آیین اختتامیه پنجمین فستیوال موسیقی «آینه‌دار» که در این دوره به موسیقی شمال ایران (دامنه شمالی البرز)؛ گیلان، مازندران و گلستان اختصاص داشت، شامگاه سه‌شنبه ۱۳ آذر در تالار وحدت برگزار شد.
به گزارش سایت خبری و تحلیلی «موسیقی ایرانیان»،عباس علاالدین از روستای زیارت آغازگر این مراسم بود که با آواز گالشی و روایت منطقه خود را از داستان لیلی و مجنون مخاطبان را به وجد آورد. رشید کاکاوند، مجری این مراسم بعد از اجرای علاالدین روی صحنه آمد و سخنانش را را اینگونه آغاز کرد: خوشحال‌کننده است که سالن پر است و اگرچه طبیعی است اما آن قدر به غیرطبیعی‌ها عادت کرده‌ایم که طبیعی‌ها به چشمم‌مان غیرطبیعی می‌آیند! کاش ما هم در محیطی بودیم که از آنِ این نغمه‌هاست. در حالی که این نغمه‌ها را به سالنی باشکوه آورده‌ایم و باید چشمان‌مان را ببندیم تا همه چیز درست شود.
در ادامه تیزری که از سه روز گذشته فستیوال آینه‌دار تهیه شده بود به نمایش در آمد و بعد از آن «گَلی به گَلی» اجرا شد؛ آواز و نی چوپانی از دِلیر و الیتِ مازندران با اجرای کی‌قباد میردار و بهمن سام‌دلیری.
کاکاوند در پایان اجرای آن‌ها گفت: «گَلی به گَلی» از همان گلو به گلو و حنجره به حنجره می‌آید و گفت‌وگوی زیبایی است که باید از آن آموخت.
نخستین سخنران اختتامیه علی مغازه‌ای (دبیر هنری فستیوال آینه‌دار) بود که با قرار گرفتن پشت تریبون گفت: خوشحالیم که در آخرین شب از پنجمین فستیوال آینه‌دار همراهی‌مان می‌کنید. قصد سخنرانی ندارم و تنها در سه بخش کوچک به سه موضوع اشاره می‌کنم. در ابتدای فستیوال پنجم، مروری داشتیم بر چهار دوره‌ای که برگزار شد و گریزی به پنجمین دوره و منتخبی از اجراهایی را دیدیم که ممکن بود علاقه‌مندانی موفق به دیدنشان نشده باشند. از جنوب شاهد زار بودیم و از زاگرس کَرنا و نقاره، از بلوچستان دراویش چشتی را دیدیم و از آذربایجان آشیق ولی عبدی را، از میناب لوطی‌ها را و از تربت جام دوتار را به عنوان نمونه‌هایی از چهار دوره گذشته و چاوشی و کرنی را از لشت و نشا به عنوان نمونه‌ای از دوره پنجم.
مغازه‌ای در ادامه تشریح کرد: در پنجمین فستیوال آینه‌دار به دامنه شمالی البرز رفتیم و از غرب البرز وارد تالش شدیم و گیل قدیم و دیلمان را دیدیم و بین ییلاق‌ها و جلگه‌ها و جنگل‌ها حرکت کردیم. با افرادی رو‌به‌رو شدیم که بازتاب زیستی به‌خصوص هستند، رنگ و شکل زیست عوض شد اما سختی‌هایش بر جا بود. در گذر از دِلیر و الیت به دو عزیزی برخورد کردیم که اجرایشان را دیدید و بعد به گُدارها رسیدیم .از آن‌ها گذر کردیم و در زیارت، دایی عباس (عباس علاالدین) را دیدیم و در کتول کسانی دیگر را شناختیم و در پایان می‌توانم به جرات بگویم گلستان دو کشور است، شمال و جنوب.
مغازه‌ای در ادامه تصریح کرد: در چشم من موسیقی همواره جنسیت داشته و زن بوده است، موجودی زاینده چون زمین که جاندار است و جانبخش و درون این کانسپت سازها هر کدام جنسیتی دارند. به عنوان مثال در سیستان و بلوچستان ساز قیچک زن است که ملودی‌های اصلی را می‌نوازد و تنبوره هم مَرد است که با نواختن آکورد قیچک را همراهی می‌کند.
او ادامه داد: در فستیوال ما اگرچه ناقلان موسیقی مرد بودند ولی موسیقی را از زنان گرفته بودند، موسیقیای را که خود، زن است. در پنجمین فستیوال آینه‌دار در کنار مردان شاهد حضور زنانی نیز بودیم که فریاد بی‌صدای زنان موسیقی‌دان بودند.
دبیر هنری آینه‌دار سخنانش را اینگونه پایان داد: موسیقی ایرانی به شدت هویت‌مند است و در هر جای جهان حتی اگر خودمان را نشناسند با شنیدن موسیقی‌مان متوجه می‌شوند که متعلق به کدام نقطه جغرافیایی هستیم. در پنجمین فستیوال موسیقی آینه‌دار سعی کردیم به جای خالی زنان بپردازیم. جای خالی زن و جای خالی صدای زن را هیچ چیز نمی‌تواند پُر کند. می‌خواهم به «تنها صداست که می‌ماند» عبارتی را اضافه کنم؛ «تنها صداست که می‌ماند اگر صدای زن باشد» و این چیزی بود که من در این فستیوال دیدم.
بعد از سخنان دبیرجشنواره برنامه‌ای از علی‌آباد کتول اجرا شد. احمد نظری، نعمت اصلانی، علیرضا شکارچی و حسین خسروی شادیانه‌ای مربوط به مراسم عروسی را اجرا کردند.
سپس رشید کاکاوند از تندیس‌های سروی گفت که به ۲۴ موسیقی‌دان دامنه شمالی البرز تعلق گرفت. او در این مورد گفت: تندیس این مراسم سرو ایرانی است. سرو سبز است و سربلند و همیشه‌بهار و نماینده بلندقامتی و سرزندگی فرهنگ ایرانی. سرو به عنوان سمبل و نماد فرهنگی این رویداد انتخاب شده است. زنده‌یاد بیژن نجدی (شاعر و داستان‌نویس) که اگرچه در خاش به دنیا آمد اما تمام عمر در لاهیجان زندگی کرد، تعبیر زیبایی دارد با عنوان «سرزمین بته‌جقه‌ای من» و بته‌جقه هم از سرو گرفته شده است.
سری اول تندیس‌های این مراسم با حضور محمدرضا اصلانی، ارشد تهماسبی، علی ترابی و علی مغازه‌ای به ۱۲ نفر به شرح زیر اهدا شد؛ عباس علاالدین، موسی ملک‌حسینی، علی‌اکبر اصلانی‌کتولی، درویشعلی خسروی، ذبیح‌الله پوربابا، رفیع رفیعی، منوچهر میرصانلو که در این مراسم حضور نداشت، غلامرضا امانی، زنده‌یاد حسین طیبی که پسرش ارسلان طیبی روی صحنه حاضر شد، ابوالحسن خوشرو که برای رسیدن به مرحله پایانی این فستیوال، شیمی‌درمانی‌اش را به تعویق انداخته بود، علی اکبرپور و علی‌اوسط کشت‌پرور.
رشید کاکاوند از ابوالحسن خوشرو درخواست کرد برای لحظاتی پشت تریبون قرار بگیرد و دو بیتی برای حضار بخواند. خوشرو صحبتش را با شعری از سعدی آغاز کرد و گفت: ممنونم از این که سرو را انتخاب کردید. به سرو گفت کسی، میوه‌ای نمی‌آری/ جواب داد که آزادگان تهی‌دستند.
او سپس قطعه‌ای خواند و کاکاوند گفت: از مسئولین فستیوال خواهش می‌کنم فیلم آواز استاد خوشرو را برای ریز و درشت هنرمندان موسیقی بفرستند تا همگی آن را ببینند.
اجرای بعدی این مراسم آواها و ترانه‌های مردمی شالیزاری بود از مازندران با حضور جانعلی اکبریان (خواننده و سرپرست گروه)، آمنه نوروزی (همخوان و کله ونگ)، گل‌ابرو فتحی (لگن)، پروانه اکبریان (همخوان، کله ونگ و کف)، حسن کریمی (همخوان و کف)، فرزانه اکبریان (همخوان، کله ونگ و کف) و ماهروزه اکبریان (همخوان، کله ونگ و کف) که پیش از این، دوشنبه ۱۲ آذر در تالار رودکی روی صحنه رفته بودند.
سپس احسان رسول‌اف، رئیس فستیوال با قرار گرفتن پشت تریبون گفت: بسیار مفتخرم که از سمت گروه اجرایی از شما سپاسگزاری کنم و خدا را شکر می‌کنم که پنجمین فستیوال آینه‌دار در سه روز گذشته، با حضور اساتیدی از دامنه شمالی البرز برگزار شد. ما بر آن هستیم که آینه‌دار را که فستیوالی آرشیومحور است و تلاشی است در راه مستند کردن صدا و تصویر بزرگان حوزه موسیقی نواحی در قالب هشت دوره در مناطق مختلف جغرافیایی ایران ادامه دهیم و امیدواریم با برگزاری سه دوره دیگر، مجموعه بزرگی را در قالب هشت بهشت موسیقی آیینی ایران به تاریخ‌مان تقدیم کنیم. مجموعه‌ای مستند در قالب تصاویری از اساتید، مصاحبه با آن‌ها و اجراهایشان در استودیو و تالار.
رئیس فستیوال آینه‌دار افزود: از طرف گروه اجرایی تشکر می‌کنم از کسانی که از مسیرهایی دشوار و دور آمدند. گروه اجرایی برگزاری پروژه آینه‌دار را به عنوان وظیفه‌ای برای خود برمی‌شمارد در جهت حفظ میراث ارزشمندمان که هر روز بخشی از آن در برابر چشم‌مان از بین می‌رود.
پس از صحبت‌های رسول‌اف، نی بید اجرا شد با حضور درویشعلی خسروی (بیدخوان) و نعمت اصلانی‌کتولی (نوازنده نی).
سپس محمدسعید شریفیان، ابوالحسن خوشرو و احسان رسول‌اف روی صحنه رفتند و ۱۲ سرو دیگر به این هنرمندان اهدا شد؛ گیلان‌خان خوشنواز، اصغر ابراهیم‌نژاد، صدیقه ماهوتی، حرمت یوسفی، زنده‌یاد احمد عاشورپور که دخترش تندیسش را دریافت کرد، شاه‌خانم دنکو که در غیابش پسرش تندیسش را گرفت، کی‌قباد میردار، بهمن سام دلیری، جانعلی اکبریان، زنده‌یاد احمد محسن‌پور که پسرش روی صحنه حاضر شد، هوشنگ منصوریان و اصغر عاشقی.
آخرین اجرا سنت تشت‌زنی بود از علی اوسط کشت‌پرور و در پایان رشید کاکاوند اعلام کرد که ششمین دوره از فستیوال آینه‌دار به موسیقی جنوبی و شمالی استان گلستان اختصاص خواهد داشت.
این مراسم با حضور گسترده هنرمندان و علاقمندان به موسیقی نواحی اقوام مختلف ایران برگزار شد. از جمله چهره‌های حاضر می‌توان به محمدرضا اصلانی (شاعر، سینماگر و مستندساز)، علی ترابی (مدیر دفتر موسیقی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)، محمدسعید شریفیان (موسیقی‌دان و آهنگساز)، کیاووش صاحب‌نسق (آهنگساز و نوازنده پیانو) ارشد تهماسبی (موسیقی‌دان و نوازنده تار و سه‌تار)، ، شهرام صارمی (نوازنده کمانچه، مدرس و مدیر اجرایی سی و چهارمین جشنواره موسیقی فجر) امید نعمتی (خواننده گروه پالت)، مهیار علیزاده (آهنگساز) اعضای گروه دال، بهزاد عبدی و… اشاره کرد.
پنجمین فستیوال موسیقی نواحی و آیینی ایران (آینه‌دار) روز جمعه ۹ آذرماه سال ۱۳۹۷ آغاز و در روز سه‌شنبه ۱۳ آذر به پایان رسید. این دوره از فستیوال به موسیقی دامنه شمالی زاگراس یعنی استان‌های گیلان، مازندران و گلستان اختصاص داشت.
دیدگاهتان را بنویسید