حسین دهلوی

همسر استاد حسین دهلوی نوازنده و آهنگساز پیشگام موسیقی ایرانی تازه ترین اوضاع جسمانی این هنرمند موسیقی کشورمان را مانند چند ماه گذشته ارزیابی کرد.
سوسن اصلانی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه اوضاع جسمی همسرش در وضعیت پر نوسانی قرار دارد، توضیح داد: همچنان طبق وظیفه ای که بر عهده دارم با دقت و شدت فراوان مشغول مراقبت درمانی دهلوی هستم اما مشکل حافظه و اینکه در بعضی موارد این معضل به شدیدترین شکل ممکن خود می رسد همچنان شرایط مراقبت از این هنرمند موسیقی را سخت می کند اما تا آخرین توانم از همسرم مراقبت می‌کنم.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا طی ماه‌های گذشته مدیران دولتی و هنرمندان از استاد دهلوی ملاقات کرده اند یا خیر؟ گفت: من به دلیل حضورم به عنوان نوازنده و آهنگساز در عرصه موسیقی در برخی از مراسم دوستان، هنرمندان و مدیرانی را می بینیم که مرتب جویای احوال دهلوی هستند و هرگاه من را می بینند قول می دهند که مثلا طی روزهای آینده به خانه ما می آیند تا ملاقاتی با این هنرمند پیشکسوت داشته باشند اما این قول ها در همان دیدار چند دقیقه ای می گذرد و کسی هم به ملاقات وی غیر از مواردی بسیار معدود نمی آید در حالیکه تصور می کنم ملاقات بهترین اتفاق برای یک هنرمندی مانند حسین دهلوی باشد.

به طور مستمر به استاد دهلوی سر بزنید

این هنرمند سنتورنواز تصریح کرد: من از این دل نگرانی ها و دلواپسی های دوستان دهلوی و هنرمندان موسیقی بی نهایت ممنونم اما دوست داشتم مدیران، هنرمندان و اعضای خانه موسیقی که همواره به استاد دهلوی لطف داشته اند حرف های خود را در عمل هم بیاورند و مستمر به این استاد موسیقی سرکشی کنند. ما توقع چندانی از دوستان نداریم فقط می خواهیم این عزیزان بیشتر به فکر هنرمندان پیشکسوت موسیقی باشند.

اصلانی گفت: کسانی که در منزل خود سالمندی را با این شرایط نگهداری می کنند خوب می دانند که مراقبت از چنین افرادی بسیار سخت و دشوار است اما برای من این سختی ها هیچ اهمیتی ندارد و افتخار می کنم که در کنار همسرم هستم؛ اگرچه تنها هستم اما مراقبت از او را دوست دارم. اما ای کاش رفیقان و هنرمندانی که در برنامه های مختلف از دهلوی و خدماتش به موسیقی تعریف و تمجید می کنند کمی از مشغله های خود بکاهند و با این هنرمند دیداری داشته باشند.

این هنرمند و نوازنده با تشکر از موسسه پیشکسوتان هنر در حمایت از هنرمندان پیشکسوت تصریح کرد: به هر حال نگهداری از یک هنرمند بیمار سالمند هزینه های زیادی دارد که ما هم از صرف این هزینه ها مستثنی نبوده و نیستیم اما به نظرم جایگاه هنرمندانی چون حسین دهلوی به قدری بالا و ارزشمند است که من با تمام سختی ها آن را پذیرفتم و بدون هیچ چشم داشتی از حمایت های بیرونی به مراقبت از او بپردازم.

استاد حسین دهلوی هفتم مهر ماه سال ۱۳۰۶ در تهران متولد شد، وی آموزش موسیقی را در پنج سالگی نزد پدرش معزالدین دهلوی که از شاگردان مرحوم علی اکبرخان شهنازی(نوازنده و ردیف دان نامدار تار و فرزند میرزا حسینقلی) آغاز کرد، اگر چه چندان دوامی نیاورد و دهلوی کودک بعد از رها کردن این ساز در ۹ سالگی و به تشویق مادرش به سمت ساز ویلن و آموزش آن نزد پدرش رفت. این استاد مسلم موسیقی ایران دوره اول ویلن را نزد پدر فراگرفت و سپس دوره دوم (ردیف راست کوک) را نزد ابوالحسن صبا گذرانید و وارد هنرستان موسیقی شد و از آن پس به فراگیری علمی موسیقی گرایش پیدا کرد. البته مدتی بعد روبیک گریگوریان رئیس وقت هنرستان، وی را به حسین ناصحی معرفی می‌کند تا هارمونی، کنترپوان و اصول آهنگسازی را از او فرا بگیرد.

دهلوی فارغ التحصیل آهنگسازی از هنرستان عالی موسیقی است. او در دوره هنرستان با همکاری ابوالحسن صبا ارکستر شماره یک هنرهای زیبا را راه اندازی و در همین دوره چند اثر از آثار صبا را برای ارکستر تنظیم کرد. پس از درگذشت صبا رهبری این ارکستر که بعداً ارکستر صبا نامیده شد به دهلوی واگذار و در همین دوره شاخه های ۲ ، ۳ و ۴ نیز به آن افزوده شد. این ارکسترها از زمان افتتاح تلویزیون ایرانبه صورت هفتگی در تلویزیون به اجرای برنامه پرداختند. این هنرمند در سال ۱۳۴۱ حسین دهلوی به ریاست هنرستان موسیقی ملی برگزیده شدو تا فروردین ۱۳۵۰ در این مقام باقی بود. دراین سال وی برای سفر دوساله مطالعاتی به آلمان و اتریش رت. دهلوی در مدت ده سال تصدی هنرستان به خوبی این سازمان آموزشی را اداره کرد و نظم، تحول و جهشی در هنرستان پدید آورد. او خود در دوره دوم هنرستان رشته های تئوری موسیقی ایران، تلفیق شعر و موسیقی، فرم موسیقی ایران، هارمونی و ارکستر را شخصاً تدریس می کرد

دهلوی از سال ۱۳۷۶ تصنیف اپرای مانا و مانی را به مناسبت سال جهانی کودک آغاز کرد. ساخت این اثر سه سال به طول انجامید که به خاطر محدودیت های استفاده از صدای خواننده زن تا به حال به اجرا درنیامده و فقط موسیقی سازی آن در خرداد ۱۳۷۹ با همت و رهبری علی رهبری با ارکستر فیلارمونیک اسلواکی در شهر براتیسلاو اجرا و ضبط شده است.

دهلوی همواره به نوآوری در زمینه های مختلف اندیشیده است. تدوین متد تنبک به وسیله او و جمعی دیگر شامل حسین تهرانی ، مصطفی کمال پورتراب و فرهاد فخر الدینی برای ارتقای جایگاه تنبک در موسیقی ایرانی و تسهیل آموزش این ساز، توجه به ساخت سنتور کروماتیک برای جبران نقیصه کوک این ساز برای استفاده در ارکستر از جمله این مواردند.

نخستین اثر دهلوی در زمینه ارکستر موسیقی ملی «سبک بال» در سال ۱۳۳۲ براساس موتیف کوتاهی ملهم از قطعه قاسم آبادی ساخته ابوالحسن صبا در شور تصنیف شده است. این اثر در آلبوم مذکور با کیفیت ضبط زنده همان زمان ارائه شده است. «کنسرتینو برای سنتور و ارکستر» دیگر اثر این آلبوم حاصل همکاری مشترک دهلوی با فرامرز پایور است. این اثر که در سال ۱۳۳۷ تصنیف شده شامل آواز بیات اصفهان، دستگاه همایون(گوشه لیلی و مجنون)، چهارمضراب چهارگاه و دستگاه ماهور است.

این آهنگساز و رهبر ارکستر مضرابی و از چهره‌های پیش کسوت مدیریت موسیقی در ایران تجربیات بسیاری در تلفیق شعر و موسیقی ایرانی دارد و آثار «گفت وگوی دل» در شور و «فروغ عشق» در بیات اصفهان حاصل تجربیات آهنگساز در این زمینه است. دهلوی قطعاتی از ابوالحسن صبا را نیز برای ارکستر تنظیم کرده است. «به یاد صبا» (برگرفته از قطعه «به یاد گذشته» در دشتی ، «شوشتری» (چهارمضراب برای ویولن و ارکستر و نغمه ترک (براساس قطعه دوضربی بیات ترک) از آن جمله‌‌اند

اجرای ۱۵ قسمت از اپرای ۲۶ قسمتی «بیژن و منیژه» و انتشار پارتیتور آهنگ‌های خود به نام‌های «دوئو سنتور در سه گاه»، «شورآفرین در شور برای ارکستر»، «چهارنوازی مضرابی در اصفهان»، «سوئیت بیژن و منیژه برای ارکستر زهی»، «بیژن و منیژه برای ارکستر سمفونیک» ،«سرباز برای آواز گروهی و ارکستر» و… تنها بخشی از آثار چاپ شده اوست.

دهلوی در سال ۱۳۷۱ ارکستر مضرابی را تشکیل داد که صرفاً شامل سازهای مضرابی سنتور، تار، قانون، عود و بم تار (تارباس) بود.در کنسرت های مهرماه ۱۳۷۱ قطعات دیگری از جمله تصنیف قدیمی باغ تفرج (در همایون)، نغمه ترک، پیش درآمد سه گاه، پیش درآمد همایون، سرود گل، نوا و چهارمضراب دشتی (برای گروه سنتور) گفت وگوی دل و… اجرا شد. یکی از مهمترین آثار حسین دهلوی کتاب «پیوند شعر وموسیقی آوازی» است که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی در بخش هنر را به خود اختصاص داد.این کتاب حاصل بیش از ۴۰ سال تجربه دهلوی در تلفیق موسیقی با شعر ایرانی است که به شیوه ای علمی و متدیک فرایند کار را توضیح می‌دهد.

دهلوی در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهره‌ماندگار مورد تقدیر قرار گرفت.