از خراسان تا مویه‌های زاگرس

مدیر موسسه فرهنگی هنری «ماهور» از انتشار دو آلبوم جدید در حوزه موسیقی نواحی با هنرمندی استاد علی اکبر بهاری و هنرمندان منطقه زاگرس خبر داد.

محمد موسوی مدیر موسسه فرهنگی هنری «ماهور»  رباره فعالیت این موسسه در زمینه موسیقی نواحی بیان کرد: طی سال های اخیر تلاش کرده ایم با گردآوری آثار مرتبط با موسیقی نواحی آلبوم هایی را به صورت مجزا منتشر کنیم که آلبوم های «موسیقی شمال خراسان – سرنا نوازی»، «موسیقی شمال خراسان – قُشمه نوازی» و «مویه های زاگرس» از جمله تازه ترین آثاری است که وارد بازار موسیقی شده اند.

وی درباره آلبوم «موسیقی شمال خراسان – قشمه نوازی» با هنرمندی قشمه و دهل نوازی استاد علی اکبر بهاری گفت: سعید تهرانی زاده از نوازندگان و پژوهشگرانی موسیقی منطقه خراسان است که در این آلبوم ضمن ارائه توضیحاتی پیرامون ساز «قشمه» به بررسی آن پرداخته است. قُشمه از سازهای بادی رایج خراسان کهن و مانند سُرنا مختص اجرای موسیقی مراسم جشن و سرور است و حتا در دورترین نواحی شرق و شمال شرق ایران زمین حضور دارد. البته تهرانی زاده در این بخش به این موضوع اشاره داشته که «مشابه این ساز در مناطق غرب ایران با نام دوزَله و در هرمزگان با عنوان نیِ جُفتی معروف و متداول است. گفته می شود که این ساز را ابتدا فارابی ابداع کرده و بعدها در بین اقوام مختلف رواج یافته است. ساز مشهور نی اَنبان که در مناطق جنوب ایران متداول است نیز در واقع نوعی قُشمه است، کمی بزرگ تر، با تفاوت در شیوه دمیدن. برای نواختن نی انبان، نوازنده با بازدم خود کیسه هوای ساز یا انبان را پُر می کند و با فشار بازو و آرنج بر انبان که هنگام نواختن، آن را زیر بغل گرفته است هوا را به درون لوله ها هدایت می کند.»

این تهیه کننده درباره آلبوم «موسیقی شمال خراسان – سرنا نوازی» نیز توضیح داد: در این آلبوم هم استاد بهاری در مقام سرنا و دهل نواز آهنگ‌های شاخص و معروفی از کارگان سُرنا در موسیقی شمال خراسان را اجرا می کند. البته همانطوری که در توضیح این آلبوم به مخاطبان ارائه داده ایم «موسیقی متداول در شمال خراسان در برگیرنده دو جریان عمده موسیقی بخشی‌ها و موسیقی عاشق‌هاست که بخشی موسیقی‌دانی است که خواننده و روایتگر داستان و نوازنده‌ دوتار است. عاشق نیز عنوانی است که برای نوازندگان سُرنا، قُشمه، کمانچه و سازهای کوبه‌ای مانند دُهُل به ‌کار می‌رود.»

موسوی در معرفی آلبوم «مویه های زاگرس» با گردآوری و متن پیمان بزرگ نیا نیز گفت: مویه‌های زاگرس نمونه‌هایی از آواهای سوگ در فرهنگ اقوام کُرد، لُر و لَک که در کرمانشاه، لرستان، ایلام، بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد است که پیمان بزرگ نیا پژوهشگر موسیقی نواحی آنها را در یک بسته موسیقایی گردآوری کرده است. سوگ‌آواها در مناطق مختلف ایران از تقدس و اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این لوح فشرده شامل ۲۸ نمونه سوگ‌آوا در میان اقوام زاگرس‌نشین است که بیش از هفتاد هنرمند آنها را اجرا کرده‌اند.