نگاه ما در موسیقی رپ سلبی نیست

پژمان کردمحله: پیروز ارجمند این روزها مرد شماره یک موسیقی ایران به شمار می رود و بسیاری انتظار دارند کشتی پرتلاطم موسیقی که با هر نسیمی مسیرش را در دریای مواج هنر ایران تغییر می دهد با هدایت این مرد از این روزهای پرفراز و نشیب به سلامت عبور کند.

به اعتقاد بسیاری حضور و سپردن سکان موسیقی به دست او نویدبخش آینده خوبی برای موسیقی است چرا که او خودش از جنس هنر است و نبض موزیک را در دست دارد و سردی و گرمی چشیده ناملایمات در این عرصه است، به همین خاطر شاید بیش از هر کس دیگری، هنرمندان را درک کند و اصلا شاید به همین خاطر است که در همین مدت کوتاهی که او مدیر کل دفتر موسیقی وزارت ارشاد را برعهده گرفته توانسته اتفاقات خوبی را در این عرصه رقم بزند و لطف موسیقی مجاز را در ایران کمرنگ کند و بستر را برای حضور نوازندگان مطرح  خارجی هموار کند. پیروز ارجمند به همراه مشاور خود عبدا… قاسمی مهمان مجله خانواده سبز بود. از او در مورد فراز و فرودهای موسیقی ایرانی در این روزها پرسیدیم با ما همراه شوید.

پیروز ارجمند در قاب موسیقی
همواره به موسیقی علاقه زیادی داشتم به همین خاطر سعی کردم در کنار یادگیری این هنر به شکل تجربی، تحصیلات آکادمیکم را هم در این رشته ادامه دهم. بیش از سی و پنج سال از عمرم را صرف یادگیری موسیقی ایرانی و فیلم های زیادی را آهنگسازی کردم. اما پس از مدتی ترجیح دادم در کنار کارعملی موسیقی به جنبه پژوهشی آن هم بپردازم. به همین خاطر تحصیلاتم را در مقطع دکتری در رشته «اتنوموزیکولوژی» که درواقع «شناخت موسیقی اقوام» است، ادامه دادم.

نقطه رپ در ایران غیرمجاز بسته شده
نقطه موسیقی رپ در ایران به شکل غیرمجاز بسته شده و همین موضوع باعث شده آن نظارتی که باید شود، هیچ گاه روی آن اعمال نشود و نتواند خودش را آن طور که باید به فرهنگ ایرانی نزدیک کند و از فیلتر جامعه رد شود. این شکل از موسیقی رپ که در شرایط کنونی در جامعه ما به گوش می رسد، الگویی دست چندم از موسیقی رپ غربی است. در حالی که اگر ما خواهان این سبک از موسیقی هستیم، باید تغییراتی را در آن ایجاد کنیم که براساس مانیفست فرهنگی ما ساخته و ارائه شود و به لحاظ محتوایی حرفی برای گفتن داشته باشد. به همین خاطر ما در فرهنگ فارسی معادل رپ، کلمه «گفتاآواز» را جایگزین کردیم.  چرا که نحوه خوانش موسقی رپ، چیزی بین خواندن «آواز و حرف زدن» است.

موسیقی رپ در انتظار مجوز
این که می پرسید آیا وزارت ارشاد به موسیقی رپ مجوز می دهد یا خیر؟ باید گفت،اگر موسیقی رپ در چارچوبی که فرهنگ ایرانی طلب می کند، ارائه شود و به اخلاقیات احترام گذارد و در آن خلاقیت وجود داشته باشد، بی تردید وزارت ارشاد دراین راه پیش قدم می شود. اما، بیش از هر چیزی برای ما بحث کلام در اشعار «رپ» مهم است چرا که ما خواهان شعرهایی هستیم که ضمن حفظ کیان خانواده در چارچوب های اخلاقی قرار داشته باشند ضمن این که به زبان فارسی اهمیت دهند و به آن متعهد باشند، چرا که نمی خواهیم از طریق اشعار رپ، زبان کوچه و بازار از زبان فارسی پیشی بگیرد و آن را تحت تاثیر قرار دهد. از طرفی باید المان های موسیقی در آن به درستی رعایت شود.

هرچند که موسیقی رپ در ایران پدیده نوظهوری است، اما به لحاظ شیوه خوانش، این سبک را می توان با نقالی خوانی ها که در گذشته در قهوه خانه ها انجام می شد و یا بحرالطویل خوانی ها مقایسه کرد و آن شیوه را به نوعی به روز کرد و از آن الهام گرفت.

نگاه ما در موسیقی رپ سلبی نیست
وقتی می گویم نگاه ما در موسیقی رپ نگاهی سلبی نیست، قصد شعار دادن در این حوزه را ندارم ما دوست داریم در بستری که فراهم شده جوان های خوش ذوق و بافکر و خلاق ورود پیدا کنند و در بحث کلام و موسیقی به یک شیوه نو و اثرگذار دست یابند. طی این مدت اخیر، برخی ها این موضوع را مطرح کردند که اساس موسیقی رپ اعتراضی است و ممکن است این موضوع به شیوه مجاز در ایران نتواند شکل اجرایی به خود بگیرد. فکر نمی کنم در فضایی که بسیاری از رسانه ها به حفظ چارچوب ها به نقد مسائل مختلفی از قبیل؛ آلودگی هوا، ترافیک، معضلات اجتماعی مثل طلاق و… می پردازند، نتوان در موسیقی، آن هم با بیانی هنرمندانه مسائل اجتماعی و روز جامعه را به نقد کشید.

مشکل اصلی در ایجاد خلاقیت و شیوه ارائه آن و کلام درست و برازنده است. نگاه ما این است که این اعتراض در چارچوب احترام مطرح شود. درست مانند زمانی که فرزندی در خانواده به موضوعی اعتراض دارد و می خواهد این مسئله را با پدر و مادرش یا دیگر اعضای خانواده در میان بگذارد، بی تردید او سعی می کند در این شرایط با حفظ حرمت ها نظرش را بیان کند.

تتلو، تو اف ام و یاس مجاز می شوند به شرطی که…
شما اصرار دارید به طور خاص در مورد وضعیت مجوز این رپرهای مطرح زیرزمینی با توجه به فعالیتی که آنها طی سال ها به شکل غیرمجاز داشتند صحبت کنم. واقعیتش این است که برای ما آن چیزی که اهمیت دارد، شیوه کاریست که هر یک از این افراد قصد دارند در آینده حرفه ای شان در نظر بگیرند و این که آیا می توانند با توجه به چارچوب هایی که در وزارت ارشاد تعیین شده و نگاهی که ما نسبت به «گفتاآواز» داریم کاری ارائه دهند.

تاکنون این افراد با وجود علاقه ای که برای مجازشدن دارند، آهنگ جدید را منطبق بر آن چیزی که مدنظرمان بوده برای گرفتن مجوز ارائه ندادند، اما بی تردید اگر قطعه ای که آنها ارائه می دهند با دیدگاه وزارت ارشاد و مسائلی که ما تعریف کردیم همخوانی داشته باشد، آنها هم می توانند به جمع خوانندگان مجاز بپیوندند.

دوست ندارم، عکس او را به دیوار بزند!
این واقعیت را نمی توان نادیده گرفت که هنرمندان و ورزشکاران الگوهای جوان ها به شمار می روند و آنها برای الگوگیری به سراغ این افراد می روند، درنتیجه کوچکترین رفتارهای آنها بزرگ ترین بازتاب ها را در جامعه دارد به طور خاص در مورد پوشش فردی که شما صحبت کردید باید بگویم این شیوه، با سلیقه شخص من جور نیست و دوست ندارم به طور مثال فرزندم عکس «تتلو» را به دیوار اتاقش تحت عنوان هنرمند مورد علاقه اش بزند، چرا که سلیقه فکری، پوشش و سبک زندگی که من دارم و برای فرزندم هم خواهان آن هستم با احترامی که برای این هنرمندان قائل هستم متفاوت از اوست.

درنتیجه هنرمندهای ما باید به این موضوع توجه کنند و بدانند که چه رسالت مهمی را در اجتماع دارند و جوان های ما به عنوان الگو از این افراد یاد می کنند، در نتیجه بهتر است که روی نحوه پوشش و سبک زندگی شان دقت بیشتری داشته باشند.

سعی می کنیم آنها را هم متقاعد کنیم
در جواب این سوال تان که می پرسید، ممکن است مجوزدادن به برخی از این افرادباعث شود که وزارت ارشاد و واحد موسیقی از جانب برخی ها تحت فشار قرار بگیرد باید بگویم؛ موسیقی رپ این روزها بیشترین خوراک را به جوان ها می دهد در نتیجه ما نمی توانیم نسبت به این نیاز بی تفاوت باشیم و آن را انکار کنیم. باید با رایزنی و گفتگوهایی که با این افراد داریم، این موضوع را شفاف کنیم که این نیاز جامعه باید درنظر گرفته شود، منته باید در این راه خوراک خوبی را به نسل جوان ارائه دهیم. من سال ها در زمینه موسیقی رپ دست به پژوهش زدم و سخنرانی های زیادی رادر این باره انجام دادم.

به نظرم، بهترین کار این است که ما اجازه دهیم این سبک موسیقی به شکلی هدفمند شده و براساس خواسته های ما شکل گیرد. زمانی که موسیقی پاپ در سال ۷۰ شکل گرفت هیچ کس فکر نمی کرد تا این حد بتواند پیشرفت کند، اما خوشبختانه بعد از بیست و سه سال این اتفاق افتاد، به نظر می رسد این زمان را باید به موسیقی رپ هم داد.