بیتا یاری: اختتامیه جشنواره موسیقی فجر فرصتی شد تا با بهتر به مسایل درونی و بیرونی موسیقی که این روزها گرفتار آن است و از ان رنج می برد برخورد کنم و تنها دید تماشاگرانه به آن نداشته باشم. و حتی با آقای وزیر در حاشیه جشنواره در این باره صحبت کنم. جشنواره موسیقی فجر سی و یکم به گفته کارشناسان و نخبگان موسیقی از معمولی ترین جشنواره های برگزار شده تاکنون بود که تنها برای آن هیاهوی آغازین زیادی صورت گرفته بود. و ایکاشهای بیشماری را برای اهالی موسیقی برجای گذارد چرا که این جشنواره توسط کسی اینقدر کیفیت معمولی پیدا کرده بود که اغلب سردمدار و مدافع موسیقی اصیل و باکیفیت است اما در جشنواره کاملا سیستم تجاری را پیاده کردند. به هر روی امیدواریم لیست کامل دخل و خرج بودجه این دوره، به علت برگزاری آن توسط بخش غیردولتی کاملا اعلام و شفاف سازی شود وگرنه مسبب بی اعتمادی و فضاهای خودی و غیرخودی بیشتری خواهد شد. با این حال اختتامیه سوای خوب و بد آن و جدای از کیفیت جشنواره نکاتی داشت که بد نیست با هم آنها را مرور کنیم.

*کنایه به جای احترام و خوش آمدگویی
طبق سنت میهمان نوازی هرگاه دبیر جشنواره برای سخنرانی به جایگاه دعوت می شد سخنان خود را با خوش آمدگویی به مهمانان و تشکر از همکاران و مدیران و دست اندرکارن اغاز می کرد اما برای اولین بار در اختتامیه جشنواره فجر اینگونه نشد و نوربخش مدیر سی و یکیمین دوره جشنواره فجر ترجیح داد با گوشه و کنایه به کسانیکه به او انتقاداتی را وارد کرده اند بفهماند او قدرتمندانه تر از آنهاست و بهتر از هر کسی از عهده برگزاری جشنواره برامده است و منتقدان رفتار و شیوه مدیریت او راه به جایی نخواهند برد چرا که او جشنواره را با تمام دشواریها به انجام رسانده است. تفاخری که نوربخش برای برگزاری جشنواره فجر در ابتدای سخنانش انجام داد حاکی از آن بود که او روزهای پرتنشی را گذرانده است و رنجش خود را اینگونه بروز می دهد. هرچند از او به عنوان یک خواننده و عضو خانواده موسیقی رفتار دیگری انتظار می رفت.

*وزیر از لغو کنسرتها شکایت کرد / موسیقی حذف شدنی نیست
وزیر ارشاد در سخنرانی خود در این مراسم از همه خواست که برای برگزاری کنسرتها مانع تراشی نکنند و گفت که در کنار تعصبات افراطی باید به آنچه شرح مقدس مباح دانسته توجه کنیم و به‌جای بر هم زدن و لغو کنسرت‌ها به فراگیر شدن هنر ایرانی – اسلامی بپردازیم و بدانیم موسیقی به عنوان بهترین و رساترین شیوه‌های انتقال فرهنگ و رسیدن به آرامش و فراغت جوانان می‌تواند نقش اساسی ایفا کند.

جنتی تاکید کرد: «یکی از عوامل بازدارنده تهاجم فرهنگی، حمایت از فرهنگ ایرانی – اسلامی است که نباید درباره این موضوع مانع‌تراشی کرد. متاسفانه طی ماه‌های گذشته علیرغم صدور مجوزهای قانونی از سوی نهادهای دولتی شاهد لغو کنسرت‌ها بوده‌ایم و عده‌ای با استفاده از امکانات مختلف تلاش می‌کنند این ماجرا را عملی خلاف شرع عنوان کنند؛ البته که گاه تخلفاتی از سوی مجریان و حتی مستمعان رخ می‌دهد اما ما ضمن احترام به همه عقاید و دیدگاه‌ها به کسانی که دانسته و نادانسته بی‌جهت فضا را ملتهب می‌کنند، می‌گوییم که چنین رویکردی آنچنان که باید، درست نیست.ما به کسانی که دغدغه دینی دارند اطمینان می‌دهیم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن پاسخگویی به شئون دینی، کاملا با ایجاد یک فضای سالم و قانونمند اجراهای زنده موسیقایی موافق است. بی‌تردید موسیقی ایرانی در تمام حوزه‌های آن جایگاه بسیار ارزشمندی دارد، کما اینکه بسیاری از حکیمان ما در زمینه موسیقی تبحر بسیار زیادی داشتند. بنابراین ما هرگز نمی‌توانیم این گنجینه را فراموش کنیم.»

*بودجه دوبرابر شد / مشکلات حقوق اعضای ارکستر سمفونیک تهران حل می شود
ارکستر سمفونیک تهران دیگر مشکل بودجه نخواهد داشت چون سال آینده بودجه معاونت هنری دوبرابر شده است و مشکلاتی که سال ۹۴ دست به گریبان این معاونت برای ارکسترداری و سایر کارها داشت برطرف خواهد شد. این چکیده صحبتهایی بود که علی مرادخانی معاونت هنری وزیر ارشاد در پایان اختتامیه پیش از اجرای گروه کامکارها داشت. که امیدواریم مشکلات حقوق ارکستر سمفونیک به این واسطه برطرف گردد. البته آقای مرادخانی احیای دور ارکستر سمفونیک تهران و ملی را مایه افتخار عملکرد یکسال گذشته خود دانست.

*تشکرها و تقدیرها: لوپ بی پایان
دیگر عادت کرده ایم که وقتی اعضای خانه موسیقی عهده دار برنامه ای باشند یک به یک از یکدیگر بر روی سن تشکر کنند و سپس از آقای مرادخانی. و در نهایت این آقای مرادخانی باشد که از همه آنها تشکر کند و این لوپ تشکر مدام تکرار شود. در اختتامیه جشنواره موسیقی که حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی، عهده دار مدیریت این دوره آن بود در همان ابتدای کار نشان داد این تشکرها همچنان به جای خود است چراکه در این اختتامیه از زحمات آقای داوود گنجه ای مدرس کمانچه و عضو هیات مدیره خانه موسیقی که سالهاست در اغلب شوراهای موسیقی حضور دارد تقدیر به عمل آورد. هر چند این روزها انتقادهای زیادی به نحوه مدیریت ۱۵ ساله خانه موسیقی می شود که در طی این ۱۵ سال علاوه بر تخلفات، تغییری در صندلی مدیران آن صورت نگرفته است.

*بهترین دوره، معمولی ترین دوره
تشکر دیگر از آن علی مرادخانی بود که از این دوره جشنواره به عنوان بهترین دوره یادکند و رو به اقای نوبخت معاون وزیر و ریس سازمان برنامه و بودجه بگوید که این دوره حتی از ۱۴ دوره ای که او جشنواره را در طی سالیان قبل برگزار می کرده بهتر بوده است. و اینگونه به منتقدینی که این دوره جشنواره را یکی از معمولی ترین دوره ها ارزیابی می کردند رضایت خود را از عملکرد نوربخش در مدیریت جشنواره نشان دهد. البته معاونت هنری نیز مطلع از انتقادات تندی است که این روزها به اقای نوربخش می شود.

*واکنش علیرضا قربانی
هنگامیکه علیرضا قربانی برای دریافت جایزه بهترین خواننده به روی سن رفت به مساله شکایت نوربخش (مدیرعامل خانه موسیقی) از ساسان فاطمی، پژوهشگر و استاد دانشگاه اشاره کرد و پس از آن پیشنهادی برادرانه به اعضای خانه موسیقی و مدیرعامل ان حمیدرضا نوربخش کرد که بهتر است به شیوه کداخدامنشی مشکلات را حل کنند و شایسته نیست که مشکلات به جای گفتگو از طریق پیگیری در مجامع قضایی حل شود.

لازم به توضیح است که ساسان فاطمی منتقد و پژوهشگر موسیقی، استاد رشته اتنوموزیکولوژی دانشگاه تهران که امسال کتاب او شایسته تقدیر در جایزه کتاب سال برای کتاب «جشن و موسیقی در فرهنگ‌‌های شهری ایرانی» شده مدیر اسبق کانون پژوهشگران و عضو اسبق هیات مدیره خانه موسیقی است که از این سمت سالهاست استعفا داده و انتقادات زیادی را بر عملکرد و مدیریت خانه موسیقی تاکنون وارد کرده است. و در پی همین انتقادات خانه موسیقی نیز در عملی که بسیاری آن را شایسته جامعه موسیقی نمی دانند از این استاد دانشگاه به مجامع قضایی شکایت کرده است. البته این مساله هم از آن اتفاقهای نادر در تاریخ فعالیتهای صنفی کشورمان است که یک صنف بر علیه عضو اسبق خود شکایتی در مجامع قضایی طرح کند.

*قول وزیر برای حل و فصل شکایت خانه موسیقی از یک استاد دانشگاه
پس از پایان مراسم، خبرنگار ما در گفتگوی حضوری از علی جنتی وزیر محترم ارشاد پرسید که ایا در جریان شکایت خانه موسیقی از استاد ساسان فاطمی قرار دارد که وزیر ارشاد تایید کردند و گفتند که در جریان هستند. و درپاسخ به اینکه چه کاری برای حل این مساله کرده اند اعلام کردند که منتظر بودند تا جشنواره تمام شود تا در اولین فرصت به این مساله بپردازند. ضمنا خبرنگار فرهیختگان نکاتی رادرباره عدم رضایت جامعه موسیقی و منتقدان از عملکرد آقای نوربخش به اطلاع وزیر رساند و سپس از آقای وزیر خواستار مساعدت در حل مساله شدند که آقای وزیر قول همکاری و مساعدت در این باره را دوباره تایید کرد.

*همایون عزیز تمام جشن ها
چندین سال است که هر بار طی مراسمی آلبومی مورد تقدیر و ستایش قرار می گیرد حتی اگر همایون شجریان در آن کاندیدای جایزه ای نباشد در انتها به گونه ای از زحمات این خواننده محجوب و پر استعداد کشورمان تقدیر می شود. شب گذشته نیز جایزه ویژه باربد به همایون شجریان برای البوم نه فرشته ام نه شیطان تعلق گرفت. او نیز بر روی سن از پدرش، استاد شجریان تشکر کرد که با تشویق چندباره مردم همراه شد.

البته بسیاری از کارشناسان حاضر در سالن به علت حضور آهنگساز این آلبوم یعنی تهمورث پورناظری در مدیریت جشنواره سی و یکم مطرح ساختن این البوم را به نوعی تقدیر عوامل جشنوراه از ماحصل کار خود، آهنگساز از آلبوم خود، دانستند که شایسته بود برای جلوگیری از این مساله همایون برای خوانندگی در آلبوم دیگرش «چه آتش ها» که اتفاقا کاندیدای جایزه آهنگسازی هم بود تقدیر می‏شد.

*برقطار زمان جا ماند
جایزه بهترین آهنگسازی بخش تلفیقی انتظار می رفت به شوان توکل اهدا شود که آلبوم «برقطار زمان » او یکی از آلبومهای قابل اعتنا در سال گذشته بوده است. اما این اتفاق نیافتاد و آلبوم«گذر» به آهنگسازی سیاوش روشن برنده جایزه باربد شد.

*جوایز خاندان کامکارها
در بخش بهترین آهنگسازی موسیقی ایرانی جایزه به هوشنگ کامکار برای آلبوم کوچ بنفشه ها تعلق گرفت و همچنین جایزه باربد در بخش بهترین اهنگسازی در آلبوم سازی به اردشیرکامکار برای البوم یقین گمشده اهدا شد. هر چند البوم یقین گمشده محصول همکاری مشترک اردشیر کامکار و زکریا یوسفی است اما نامی از یوسفی بر روی سن برده نشد و حق قانونی این آهنگساز جوان نادیده گرفته شد.

ضمنا از انجاییکه در البوم کوچ بنفشه ها حمیدرضا نوربخش به عنوان خواننده حضور داشت بهتر بود که آلبوم آهنگساز دیگری برای تقدیر انتخاب می شد تا هرگونه نظر کارشناسی و قضاوت در آلبومها را بدون شائبه جانبداری پذیرفته شود. البته حمیدرضا نوربخش در بخش خواننده نیز کاندیدای جایزه شده بود که پیش از اهدای جوایز از آن انصراف داد. البته هوشنگ و اردشیر کامکار نیز در داوری ها حضور داشتند اما برنده جایزه نیز شدند.

در انتهای برنامه نیز اعضای گروه کامکارها به خوانندگی صبا و بیژن کامکار دو قطعه فارسی و کردی برای حاضرین اجرا کردند تا اختتامیه این دوره برای خانواده کامکارها شیرین ترین دوره برگزاری جشنوراه موسیقی فجر باشد.