آیین رونمایی از آلبوم عاشورایی «خونین دلان» در حالی برگزار شد که تعدادی از سخنرانان این مراسم از عملکرد برخی از نوحه خوانان چند ساله اخیر انتقاد کردند.

آیین رونمایی از آلبوم عاشورایی «خونین دلان» که با هدف بازخوانی نوحه نواهای حسین بابای مشکین با هنرمندی حاج عباس و فرهاد کیاماری توسط مرکز موسیقی حوزه هنری منتشر شده، شنبه نهم آبان ماه با حضور تعداد زیادی از علاقه مندان در تماشاخانه مهر حوزه هنری برگزار شد.

صداهای آلوده و نوحه های خوش صدا

مهدی لطفی مدیر بخش تئاتر خانه هنرمندان ایران و گردآورنده آلبوم «خونین دلان» در ابتدای این مراسم با تشریح روند تولید این اثر موسیقایی گفت: آنچه تلاش من برای تولید و گرد آوری این آلبوم مد نظرم قرار گرفت تلاش برای رعایت امانتداری از اصالت هایی بود که با هنرمندی حاج عباس کیاماری انجام گرفت و ما نیز تمام سعی خود را انجام دادیم که همه چیز منطبق با نوحه نواهای مرحوم حسین بابای مشکین قرار بگیرد.

وی ادامه داد: طرح گردآوری این آلبوم بسیار گسترده بود، به طوری که قرار بود آوا نویسی و مستند سازی از نوع اجرای نوحه ها نیز در این اثر وجود داشته باشد. به هر حال امیدوارم بتوانیم در فازهای بعدی نیز به این فضایی که مد نظرمان است دست پیدا کنیم. به هر ترتیب ما در عرصه فرهنگ شاهد شنیدن بسیاری از صداهای آلوده هستیم که واقعا آزار دهنده است. متاسفانه این نواها، نواهایی هستند که نباید بشنویم اما در این وانفسا بزرگانی چون حاج عباس کیاماری نغماتی را حفظ کردند که با تقوی و توانایی خود کاری کردند که ما صداهای خوشی را از این آلبوم بشنویم. صداهایی که برگرفته از چهار نسل قبل بود و خوانش دوباره آنها کاری قابل تقدیر است.

تا دیر نشده به فکر میراث معنوی عاشورا باشید

داود فتحعلی بیگی پژوهشگر صاحب نام عرصه آیین های عاشورایی نیز در این برنامه گفت: خوشبختانه عمر حاج عباس کیاماری به دنیا بود که باعث شد این گنجینه به یاد ما بماند. ما شیعه زیاد داریم اما حسینی واقعی در میان آنها کم داریم. به اعتقاد من حسینی واقعی آنهایی هستند که در راه امام حسین واقعی قدم بر می دارند.در این بین مسوولان هم باید اینطور باشند و در راه اعتلای فرهنگ عاشورا مانند یک حسینی واقعی قدم بردارند.

وی ادامه داد: آرزومندم کسانی که مسوولیتی در حوزه فرهنگ دارند، در حوزه فرهنگ عاشورا به ویژه تعزیه که قرن ها به عنوان یک رسانه تاثیرگذار در معرفی واقعه کربلا نقش ارزشمندی داشت تلاش های بیشتری را انجام دهند. به اعتقاد من مسوولان در هر سطحی که قرار دارند باید در حفظ میراث معنوی تا دیر نشده توجه ویژه ای داشته باشند.

حجت الاسلام و المسلمین حمید آقایی کارشناس مسائل مذهبی نیز در این مراسم ضمن بیان خاطراتی از آشنایی خود با نوحه ها و نواهای مرحوم حسین بابای مشکین و حاج عباس کیاماری بیان کرد: امیدوارم حرکت هایی مانند تولید آلبوم عاشورایی « خونین دلان» با رفع موانع شکل سریع تری داشته باشد تا ما با آثاری از این دست بیشتر از گذشته آشنا شویم.

رگ و ریشه تصنیف های قدیمی به نوحه خوانی ها باز می گردد

محمدرضا درویشی پژوهشگر صاحب نام موسیقی نواحی نیز در نماهنگی که به مناسبت انتشار این آلبوم موسیقایی تولید شده بود، گفت: آثاری که در این آلبوم برای مخاطب عرضه شده، به لحاظ موسیقایی آثار سختی هستند که خواندن آنها کار هرکسی نیست، به طوری که یک موزیسن حرفه ای نیز برای اجرای آنها باید از علامت ها و نشانه های استفاده کند، از این رو اجرای چنین اثری می تواند برای علاقه مندان به موسیقی آیینی اتفاق جالب توجهی باشد.

وی بیان کرد: ما گنجینه های رو به زوالی داریم که تا دیر نشده باید از آثارشان بیشتر از اینها استفاده کنیم. ما باید با مراجعه به مراکز اصلی نوحه خوانی اصیل ایرانی و مجالس تعزیه به ثبت و ضبط آثار اجرا شده در این محافل همت کنیم تا از این فعالیت ها گنجینه نفیسی از نوحه خوانی های قدیمی باقی بماند زیرا رگ و ریشه های بسیاری از تصنیف های دوره قاجار و پهلوی اول در همین نوحه خوانی ها نهفته است.

انتقاد از شیوه مداحی برخی از نوحه خوانان امروزی

حمیدرضا اردلان مدرس و پژوهشگر موسیقی و آیین های نمایشی نیز در این مراسم با انتقاد از شیوه مداحی برخی از نوحه خوانان توضیح داد: به اعتقاد من برخی از این نوحه خوان هایی که تلویزیون را در اختیار دارند به نوعی بر علیه نوحه خوان هایی چون حاج عباس کیاماری هستند. آنها تحت تاثیر فرآورده هایی هستند که از ریشه محکمی برخوردار نیستند و عمدتا شکلی شبیه تظاهرات سیاسی دارند.

وی با اشاره به ویژگی شیوه های قدیمی نوحه خوانی گفت: این نواها و نوحه الحان مشخص دارند، در این آثار تحریرها بسیار اندک هستند و الگوهایی شبیه به یکدیگر دارند که شنیدن آنها را برای مخاطب لذت بخش می کند. مخاطب در این نوحه ها و آواهای اصیل است که با تنش روحی روبه رو نمی شوند که به یک مرتبه نوحه خوان فریاد بلندی سر دهد . نوحه خوان قدیمی در مواجهه با مخاطب روح او را نشانه می گیرد و شما را به یک آرامش معین دعوت می کند. مخاطب در این روایت ارزشمند با یک روایت مذهبی مواجه می شود و این با نوحه ای که به قصد سیاست خوانده می شود بسیار فرق دارد.

این پژوهشگر بیان کرد: نوحه های قدیمی می تواند ساعت ها مانند یک ذکر آرام بخش شنیده شودو مخاطب در این فضاست که تحت تاثیر شعر خوانده قرار می گیرد و با معنا تغییر خوبی پیدا می کند. در این نوع مجالس نوحه خوانی که اغلب اجراهای بی ادعایی هستند نکاتی فراوانی نهفته است که می تواند بیشتر از اینها مورد توجه قرار گیرد. اما متاسفانه در این سال ها شاهد این هستیم که میکروفن به این نوحه خوانان داده نمی شود و چون اهل هیاهو نیستند به طور طبیعی فراموش می شوند.

اردلان در بخش پایانی صحبت های خود گفت: متاسفانه اغلب نوحه هایی که امروزه خوانده می شوند تظاهر بیرونی دارند یعنی اینکه نوحه خوان با خوانش آن می خواهد به اینکه نکته اشاره کند که «من مشغول نوحه خوانی هستم». اما ما می بینیم در بسیاری از آثار بزرگانی چون حاج عباس کیاماری حقیقت مستور است و نوحه خوان در فروتنی تمام به خوانش اشعار مشغول می شود. به هر ترتیب ما می بینیم اشکال از جایی بروز پیدا می کند که نوحه ها بروز بیرونی دارند و این اشکال کار ماست.

بر اساس این گزارش در ادامه مراسم محمدرضا اصلانی کارگردان و پژوهشگر برجسته سینما پیرامون « ضرورت بازگشت به منظومه های روایی» سخنرانی کرد.

محسن مومنی شریف رییس حوزه هنری، فاضل نظری معاون هنری و مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری، مرتضی گودرزی دیباج مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری، علی قربانی مدیر مرکز محافل و جشنواره های حوزه هنری، محمد حسین ناصربخت پژوهشگر، سید محمد میرزمانی آهنگساز ، حاج عباس کیاماری و تعدادی مداحان پیشکسوت اهل بیت (ع) از مهمانان ویژه مراسم رونمایی آلبوم « خونین دلان » بودند.