آواز: سیداحمدخان٬ قلی‌خان شاهی
تار: میرزاحسینقلی٬ درویش‌خان٬ میرزا اسدالله‌خان
کمانچه: باقرخان٬ صفدرخان
سنتور: میرزاعلی‌اکبر‌خان (علی‌اکبرخان شاهی)
(۲ سی‌دی)
ضبط صفحه در ایران پیش از مشروطیت و از حدود سال ۱۲۸۴ شمسی آغاز شد. شرکتی که صفحه‌های ایرانی را ضبط، تکثیر و به بازار عرضه می‌کرد شرکت «گرامافون» بود. شرکت گرامافون جلسات ضبط صفحات را که اولین‌بار در تهران در ژانویه‌ی ۱۹۰۶ برپا شدند به‌واسطه‌ی جان تایلر (John Tyler)، نایب کنسول آمریکا، ترتیب داده بود. از آنجا که بعضی از نوازندگانِ وابسته به دربار درگیر جلسات ضبط صفحات می‌شدند آقای تایلر متعهد شده بود اجازه‌ی آن‌ها را از شخص شاه برای برقراری این مجالس اخذ کند. از سوی دیگر ماکسیم پیک (Maxim Pick)، نماینده‌ی تجاری شرکت و برادران هامپه (Hampe) به عنوان صدابردار (متخصصین ضبط شرکت گرامافون) نیز به ایران آمده بودند. محل ضبطِ صفحه در خیابان لاله‌زارِ تهران، کوچه‌ی معروف به فیل‌خانه، در مجاورت مدرسه‌ی سن‌لویی بود.
در زمانی که ضبط صفحه‌های موسیقی ایرانی آغاز شد هنوز تعدادی از استادان دوره‌ی ناصرالدین شاه از جمله میرزا عبدالله، آقا حسینقلی، نایب اسدالله، باقرخان، میرزا علی‌اکبر شاهی و حسن‌خان (سنتور) در قید حیات بودند.
این مجموعه‌ی کاملِ هفت دستگاه به صورت سری صفحات پشت سر هم اجرا شده که شور و نوا و سه‌گاه را قلی‌خان شاهی، و همایون و چهارگاه و راست‌پنجگاه و ماهور را سیداحمدخان خوانده است. به نظر می‌رسد این مجموعه عموماً توسط دو گروه از نوازندگان و خوانندگان درباری اجرا شده است: گروه نخست آقاحسینقلی و شاگردانش (درویش‌خان، باقرخان و اسدالله‌خان) که آواز سیداحمدخان را همراهی کرده و گروه دوم دسته‌ی شاهی به سرپرستی علی‌اکبر شاهی که آواز قلی‌خان را همراهی کرده است.
دیدگاهتان را بنویسید