زنده یاد استاد «جلال ذوالفنون»
چهار سال از درگذشت سه‌تارنواز برجسته ایرانی می‌گذرد. خاک خوردن آثار منتشرنشده‌اش به کنار، برگزاری جشنواره‌ای به نام او نیز همچنان در انتظار رسیدن بودجه و حمایت مالی است.
«جلال ذوالفنون» که خیلی‌ها او را با آثاری مانند «گل صدبرگ» و «آتش در نیستان» می‌شناسند، پس از مرگش همچنان با بی‌مهری مواجه است. مدیر برنامه‌های این هنرمند درگذشته، از برگزاری جایزه‌ی سال «استاد جلال ذوالفنون» در اسفندماه و همزمان با سالروز تولد او خبر می‌دهد. در حالی که هنوز کسی منابع مالی این جشنواره را تأمین نکرده است.
مدیر برنامه‌های زنده‌یاد ذوالفنون درباره‌ی وضعیت برگزاری نخستین جایزه‌ی «استاد جلال ذوالفنون» به ایسنا توضیح داد: «مدتی پیش به معاونت هنری وزارت ارشاد و و مدیران کل ارشاد دو استان اعلام کردیم که برای برگزاری چنین مراسمی به حمایت مالی نیاز داریم. آن‌ها استقبال کردند و قول مساعد دادند؛ اما هنوز خبری نیست. ما می‌خواهیم یک جشنواره‌ی ملی را با محوریت مکتب موسیقی ذوالفنون با حفظ ارزش‌های موسیقی ایرانی برگزار کنیم.»
آرش اوستا ادامه داد: «تقاضای ثبت مکتب موسیقی ذوالفنون مدت‌هاست از سوی سهیل ذوالفنون (پسر این هنرمند درگذشته) مطرح شده، اما همچنان درگیر کاغذبازی‌های اداری است. واقعا چه کسی بهتر از او می‌تواند میراث‌دار پدرش باشد؟»
او در پاسخ به این پرسش که چرا ذوالفنون در سال‌های پس از مرگش تا این حد مهجور بوده است؟ گفت: «دلیلش این است که ذوالفنون هیچ‌گاه در راستای اهداف سیاسی قدم برنداشت. او همیشه اهداف فرهنگی داشت و به‌طور قطع، نوع نگرش و اندیشه‌اش ماندگار خواهد شد. او هیچ‌گاه در زمان فعالیتش به همراهی دولت نیاز نداشت و مستقل عمل می‌کرد. مسؤولان فرهنگی با این‌گونه اقدامات به‌زودی کمبود و نقصان این مکتب و اندیشه را که سرآمدش زنده‌یاد ذوالفنون است، احساس خواهند کرد.»
اوستا اظهار کرد: «ذوالفنون پنج جلد کتاب آموزشی دارد و گروه‌نوازی سه‌تار با او مطرح شد. هیچ‌کس به اندازه‌ی ذوالفنون بر مبنای معیارهای ارزشمند و ادبیات در موسیقی کار نکرده است. کارهای او همیشه جریان‌ساز بوده‌اند. خیلی از هنرمندان که کارشان را با ذوالفنون آغاز کردند، مطرح شدند و پس از جدا شدن از او دیگر شنیده نشدند.»
این هنرمند با اشاره به فعالیت‌های گروه موسیقی «ذوالفنون» توضیح داد: «چند درخواست مکتوب این گروه برای داشتن اجرای صحنه‌ای، هنوز بی‌پاسخ مانده است. در حالی که خیلی از گروه‌ها ۲۰ روز پس از دادن تقاضا، سالنی را برای اجرا گرفته‌اند. امیدوارم در دوره‌ی سرپرست جدید شاهد چنین نگرش‌هایی به موسیقی ایرانی نباشیم.»
وی افزود: «نخستین جایزه‌ی استاد جلال ذوالفنون به‌طور قطع امسال، همزمان با سالروز تولد او در اسفندماه برگزار خواهد شد و بخش‌های تکنوازی، گروه‌نوازی و بداهه‌نوازی را دربر خواهد گرفت. ارائه‌ی مقالات پژوهشی بخش دیگری از این جشنواره خواهد بود و فراخوان آن هم تا یک‌ماه دیگر منتشر می‌شود. علاقه‌مندان در رده‌های سنی مختلف می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند.»
زنده‌یاد جلال ذوالفنون در سال ۱۳۱۶ در شهرستان آباده متولد شد. در کودکی همراه خانواده‌اش به تهران آمد و فراگیری موسیقی را از ۱۰ سالگی در خانواده‌ای اهل موسیقی شروع کرد. او برای ادامه‌ی تحصیل به هنرستان ملی موسیقی رفت و در آنجا با سازهایی مانند تار و ویلن آشنا شد. در هنرستان از رهنمودهای موسی معروفی در زمینه‌ی تکنیک‌های سه‌تار برخوردار شد.
همزمان با تأسیس رشته‌ی موسیقی در دانشکده‌ی هنرهای زیبا، به آنجا راه یافت. آشنایی با شخصیت‌های موسیقی ملی ایران از جمله نورعلی‌خان برومند و داریوش صفوت، شناخت تازه‌ای از موسیقی اصیل ایران و امکانات وسیع سه‌تار برای او به ارمغان آورد و از سال ۱۳۴۶ فعالیت خود را روی سه‌تار متمرکز کرد.
ذوالفنون سال‌های متمادی در حوزه تحقیق گام برداشت و کوشید جوانان را با این قلمرو آشنا کند. مهم‌ترین کار او پس از تحقیق، تدریس بود. جلال ذوالفنون آثار نوشتاری و صوتی فراوانی در زمینه‌ی موسیقی ایرانی از خود باقی گذاشته که از بین آن‌ها می‌توان آلبوم‌های «گل صدبرگ» و «آتش در نیستان» با صدای شهرام ناظری را نام برد. از دیگر آثار او نیز می‌توان به «مستانه»، «سرمستان» و «شب عاشقان» با صدای علیرضا افتخاری اشاره کرد.
این هنرمند در ۲۸ اسفندماه سال ۱۳۹۰ براثر خونریزی داخلی پس از جراحی قلب باز، در بیمارستان «البرز» کرج درگذشت و در امامزاده طاهر دفن شد.
دیدگاهتان را بنویسید