موسیقی ایرانیان – هوشنگ سامانی: پیش از این مطلبی با عنوان «بالابان در موسیقی دستگاهی» نگاشتم و هدفم این بود که نگاه صرفاً بومی برخی از آهنگسازان به این ساز تغییر کند. فراموش نکنیم عناوین را ما خودمان به ابزار میدهیم. تقریباً همه سازهایی که در فرهنگ موسیقی ما، بومی یا فولکلور به شمار میروند، در فرهنگ موسیقی ترکیه، سازی قدرتمند برای رونق انواع موسیقی آن کشور هستند، ولی در این جا ما همچنان در این اندیشه هستیم که موسیقی دستگاهی حتماً باید با تار و سه تار و نی و کمانچه و سنتور و تنبک باشد.
ساز بالابان
بالابان یک سازی بادی پر قدرت است که در منطقه غرب و شمال غرب ایران، قفقاز و فلات آناتولی طرفداران زیادی دارد. در فرهنگهای ترکی، کردی و ارمنی به ترتیب بالابان، نرمه نای و دودوک خوانده میشود که البته فواصل مربوطه نیز متفاوت از یکدیگر است. استفاده از این ساز در موسیقی دستگاهی به دلیل صدای پرحجمی که دارد، میتواند جلوهای متفاوت و بسیار شنیدنی از موسیقی ایرانی را به نمایش بگذارد. چندی پیش هنرمند گرامی عباس زند، شبی مهمانم بود. فرصت را غنیمت شمردم و دقایقی کوتاه با تارباس، نوای سازش را همراهی کردم. با وجود بداهه بودن برنامه، به نظرم ترکیب خوبی شد. هر چند خالی از اشکال نیست ولی کم و بیش میتواند توان این ساز را در غنی کردن موسیقی دستگاهی ایران نشان دهد. عباس زند با تعصب ویژه ای میگفت این ساز پهلوان است و من نیز همین تعبیر وی را برای تیتر نوشته هام برگزیدم. صدای این ساز از نظر حجم، از نی نیز بالاتر است، گر چه گستره صوتی آن به نی نمیرسد.
عباس زند
فیلم کوتاهی از این اجرای نه چندان شسته رفته را برای قضاوت شما گرامیان بارگذاری کردم. یکی از دوربینها هنگام تصویربرداری سر خم کرد و نیم تنه مرا گرفت. برای همین شاید ترکیب تصاویر برای چشمان کنجکاو، کمی غریب به نظر برسد و نکته پایانی این که تارباس من چهارسیمه است و خودم سرهمش کردم. خیلی جدی نگیرید!
دیدگاهتان را بنویسید