معرفی اجراهای بخش موسیقی نواحی

یکی از مهم ترین بخش های مرتبط با جشنواره موسیقی فجر طی ادوار گذشته، بخش موسیقی اقوام ایران است  که هر ساله به تفکیک سیاست های اعمال شده توسط ستاد برگزاری هر دوره کمیت و کیفیت پرفراز و نشیبی را پشت سر می گذارد. بستری که فارغ از همه اما و اگرهای مدیریتی و کارشناسی آن می تواند  با در نظر گرفتن برخی از پارامترهایی که نشات گرفته از یک برنامه از قبل طراحی شده است، تبدیل به یکی از پرمخاطب ترین بخش های یک رویداد ملی چون جشنواره موسیقی فجر باشد.

فارغ از احوالاتی که این سال های موسیقی نواحی ایران در پی برگزاری انواع و اقسام جشنواره ها و رویدادهای مرتبط با آن داشته و در جایگاه خود می تواند به طور دقیق و مبسوط مورد کنکاش و آسیب شناسی قرار گیرد، باید همچنان به سوسوی این فانوس کم سوی آویخته در راس روشنای موسیقی ایران را با همین حضور کم حجم و مظلومانه در رویدادهای دولتی چون جشنواره موسیقی فجر، جشنواره های شبه دولتی و جشنواره ها و فستیوال های خصوصی ارج نهاد و همچنان امیدوار بود که شاید روزی روزگاری جریان سیل آسای موسیقی عامه پسند یا بهتر بگوییم «پاپ» فروکش کرده و این حفظ اصالت ها باشد که می تواند همچون بسیاری از گستره های جغرافیایی،  جریان ساز اصلی حرکت موسیقی در سرزمین ایران باشد.

به زعم نگارنده آنچه تاکنون از موسیقی نواحی ایران به مخاطبان شهرنشین ارائه شده با تمام تلاشهایی که از سوی کارشناسان و فعالان این حوزه تاکنون صورت گرفته، همانی نشده که ما بعد از چهل سال از گذشت انقلاب اسلامی ایران انتظارش را داشتیم. انتظاری که تلاش هنرمندان و کارشناسان این عرصه که انصافا برای اثبات حقانیت تاثیرگذاری این گونه موسیقایی دین خود را تمام و کمال پرداخته اند فقط گوشه ای از کار است و بدون کمک بازوان پرتوان مادی و معنوی دولت ها در پاسداری از این میراث هنری که ریشه در آیین ها، باورها و اعتقادات الهی مردمان این سرزمین دارد، نمی تواند جایگاه شایسته ای که لیاقتش افزون تر از اینهاست به دست آورد.

به هر ترتیب بخش موسیقی نواحی جشنواره موسیقی فجر هم یکی از همان رویدادهای ملی است که طی سال های اخیر به تناسب امکانات ستاد برگزاری جشنواره میزبان تعدادی از مخاطبان علاقه مند به این گونه موسیقایی است. امسال هم در دوره سی و چهارم جشنواره موسیقی فجر تعدادی از گروه ها و هنرمندان فعال حوزه موسیقی اقوام به انتخاب علی مغازه ای از پژوهشگران و کارشناسان فعال حوزه موسیقی اقوام ایران که دبیری هنری ادوار مختلف فستیوال پرطرفدار موسیقی «آینه دار» را به عهده داشته، در تالار سوره حوزه هنری گردهم می آیند تا به اجرای برنامه های مختلفی از موسیقی مناطق مختلف ایران در نوبت های مختلف بپردازند. این هنرمندان و گروه ها که در گزارش پیش رو به معرفی برنامه ها و نوازندگان پرداخته شده از روز چهارشنبه ۲۴ بهمن تا پایان روز دوشنبه ۲۹ بهمن ساعت ۱۹ به اجرای برنامه می پردازند که برنامه اجرای آنها به ترتیب اجرای برنامه چنین طراحی شده است.

چهارشنبه ۲۴ بهمن؛ شنیدن موسیقی کلاسیک آذربایجان و یادی از ملودی های قدیمی شمال

تالار سوره حوزه هنری در اولین روز از برگزاری سی و چهارمین جشنواره موسیقی فچر میزبان گروه موسیقی «راست موغام تبریز» به سرپرستی شهریار صدیق خواهد بود. در این کنسرت که ساعت ۱۹ روز چهارشنبه ۲۴ بهمن ماه در تالار سوره حوزه هنری برگزار می شود، گروه «راست موغام تبریز» به سرپرسای شهریار صدیق به اجرای آثاری از موسیقی کلاسیک منطقه آذربایجان می پردازد.

«رویام داسان»، «آی قیز»، «نه واختا قالدی»، «محبوبه»، «کیم اوتوزدی کیم اوتدی»، «منی آتدین آتشه»، «ایلک دفعه ساحیلده»، «یاشا محبتیم»، «داغلاردا دومان گوزلدیر»، «بیلمه‌میشدیم آنا» از جمله آثاری هستند که گروه «راست موغام تبریز» در این کنسرت به مخاطبان ارائه می دهد. این در حالی است که حسین ملکی زاده خواننده، شهریار صدیق نوازنده تار و سرپرستی گروه، آوا قاسمی نوازنده تار، شهریار مشتاق نوازنده تارباس، آی سو صادق زاده نوازنده قانون، امیرآل نبی نوازنده سازهای ضربی، مهدی مصلح نوازنده عود، جهانگیز ملکی نوازنده بربت، رضا بنیادی نوازنده کمانچه، مرصاد فتوحی نوازنده کمانچه آلتو گروه نوازندگان کنسرت پیش روی گروه «راست موغام تبریز» را تشکیل می دهند.

گروه «زندگی مازندران» به سرپرستی علی حسن نژاد نیز در قالب دومین کنسرت روز اول بخش موسیقی نواحی جشنواره موسیقی فجر به اجرای تعدادی از قطعات فولک موسیقی مردم منطقه مازندران می پردازند.

«هِلی هِلی- ملودی قدیمی»، «لیلا باریکلا – ملودی قدیمی»، «حدیقه جان- ملودی قدیمی»، «لیـلی نامه – ترکیب چند آهنگ قدیمی»، «عامی دتر جان- ملودی قدیمی»، «درزنده-ملودی قدیمی»، «پروانه جان-  ملودی قدیمی»، «بانو بانو جان- ملودی قدیمی»، «سوت یار» آثاری هستند که در کنسرت پیش روی «زندگی مازندران» با هنرنمایی محمود بتیار نوازنده دو تار، مجید بتیار نوازنده دایره، دهل و دف، حسام بتیار نوازنده کمانچه، محمدرضا کاظمی، یونس قریشی، هستی حسن نژاد، نگین غفوری، یلدا طاهری نوازندگان دسرکوتن، نورالله یوسفی و محمد الیاسی نوازندگان  لَله وا و سرنا، آرمان فلاح پور و مهدی کارگر خوانندگان، سورنا حمیدی زاده و همایون حسینی نوازندگان تمبک، زهرا فضلی، نوشین رحیمی، فاطمه مصطفی پور، آیدا طاهری، نیایش حسن نژاد، فائزه ذبیحی نوازندگان دف و حسینعلی رمضانی، سجاد حسنی، اکبر حسنی، امیر حسین دستدار، امیر محمد خورشیدی اجرا گران آیین های بومی، برای مخاطبان اجرا می شود.

پنجشنبه ۲۵ بهمن؛ از شب خاطره  برای نورمحمد درپور تا سفر به جنوب شرق با «هامون سیستان»

گروه موسیقی «انوارجام» به سرپرستی محمدفاروق درپور فرزند زنده یاد نور محمد درپور نوازنده فقید موسیقی نواحی خراسان نیز در اولین اجرای دومین روز از جشنواره موسیقی فجر در حالی به اجرای برنامه های مختلفی از موسیقی تربت جام می پردازد که دو هنرمند نوجوان به نام های مهدیس ابراهیمیان و متین درپور تصمیم دارند با اجرای دو مقام «سرحدی» و «شاه زمان» شب متفاوتی را برای مخاطبان خود رقم بزنند.

«آستان دوست»، «پادایرگی»، «سودای دل» و «کوچه باغی» دیگر آثاری هستند که توسط گروه «انوار جام» با نوازندگی محمد فاروق درپور خواننده و نوازنده دوتار، محمد حسین درپور خواننده و نوازنده دوتار، ابراهیم تیموری خواننده، عبدالله درپور و مصطفی تیموری نوازندگان دوتار در تالار سوره حوزه هنری اجرا می شوند.

دومین گروه دومین روز از برگزاری بخش موسیقی نواحی سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر نیز به اجرای گروه موسیقی «هامون سیستان» به سرپرستی حبیب الله قادرآتشگر اختصاص دارد که این گروه در برنامه پیش رو به اجرای قطعاتی منتخب از موسیقی های فولکلور منطقه سیستان و چند قطعه آهنگسازی شده می پردازند.

قطعات «گل و گنجینه» با شعری از علی صالحی، «یارخدا، خدا ناله و زاری نکن»، «گل گندم»، «دلبر شیرین»، «بی بی گل عروس»، «اولنگ، اولنگ جان»، «یارجانی، دوباره برنمی گرده جوانی»، «موکه مه کنجکه تونو»، «کتورترمی می زنه» با شعری از رییس الذاکرین و ملودی حبیب الله قادرآتشگر، «زابل جان وطن مه، زابل تاج سرمه» با شعری از رییس الذاکرین و ملودی حبیب الله قادرآتشگر، «گل بر سرشاخ آیینه نشونه» با شعری از عباس باقری و ملودی حبیب الله قادر آتشگر و «بابا لیلی» کارهایی هستند که در این کنسرت برای مخاطبان اجرا می شوند.

حبیب الله قادرآتشگر خواننده و نوازنده قیچک و دهل، علیم قادرآتشگر نوازنده سرنا، دونل و قاشقک، محمد محب زهی نوازنده رباب، بهمن قادر آتشگر نوازنده دهل دستی و چاپ سیستانی، ابراهیم براهویی تعارفی نوازنده تنبورک، امیر گرگیج مذکور نوازنده دهلک، محمود قادرآتشگر نوازنده قاشقک و چاپ سیستانی و محمد حداد صرفه جو نوازنده چاپ سیستانی اعضای گروه «هامون سیستان» را تشکیل می دهند.

جمعه ۲۶ بهمن؛ به تماشای جادوی دوتار قوچان و نوای اسرارآمیز ترکمن ها

در سومین روز از برگزاری بخش موسیقی نواحی جشنواره موسیقی فجر چهار اجرای متنوع و رنگارنگ از موسیقی نواحی مناطق قوچان، ترکمن صحرا، تالش و مناطق شرق گیلان پیش روی مخاطبان قرار خواهد گرفت.

استاد علی غلامرضا آلمه جوق از استادان پیشکسوت موسیقی منطقه قوچان اولین برنامه روز سوم را برای مخاطبان با دو تار نوازی ارائه می دهد. استاد آلمه جوق از شاگردان مطرح مرحوم حاج حسین یگانه بوده که از زمان کودکی دوتار را آموخته است. این هنرمند از اساتید و بخشیان مطرح قوچان است که در جشنواره های متعدد داخلی و خارجی حضور فعالی داشته است.

اجرای بعدی نیز به گروه «چاغابخشی» به سرپرستی حمید کم اختصاص دارد. این مجموعه در کنسرت پیش رو به اجرای قطعاتی از موسیقی منطقه ترکمن می پردازد که از آن جمله می توان به «آواز کاکلیک»، «آواز نارآغاجی»، «آواز نوایی آچدی محمد»، «آواز کوراوغلی»، «آواز داش قالدی»، «گروه نوازی آت‌چاپان» و تک نوازی «گل نرگس» اشاره کرد.

حمید کم نوازنده‌ دوتار و سرپرست گروه، گل‌محمد کم  نوازنده دوتار، ایوب کم  خواننده و نوازنده‌ دوتار، ستار نوتراج خواننده و نوازنده‌ دوتار اعضای گروه «چاغابخشی» را در این کنسرت تشکیل می دهند.

باید همچنان به سوسوی این فانوس کم سوی آویخته در راس روشنای موسیقی ایران را با همین حضور کم حجم و مظلومانه در رویدادهای دولتی چون جشنواره موسیقی فجر، جشنواره های شبه دولتی و جشنواره ها و فستیوال های خصوصی ارج نهاد و همچنان امیدوار بود که شاید روزی روزگاری جریان سیل آسای موسیقی عامه پسند یا بهتر بگوییم «پاپ» فروکش کرده و این حفظ اصالت ها باشد که می تواند همچون بسیاری از گستره های جغرافیایی،  جریان ساز اصلی حرکت موسیقی در سرزمین ایران باشد.بخش دوم اجراهای این روز نیز به کنسرت گروه «کادوس تالش» به سرپرستی آرمین فریدی اختصاص دارد. در این اجرا آرمین فریدی نوازنده تمبوره تالش، هوشنگ حاجی بداغی خواننده، رضا شعبان زاده ناوی نوازنده دایره به اجرای چند قطعه از جمله «مشن مشن»، «هیار هیار»، «بندون بندون»، «سیاریحون»، «بهار بهاره» و «دوشه هوا» می پردازند.

گروه «گیل و دیلم» به سرپرستی محمدرضا شاه نوری هم در آخرین نوبت اجراهای روز سوم، رپرتواری از موسیقی شرق گیلان از جمله «مقام گلن گشی»، «دیلمان»، «زرگولی»، «گول علی جان» و «لیلی» را پیش روی مخاطبان قرار می دهد. این در حالی است که محمد رضا شاه نوری خواننده، نوازنده کمانچه و سرنا، نصرت خوشخوان نوازنده نقاره و دایره، رضا عشقی نوازنده دایره، اسحاق سهرابی خواننده اعضای گروه «گیل و دیلم» را تشکیل می دهند.

شنبه ۲۷ بهمن؛ یک سفر جذاب موسیقایی به زاگرس و کردستان  

گروه «نوای سیمره» شهرستان کوهدشت به سرپرستی مهران غضنفری در چهارمین روز جشنواره موسیقی فجر آغازگر برنامه های بخش موسیقی نواحی خواهد بود. در این کنسرت آثاری از ساخته‌های مهران غضنفری و برخی از آثار موسیقی مناطق زاگرس نشین اجرا می‌شود.

جواد خنجریان نوازنده تار، اکبر خسروی نوازنده تارباس، سبحان امرایی نوازنده کمانچه، حامد ابراهیم نوازنده کمانچه، علیرضا کاظمی نوازنده سنتور، شاهرخ پیمانی نوازنده سرنا و سامان میرزایی نوازنده تنبک اعضای گروه «نوای سیمره» هستند.

اعضای دو گروه «ترنگ» به سرپرستی برزو امیری و «ئاسو» به سرپرستی ئاسو نادری نیز در یک اجرای مشترک به ارائه قطعاتی از موسیقی مناطق کرد نشین می پردازند. در این اجرا که با حرکات فرم همراه خواهد بود قطعاتی چون «ناری ناری»، «چاوبازان»، «شمام شلیره»، «گول وه دار» و «گیان گیان» اجرا می شود.

برزو امیری سرپرست گروه «ترنگ» و نوازنده کمانچه، هادی گراوندی خواننده، سجاد سقایی نوازنده عود، علی بشر دوست نوازنده سنتور، کاوه کلهرنیا نوازنده دیوان، مریم نیک بین هم خوان، مژگان سیدی نوازنده بالابان، مجید علیزاده نوازنده تمبک و میلاد داول نوازنده دف اعضای گروه «ترنگ» و  ئاراکو نادری، ئامانج قادری، ئارمان امین نژاد، حسین اقتداری، پژمان فتاحی، فرهاد بهزادنیا، یادگار رستمی، آرش محمدی اعضای گروه «ئاسو» را تشکیل می دهند.

یکشنبه ۲۸ بهمن؛ از لالایی های ایل قشقایی استاد بهمنی تا نجوای کتول گلستان

در پنجمین روز از برگزاری بخش موسیقی نواحی جشنواره موسیقی فجر گروه موسیقی «حاوا» به سرپرستی استاد پروین بهمنی هنرمند پیشکسوت موسیقی اقوام قشقایی به اجرای برنامه در تالار سوره حوزه هنری می پردازند.

«هلی رحیملو»، «آغورهلی»، «یورغا هلی»، «هلی تند»، «آواز کیخا»، «آواز صمصام»، «لالایی مطاربیگ»، «هاینا هلی»، «یار مهربان»   آثاری هستند که توسط گروه «حاوا» به سرپرستی استاد پروین بهمنی اجرا می شوند. ضمن اینکه آرش عزیزی نوازنده تار، پیران درخشان خواننده، حسین کریم نژاد نوازنده کرنا و سرنا، هوشنگ سلیمی نوازنده کمانچه، میلاد شهریاری نوازنده آکاردئون، محمد جاویدی نوازنده کمانچه، شهاب عبداللهی نوازنده سه تار قشقایی، دامون شش بلوکی نوازنده نقاره قشقایی، آرمان فرهنگ خواننده و نوازنده سه تار اعضای گروه موسیقی «حاوا» را تشکیل می دهند.

گروه «نجوای کتول گلستان» به سرپرستی محمدرضا برزگر نیز پس از اجرای گروه «حاوا» به روایت زندگی مردمان قله های البرز تا دشت های منطقه کتول می پردازد که از آن جمله می توان به قطعات «یار نارنجی»، «بیا درد ته بنالم»، «نیامویارم»، «سید نسا جان»، «شاداماد»، «حناحنا»، «سرطلا» و حرکات آیینی منطقه کتول با عنوان «چکه سماع»   اشاره کرد.

محمدرضا برزگر، سعید ابدال، ابوالفضل برزگر نوازندگان دوتار، محمود رجبی فر، خداداد ملک حسینی خواننده، محمدرضا خسروی کتولی نوازنده کمانچه، مصطفی گوکلانی نوازنده دف، احمدرضا برزگر نوازنده دوتار، تنبک، دایره، نقاره، حسین خسروی کتولی نوازندگان نی و شمشاد،   مهدی جعفری کلوکن نوازنده دایره، دهل، دف و داود الازمنی جهان آباد، حسینعلی برزگر هنرمندان حرکت آیینی، گروه اجرایی کنسرت پیش رو را تشکیل می دهند.

دوشنبه ۲۹ بهمن؛ از معرفی موسیقی «ریفی» تا آواهای رنگارنگ بوشهر

تالار سوره حوزه هنری در آخرین روز از برگزاری جشنواره موسیقی فجر نیز میزبان دو گروه موسیقی از مناطق خوزستان و بوشهر خواهد بود که بر اساس برنامه ریزی های انجام گرفته در ابتدا گروه «میسان اهواز»   و پس از آن گروه «شالو بوشهر» به اجرای برنامه می پردازند.

گروه «میسان اهواز» به سرپرستی مهدی سواری که طی ماه های اخیر فعالیت هایی را در حوزه معرفی موسیقی منطقه خوزستان انجام داده طی کنسرت پیش به معرفی  موسیقی ریفی (روستایی) و موسیقی مقامی شهری با سازهای زهی و کششی و بادی و کوبه‌ای می پردازد. علی نیری خواننده، مهدی سواری نوازنده عود، عادل سلمانی طرفی نوازنده قانون، حمید حردانی نوازنده ویولن، علمی عموری نوازنده تیمپو، ماجد ناصری نوازنده دف و دایره زنگی و احمد سلامات نوازنده کاسوره گروه اجرایی کنسرت را تشکیل می دهند.

گروه «شالوبوشهر» به سرپرستی عبدالله مقاتلی هم پس از اجرای گروه «میسان» آواهای کمترشنیده شده موسیقی بوشهر را برای مخاطبان اجرا خواهد کرد که از آن جمله می توان به قطعات «شالو» با شعر و ملودی عبدالله مقاتلی مطلق، «ساحل نشین»، «زمانه» با شعر فایز دشتستانی و ملودی عبدالله مقاتلی مطلق، «چوپی و شکی»، «هاله مالی»، «بندری»، «شروه»، «یزله» و «نیمه» اشاره کرد. عبداله مقاتلی مطلق خواننده و مدیر گروه، احمد نوشزاد نوازنده ضرب، تمپو و کاخن، محمدرضا مختارزاده نوازنده دم دم  و دمّام، محمدحسین صارمی نوازنده نی انبان، نی جفتی و فلوت، محمدامین بحرینی نوازنده ضرب و تمپو، احمد بردک نیا نوازنده دمّام و دیره، سینا اسدی نوازنده عود، حسین ابن رومی نوازنده دیره و سازهای افکتیو نوازندگان این گروه موسیقایی هستند.

سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر از روز چهارشنبه ۲۴ بهمن ماه در تالاروحدت ، تالار رودکی، تالار ایوان شمس، فرهنگسرای نیاوران، برج آزادی، تالار سوره حوزه هنری، برج میلاد و تالار سیف الله داد خانه سینما برگزار می شود.