محمدرضا درویشی در مراسم رونمایی از ساز«یسنای» که با حضور او و حسین علیزاده برگزار شدعنوان کرد: این ساز بیش از سایر سازهای ابداعی که در چند سال اخیر دیده‌ام، قابل استفاده در موسیقی ایرانی است؛ از این‌رو من یسنای را یک فرصت می دانم.
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی محمدرضا درویشی در مراسم رونمایی ساز ابداعی«یسنای» که عصر دیروز، ۱۰ تیرماه در خانه موسیقی برگزار شد، گفت: واقعیت این است که اتفاق مهمی در عرصه طراحی ساز و ساز سازی ایران توسط هنرمند خلاق همدانی رخ داده و خوشحالم که این حرکت مهم بهروز بیگی از سوی خانه موسیقی مورد حمایت قرار گرفته و ارج گذاشته شده است.
گردآورنده«دائره المعارف سازهای ایران» تاکید کرد: آقای بیگی در ۵ سال گذشته زندگی‌اش را صرف طراحی و تکمیل ساز«یسنای» کرده و این در حالی اتفاق است که بسیاری از موسیقیدان‌ها به ناچار کنج عزلت اختیار کرده و بیشتر به کارهای اقتصادی و تدریس بدون پشتوانه پرداخته‌اند.
درویشی به مراحل ساخت ساز یسنای اشاره و بیان کرد: بیگی کار ساخت ساز«یسنای» را از ساختاری ساده آغاز کرد او ابتدا برای این ساز یک کلید در نظر گرفته بود؛ بعد تعداد این کلیدها بیشتر شد تا این‌که رفته رفته به چیزی تبدیل شد که امروز شاهد آن هستیم.
این آهنگساز و پژوهشگر موسیقی، در مورد ویژگی های منحصر به فرد یسنای گفت: برای اولین بار در دنیا در این ساز از زبانه ای با جنس مواد مصنوعی استفاده شده است که نیاز به خیس کردن قبل از اجرا ندارد. همانطور که می‌دانید زبانه های سازهای نزدیک به این ساز مانند« بالابان» و« سورنا» از زبانه‌ای با جنس چوب ساخته می‌شود و لازم است نوازنده دقایقی قبل از اجرا، آن را خیس کند تا به صدای مطلوبی برسد.
درویشی همچنین افزود: سازی که بیگی ساخته صدای مختص به خودش دارد و صدایش مانند هیچ ساز دیگری چون بالابان، سورنا، ابوا و ساکسیفون نیست و می توان گفت که این سازنده جوان ساز، توانسته یک کوارتت به وجود بیاورد.
این موسیقیدان گفت: با ساز یسنای می‌توان به طور کامل موسیقی ایرانی را نواخت و دچار بسیاری از مشکلات دیگر که ساز نی با آن روبه‌رو است، نشد. همچنین این ساز به نوازنده امکان اجرای گام های کروماتیک را نیز می‌دهد اما این ساز را نمی توان به نواحی ایران برد و در دل موسیقی نواحی و مقامی استفاده کرد؛ دلیل اش هم این است که موسیقی مقامی ما سازهای مربوط خودش را دارد که در یک سیر تاریخی به اینجا رسیده‌اند. این ساز به دلیل ویژگی‌های جالبی که دارد، می‌بایست از سوی آهنگسازان و به خصوص ارکستر نویسان به کار گرفته شود و جای خودش را پیدا کند.
محمدرضا درویشی گفت: در حال حاضر چهار نوع«سوپرانو»، «آلتو لا»، «آلتو سل» و «تنور» از این ساز ساخته شده و تا آنجا که من در جریان هستم انواع دیگری از این ساز نیز در حال ساخت است. به گمانم این ساز بیش از سایر سازهای ابداعی که طی چند سال اخیر دیده ام قابلیت استفاده در موسیقی ایرانی را دارد و با توجه به این قابلیت‌ها، ساز یسنای را یک فرصت می‌دانم.
این آهنگساز همچنین در مورد انتخاب نام«یسنای» برای این ساز ابداعی گفت: من در حضور خود بیگی به یکی از دوستان تلفن و درباره معنای«یسنای» سئوال کردم. این دوست گفت: «یسنا»، بخش مهمی از اوستا و به معنی ستایش کردن است اما« یسنای» معنایی ندارد؛ بنابراین من به بیگی پیشنهاد می کنم در خصوص اعلام نام رسمی این ساز کمی تامل کند چرا که نمی‌توانیم هر گونه که خواستیم ترکیبات کلامی به وجود بیاوریم. البته اگر بر روی این نام تاکید دارد من هیچ حرفی ندارم.
در ادامه این نشست فیلم مستندی در مورد مراحل ساخت ساز«یسنای» برای حاضران پخش شد و پس از آن حسین علیزاده درباره بیگی و ساز ابداعی‌اش گفت: مدت هاست ضرورت شنیده شدن اصوات جدید در موسیقی ما احساس می شود؛ این نیاز زمانی بیشتر احساس می‌شود که به ضرورت وجودذ ارکستر در موسیقی ایرانی به معنای درست تری، پی ببریم؛ .
سال‌هاست می‌خواهیم ارکسترهای ایرانی با رنگ و بوی موسیقی ایرانی داشته باشیم اما در طول این مدت، ارکستر در موسیقی ایرانی به درستی تعریف نشده؛ از این رو با همان سازها و امکانات سازی که بر پایه بداهه و تک‌نوازی است تلاش هایی کرده ایم. .
او به امکانات محدود سازهای ایرانی اشاره و بیان کرد: امکانات سازهای ایرانی در بسیاری از موارد برای استفاده در ارکسترها کامل نیست؛ از این رو ارکسترهای ایرانی تنها در استودیوها و به صورت تصنعی است که می توانند صدای مطلوبی داشته باشند. همین ارکسترها در اجراهای صحنه ای به دلیل نداشتن ابزار سازی مناسب با مشکلات صدایی بسیاری روبه‌رو هستند. به همین خاطر در جامعه ای که نیاز به موسیقی ارکسترال ایرانی احساس می‌شود ساخته شدن سازهایی مانند«یسنای» که با تفکر و تحقیق لازم ساخته شده بسیار ضروری است. به خصوص که با این ساز به طور کامل می توان فواصل موسیقی ایرانی را اجرا کرد.
در بخش پایانی این مراسم بهروز بیگی ضمن قرائت متنی درباره ساز یسنای و راهنمایی ها و هدایت های استادانی چون محمدرضا درویشی و حسین علیزاده در پروسه طراحی و ساخت این ساز،به اجرای زنده با یسنای پرداخت.
دیدگاهتان را بنویسید