مراسم بزرگداشت زنده‌یاد حسن کسایی نوازنده پیشکسوت نی عصر ۲۸ تیرماه با حضور هنرمندان عرصه موسیقی در تالار وحدت برگزار شد.

مهدی الهی‌قمشه‌ای در ابتدای این مراسم گفت: در این عالم بی‌وفا به ثبات و قرار نیاز داریم. در عالمی که دل‌مان گرفته است، موسیقی خبر از یک عالم برتر می‌دهد و علت این‌که به نوعی تسلی‌بخش تلقی می‌شود، اعتمادی است که در موسیقی وجود دارد.

وی اظهار کرد: کسایی به پشت پرده اسرار رفت تا درک کند موسیقی از کجا می‌آید. خیلی‌ها فکر می‌کنند در اروپا موسیقی جنبه عرفانی ندارد، این در حالی است که مورتزارت از عالم بالا می‌نواخت. هیچ کس در غرب به اندازه مورتزارت از بهشت نگفته است. هندل آثاری را می‌نواخت که هنگام نواختن آن‌ها می‌گریست و می‌گفت من با این آثار بهشت را می‌بینم. هایدن می‌گوید هرگاه که پشت پیانو می‌نشینم، رویم به عالم دیگر است.

وی مولانا را در ادبیات ایران سمبل موسیقی قدسی دانست و افزود: بعضی نمی‌دانستند که موسیقی قدسی به چه معنایی است. موسیقی قدسی وسیله‌ای است که انسان را به عالم جاودانه متصل می‌کند.

این ادیب اظهار کرد: اگر امروز زشتی و فجایع دنیا را گرفته است، دلیلش این است که امروز زیبایی‌ها را زیرپا گذاشته‌ایم. آخر زیبایی‌ها همیشه به ما گوشزد می‌کنند که انسان‌های خوبی باشیم. خیلی‌وقت‌ها یک مطرب است که می‌تواند از زیبایی‌ها خبر دهد. برای مثال وقتی استاد همایون خرم موسیقی می‌نوازند، شما را از این عالم بیرون کرده و به عالم بالا می‌برد.

وی خاطرنشان کرد: بنده با استفاده از کسایی عالمی داشتم. ایشان نمونه بارز یک مطرب متصل بود و وقتی ساز نی را می‌نواخت، اتصال او را احساس می‌کردم. موسیقی باید حاوی این پروازها و شگفتی‌ها باشد و امیدوارم قدر این موسیقیدان‌ها را در زمان حیات‌شان بیشتر بدانیم.

وی همچنین گفت: وقتی کسایی نی می‌زد، فقط لب و دهانش نبودند که به کار گرفته می‌شدند، بلکه تمام وجودش پر از آواز می‌شد.

قمشه‌ای تاکید کرد: میراث فرهنگی باید کمک کند تا خانه کسایی تا ابد برقرار بماند. این خانه باید با همان معماری و قالی‌های بختیاری‌اش که هنوز صدای کسایی در آن فضا باقی است، بماند. به اعتقاد بنده هرجا هنری است، فرشته‌ای از آن‌جا گذر کرده است.

بخش دیگری از این مراسم به هم‌نوازی خلیل کسایی و محمود رفیعیان با سازهای نی و تنبک اختصاص داشت.

فرزند ارشد کسایی پیش از این‌که نواختن ساز خود را آغاز کند، در سخنانی مطرح کرد: پدرم نیازی به صحبت‌های من ندارد، اما باید کمی به خودمان بیاییم، فکر می‌کنم برای‌مان زشت است که در تهران به این بزرگی، وقتی مراسمی برگزار می‌شود، همزمان دو برنامه موسیقی دیگر را نیز در همان روز برگزار کردیم و به جای این‌که این سالن امروز مملو از عاشقان کسایی باشد، شاید حتی اطلاعی نیز از این مراسم نداشته باشند.

وی افزود: امیدوارم جامعه موسیقی با یکدیگر همدل شوند و اگر کسایی را می‌شناسند، برنامه‌های دیگری را که در گوشه‌های این مملکت است، تعطیل کنند و بیایید به اسم کسایی بالا برویم. ما به بالاییم و بالا می‌رویم، اما چگونه؟ آخر ما در قیدیم. در قید حیات و خودخواهی‌های خودمان هستیم. اما آیا می‌شود از این قیدها آزاد شویم؟ و آن‌چه در دنیاست به آن‌ها اسیر نشویم؟ این‌گونه است که آدم از خود بی‌خود می‌شود.

فرزند حسن کسایی همچنین اظهار کرد: وقتی پدرم ساز به دست می‌گرفت، حالی به او دست می‌داد و کاری می‌کرد که آدم‌های اهل دل و دلسوخته از خود بی‌خود می‌شدند. فکر می‌کنید چرا حسن کسایی چنین نیرویی داشت. به اعتقاد بنده او یک روح بلند داشت.

در بخش دیگری از این مراسم نیز لیلی کسایی دیگر فرزند زنده‌یاد حسن کسایی دست‌نوشته‌ای را برای پدرش قرائت کرد و در آن خلق و خوی پدرش را به توصیف کشید. در بخشی از این یادداشت نوشته بود: پدرم را آنگونه که سزاوارش بود، نشناختیم.

به گزارش ایسنا، در ادامه این مراسم، همایون خرم – نوازنده چیره‌دست ویولن – درباره حسن کسایی گفت: این مصیبت را ابتدا باید به ملت ایران تسلیت گفت. ملت ایران نه تنها هنرمندان‌شان را دوست دارند بلکه به آن‌ها عشق می‌ورزند و عاشقانه به آثار آن‌ها توجه می‌کنند و اگر هنرمندان‌شان را گزینش می‌کنند، گزینش آن‌ها حقیقی است.

این هنرمند در همین زمینه افزود: تسلیت دوم من به اهالی موسیقی است. هرکس اگر حتی یک زخمه به ساز زده باشد، می‌داند که کسایی چگونه ساز می‌زد. خانواده کسایی در قید حیاتش مانند پروانه به دور شمع وجود او می‌چرخیدند و شاید اگر خانواده‌اش در کنارش نبودند، او اینقدر دوام نمی‌آورد.

خرم تاکید کرد: کسایی احیاکننده ساز نی است.

وی در ادامه سخنانش در بیان خاطره‌ای گفت: ۱۰ ساله بودم که به خدمت صبا رسیدم. در آن زمان صدای نی را زیاد نمی‌شنیدم، اما کم‌کم تعداد این نوازندگان زیاد شد و پای آن‌ها به رادیو باز شد.

خرم در ادامه سخنانش به برنامه گل‌ها اشاره کرد که حسن کسایی در این برنامه به زیبایی هنرنمایی می‌کرد و هنر نی‌نوازی را به نیکی به گوش مخاطبان می‌رساند:هروقت درباره هنرشان ایشان را ستایش می‌کردم، کسایی می‌گفت هرچه داریم از صبا داریم.

خالق قطعه «تو ای پری کجایی» در ادامه سخنانش مطرح کرد: اکنون می‌فهمم که بعضی از هنرمندان یادگیری‌شان یک یادگیری واقعی است. کسایی به مرحله عشق رسید. کسی که عاشق موسیقی باشد، تمام کارهایش مورد توجه قرار می‌گیرد و همین‌طور هر اثرشان همانند یک کتاب ارزشمند است. امثال کسایی همیشه باید باشند و یکی از راه‌های آن خلوص است.

همایون خرم اظهار کرد: هیچ‌وقت نباید برای این‌که تشویق‌مان کنند ساز بزنیم. باید عاشقانه ساز بزنیم و نی کسایی عشق، حرکت و جوشش عجیبی داشت که این جوشش را اهالی موسیقی بهتر از دیگران درک می‌کنند.

بخش دیگری از این مراسم به پخش دموی ۱۸ دقیقه‌ای از مستند حسن کسایی به کارگردانی مهرداد دفتری اختصاص داشت.

حسین علیزاده نوازنده شهیر سه‌تار و تار در این فیلم مستند گفته بود: سال‌هاست که دیگر آثار با ارزش کسایی را از رادیو نمی‌شنویم، در حالی که نی استاد جزیی از زندگی ملت ایران شده است.

محمدرضا لطفی دیگر نوازنده برجسته سه‌تار نیز در سخنان کوتاهی در این مستند گفت: من مخالف موسیقی‌های دیگر نیستم. اگر موسیقی ایران تحت پوشش موسیقی‌های دیگر قرار گیرد و ما مجبور شویم با چراغ قوه به دنبال نغمات اصیل بگردیم، عادلانه نیست.

زنده‌یاد حسن کسایی نیز در این مستند در خاطره کوتاهی گفته بود: ۱۱ ساله بودم که به همراه پدرم به بازار می‌رفتم. همیشه مردی از بازار گذر می‌کرد که کاسبان به آن اعتقاد داشتند و همه نزد او می‌آمده و به او سلام می‌کردند. این سلام‌ها ضرب‌هایی را به وجود می‌آورد که باعث می‌شد که من به خانه بیایم و یک آهنگ بسازم، اما بعدها این اثر صاحبان زیادی پیدا کرد.

در پایان این مراسم نیز حسن ناهید از شاگردان کسایی خاطراتی را از استادش بیان کرد و گفت: از بچگی با ساز نی آشنا شدم، اما متاسفانه کسی نبود که این ساز را به من آموزش دهد. در همان سن نامه‌ای برای حسن کسایی نوشتم و ایشان وقتی اشتیاق من را دید، مرا راهنمایی کرد.

پایان این مراسم نیز به رونمایی از آخرین اثر حسن کسایی اختصاص داشت که با عنوان جان نی از سوی انتشارات آوای باربد منتشر شده است.

به گزارش ایسنا، در این مراسم هنرمندانی چون: نادر مشایخی، ایرج نوذری، میلاد کیایی، فاضل جمشیدی، نادر گلچین، علی‌اصغر شاهزیدی، حسام‌الدین سراج، مرتضی احمدی و علی جهاندار حضور داشتند.