موسیقی ایرانیان – سیدرضا صائم: شاید مهجورترین هنری که در کشور ما صاحب برنامه تلویزیونی است، موسیقی باشد. این در حالی است که بی‌واسطه‌ترین هنر که مستقیم با هر قشری از مردم و مخاطبانش ارتباط برقرار می‌کند، همین هنر است. کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که با موسیقی غریبه باشد، با این حال کمتر مورد توجه برنامه‌سازان تلویزیونی قرار گرفته است. این به آن معنی نیست که موسیقی، کاربردی در صدا و سیما ندارد که اگر پخش ترانه و تصنیف را بخشی از این کاربرد بدانیم یکی ازهنرهای قابل استفاده در صدا و سیما محسوب می‌شود که به ویژه درشبکه‌های رادیویی بشدت از ظرفیت‌های آن استفاده شده و اساسا یکی از منابع یا دلایل رجوع به رادیو به خاطر غنی بودن آن از حیث موسیقایی نسبت به تلویزیون است.
اگر بخواهیم کارکرد موسیقی را در تلویزیون واکاوی کنیم، می‌توانیم آن را به سه بخش عمده تقسیم کنیم؛ یکی پخش ترانه یا تصنیف است که یا به شکل نماآهنگ پخش می‌شود یا با نمایش تصاویری جذاب از طبیعت همراه است. دوم حضور خوانندگان موسیقی پاپ و سنتی است که اغلب در برنامه‌های مناسبتی و جشن و اعیاد به اجرای زنده برنامه می‌پردازند و سوم که کمترین سهم را بین برنامه‌های تلویزیونی به خود اختصاص داده، برنامه‌های ترکیبی ـ تحلیلی درباره موسیقی است که برنامه‌هایی مثل با کاروان شعر و موسیقی، دلنوازان، تماشاگه راز و دستان نمونه‌هایی از این دست است.
در این میان، دستان به واسطه ساختار و رویکرد متفاوت خود واجد نگاه تخصصی‌تری به این حوزه بوده و درواقع یک برنامه نقد موسیقی است که می‌توان آن را در ردیف برنامه‌هایی مثل هفت و نود در زمینه سینما و فوتبال دانست.
به عبارت دیگر، برنامه دستان را می‌توان به دو بخش نقلی که شامل پخش اخبار حوزه موسیقی یا گزارش و مصاحبه از اتفاقات این حوزه است و بخش نقدی که به بحث و مناظره درباره موسیقی و انواع آن با حضور کارشناسان و اهالی موسیقی صورت می‌گیرد، می‌توان تقسیم کرد.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های برنامه که کمتر در یک برنامه موسیقی تلویزیونی سابقه داشته همین بخش اخبار و گزارش‌هاست که علاقه‌مندان این حوزه را در جریان آخرین اتفاقات و رخدادها در این حوزه قرار می‌دهد، مثلا این‌که کدام آلبوم جدید به بازار آمده یا قرار است چه کنسرتی برگزار شود یا فلان خواننده و آهنگساز چه گفته و چه اتفاقی برایش افتاده است. مثلا گزارش از کنسرت‌ها و ورود به این فضا کمتر در برنامه‌های مشابه اتفاق افتاده که جذابیت‌های زیادی برای علاقه‌مندان به موسیقی یا خواننده مورد علاقه‌شان دارد.
ضمن این‌که علاقه‌مندان به یک خواننده خاص گاهی با حضور آن خواننده به‌عنوان مهمان مواجه می‌شوند که به شکل تخصصی و جزئی‌تر درباره آثارشان به گفت‌وگو با مجری ـ کارشناس برنامه می‌پردازند و این فرصت خوبی است تا آنها نیز از طریق پیامک یا شیوه‌های ارتباطی، دیگر سوالات خود را از خواننده مورد علاقه خود مطرح کنند.
خوشبختانه دستان تلاش کرده به حوزه‌های مختلف موسیقی بپردازد و بخش موسیقی پاپ آن ـ که جوانگرایانه‌تر هم است ـ با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شده؛ به‌عنوان مثال برنامه‌ای که با حضور رضا صادقی اجرا شد با استقبال بالایی از سوی مخاطبان مواجه شد. خوشبختانه دستان به سراغ موسیقی کلاسیک هم می‌رود و مثلا دعوت از سامان احتشامی ـ که پیانونواز مشهوری است ـ یکی از برنامه‌های خوب دستان بود.
مهم این‌که دستان تلاش می‌کند انواع و اقسام موسیقی در ایران را دستمایه موضوع برنامه خود قرار داده و نگاه جامعی به این هنر داشته باشد. در همین خصوص شاهد برنامه‌هایی بودیم که به موسیقی نواحی و محلی پرداخته و از دست‌اندرکاران این سبک موسیقایی نیز دعوت کرده تا به معرفی و تبیین موسیقی بومی بپردازند، به‌عنوان مثال در یکی از برنامه‌ها، موسیقی محلی بوشهر و ابزار موسیقایی را که در آن استفاده می‌شود به بینندگان معرفی کرده و با یکی از نوازندگان آن گفت‌وگوی جذابی تدارک دیده بود. درواقع دستان دریچه جدیدی به روی اهالی موسیقی و علاقه‌مندان آن گشوده تا هر کس بنا به ذوق و سلیقه و ذائقه خود بتواند علائقش را در این برنامه جستجو کند. یکی از زیباترین تمهیدات این برنامه، توجه به پیشکسوتان موسیقی در حوزه‌ها و مناطق مختلف کشور است که به شکل یادها و خاطره‌ها به مرور آهنگ‌ها یا افراد صاحب‌نامی که در این حوزه فعالیت کرده‌اند، می‌پردازد.
خدماتی که دستان به هنر موسیقی در کشور ما می‌کند از چند جنبه قابل بررسی است: یکی؛ شناخت درست و علمی موسیقی. دوم؛ چالش‌ها و مشکلاتی که در تولید موسیقی در کشور وجود دارد و سوم بسترسازی برای اهالی موسیقی تا سخنان خود را در این حوزه مطرح کرده و ضمن آسیب‌شناسی موسیقی به شناخت و درک درست از این مقوله نزد مخاطبان بپردازند.
همچنین اطلاع‌رسانی درباره رخدادهای این بخش نیز از کارکردهای مثبت این برنامه است. دستان حتی می‌تواند انگیزه شناخت موسیقی به مخاطب را برانگیزد و آنها را با انواع و اشکالی که شاید تاکنون برای بسیاری از بینندگان ناشناخته بوده آشنا کند.
شاید برخی زبان و لحن تخصصی برنامه را مانعی بر عمومیت یافتن آن بدانند، اما واقعیت این است که در برخی مواقع چاره‌ای نیست که از این زبان استفاده شود و اتفاقا علاقه‌مندان جدی موسیقی از این طریق با زبان علمی و نگاه تخصصی‌تر به موسیقی آشنا می‌شوند و در نهایت درک موسیقایی آنها افزایش می‌یابد.
حتی اگر دستان را محفلی تخصصی ـ تلویزیونی برای اهالی موسیقی بدانیم بازهم این یک نیاز ضروری است تا اهالی این حوزه نیز مثلا حوزه‌های سینما و تئاتر یا ورزش صاحب یک برنامه تخصصی باشد. با این حال، عملکرد دستان تاکنون نشان می‌دهد آنها مخاطب خاص و عام را باهم در نظر گرفته و هر دو گروه می‌توانند از تماشای این برنامه لذت ببرند؛ برنامه‌ای که هم آگاهی‌بخش و علمی است و هم تلطیف‌کننده ذهن و روان که وجوه سرگرم‌کنندگی خوبی هم دارد. اگرشما هم به موسیقی و شناخت درست آن علاقه‌مند هستید از تماشای این برنامه لذت خواهید برد.
دیدگاهتان را بنویسید