخاطب عام را راضی کنی و هم مخاطب خاص، در گروه رستاک هم من سعی کردم از همان ابتدا اینگونه نگاه را پیاده کنم، البته لطف بچه ها هم بود که چنین ایده ای را پذیرفتند که ما یک کاری کنیم که نه تنها مخاطب عام کار را در سطح وسیعی بپسندد بلکه موسیقیدان های بزرگی مثل آقای دکتر ریاحی، آقای دکتر عمران، آقای درویشی و خانواده کامکارها هم کار را نه تنها جدی بگیرند بلکه بیشترین انرژی را هم به ما بدهند.
بیشترین چیزی که جامعه نیاز دارد یک حس شادی و همدلی است، رستاک سعی می کند در ابتدا این همدلی را در اعضای خود گروه ایجاد کند، و در درجه بعدی سعی می کند این همدلی را در موسیقی خود هم منعکس کند
آلبوم دوم شما فضای خیلی ریتمیک و شادی دارد آیا در آلبوم های بعدی هم همین فضا تکرار خواهد شد؟
بله در آلبوم اول دنبال سوژه هایی بودیم که در ذات خود اکتیو باشند که ما هم بتوانیم آن فضا را یا تشدید کنیم یا اینکه آن فضا را حفظ کنیم، مهم ترین دلیل ما برای انتخاب این مسیر نیاز جامعه بوده است، اگر بخواهیم نگاهی به جامعه کنیم شاید بیشترین چیزی که جامعه نیاز دارد یک حس شادی و همدلی در آن باشد، رستاک در ابتدا سعی می کند این همدلی را در اعضای خود گروه ایجاد کند، و در درجه بعدی سعی می کند این همدلی را در موسیقی خود هم منعکس کند.
آیا این فضا را در آلبوم های بعدی نیز می خواهید حفظ کنید؟
واقعا نمی دانیم، اصولا موسیقی هایی که لحن درون گرایانه تری دارند عمر طولانی تری پیدا می کنند، خب ما هم مثل همه ی موزیسین ها دوست داریم کارهایی هم بکنیم که عمر طولانی تری داشته باشد ولی با این حال در حال حاضر به این نتیجه رسیدیم که این نوع کار شاد نیاز جامعه و البته نیاز خودمان است، شاید زمانی هم نیاز ما تغییر کند و آن موقع هم به سمت کارهای درون گرایانه تر برویم.
یکی از مشخصه های دو آلبوم اخیر استفاده از سازهای زیاد و متنوع است، نوازنده ها چطور به این همه ساز تسلط پیدا کردند؟ از ابتدا تسلط داشتند یا بعد از شکل گیری گروه رفتند سراغ یادگیری سازهای محلی؟
بله بعد از شکل گیری گروه، اعضای گروه سراغ یادگیری سازهایی که بلد نبودند رفتند، مثلا کاوه سروریان که سازهای بادی این کار را می زند به فراخور این که ما به چه ساز محلی احتیاج داشتیم و البته بخاطر علاقه ی شخصی اش هم که خب تجربه ی سازهای جدید برایش جذاب بود، روی سازهای بادی خیلی مناطق کار کرد.
این تجربه کردن سازهای مختلف توسط نوازندگان و بالا رفتن کمیت، تأثیر منفی در کیفیت نوازندگی نوازنده ها نمی گذارد؟
خب این واقعیت به هر حال وجود دارد که یک نوازنده محلی یا غیر محلی زمان زیادی می گذارد روی ساز خود تا به یک جایگاه بالایی برسد، ما به هیچ وجه ادعا نداریم که نوازندگان مان در همه ی سازهای محلی به پختگی کاملی رسیده اند ولی سعی می کردیم کارمان چه به لحاظ سناریته و چه به لحاظ استایل اجرایی قابل قبول باشد.
از طرفی هم ما نمی توانستیم از این مسئله فرار کنیم چون بالاخره بچه ها باید هر کدام به چند ساز مسلط می شدند چون ما جدی ترین هدفمان در هر کدام از قطعات دو آلبوم این بوده که به جز لحن و بیان و ملودی که مربوط به آن منطقه است، حداقل یک ساز ملودیک و یک ساز کوبه ای شاخص آن منطقه در آهنگ وجود داشته باشد. بخاطر همین مجبور بودیم از سازهای متنوع زیادی استفاده کنیم.
- این مطلب در شماره نهم مجله موسیقی ایرانیان منتشر شده، برای دیدن آرشیو مجله موسیقی ایرانیان اینجا کلیک کنید.
- برای مشاهده صفحات اصلی این مطلب در مجله موسیقی ایرانیان بر روی تصاویر زیر کلیک کنید:
طراحی و صفجه آرایی: ابراهیم مولائی
دیدگاهتان را بنویسید