در آخرین روز سی‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر هشت نوای موسیقی از پنج سالن تهران بلند می‌شود. دیروز نیز اجراهای مختلفی با استقبال مخاطبین در پایتخت به روی صحنه رفت.

به گزارش سایت خبری و تحلیلی «موسیقی ایرانیان»، ۳۰ بهمن‌ماه گروه «چارتار» با دو اجرا در ساعت‌های ۱۸:۱۵ و ۲۱ در برج میلاد به روی صحنه می‌رود.

تالار وحدت در ساعت ۱۸:۱۵ مشترکا میزبان دو اجرا از اکبر خمیسوخان و اردوان کامکار است. همچنین قوالی‌خانی «فیض علی فیض» برنامه دیگر همین تالار در ساعت ۲۱ است.

کنسرت‌های پاپ این دوره از جشنواره با اجرای بابک جهانبخش در ساعت ۱۸:۱۵ و گروه «هفت» در ساعت ۲۱ در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی پایان می‌یابد.

سالن رودکی در ساعت ۱۸:۱۵ شاهد اجرای دوئت راک زهی توسط گروه «بارتولومی بیتمن» از اتریش است.

آخرین میهمان استانی سی‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر، گروه «راهو» از لرستان است که برنامه خود را ساعت ۱۹ در فرهنگسرای نیاوران اجرا می‌کند.

گزارش های مفصل «موسیقی ایرانیان» از نهمین روز چشنواره موسیقی فجر را در ادامه دنبال کنید:

وقتی گفت‌وگوی شرق و غرب آغاز می‌شود

اجرای تلفیقی موسیقی سنتی ایران و فلامنکو اسپانیا درحالی در جشنواره موسیقی فجر به صحنه رفت که بیش از هرچیز، جلوه‌گری نوازندگی سازها در آن، مخاطبان را به وجد آورد.

کنسرت گروه تشکیلی سهراب پورناظری با همراهی آنتونیو ری، اهل مادرید، در قالب سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر، در سالن همایش‌های برج میلاد به صحنه رفت.

در ابتدای این اجرا، پورناظری در سخنانی گفت: امسال برخلاف سال‌های گذشته، برای خودم فستیوال پربارتری بوده است با حضور هنرمندان شاخص و اتفاق‌های خوب که جشنواره را هیجان‌انگیز کرده است.

او در ادامه با بیان این‌که همنوازی با موسیقی فلامنکو برایش یک آرزوی قدیمی بوده است، گفت: با وجود یک جلسه تمرین با آقای آنتونیو ری، سعی کردیم رپرتوار خوبی آماده کنیم.

این برنامه با تکنوازی کمانچه توسط پورناظری ادامه یافت و همچنین همنوازی و تکنوازی‌های اعضای گروه او که ترکیبی بود از سازهای سنتی همچون سنتور و رباب و سازهای غربی همچون گیتار الکتریک، پرکاشن و درامز.

در ادامه، با خروج گروه پورناظری، آنتونیو ری با حضور بر صحنه، به تکنوازی ماهرانه گیتار فلامنکو پرداخت.

بخش دوم این کنسرت با پیوستن هنرمند اسپانیایی و گروه ایرانی درحالی آغاز شد که سهراب پورناظری در سخنانی با اشاره به بحث ایران فرهنگی که در جشنواره امسال مطرح شده است، گفت: من خودم به این موضوع اعتقاد ویژه‌ای دارم و با توجه به ذهنیتی که از ایران در آن طرفی‌ها تصویر شده است، از کسانی که امکان حضور هنرمندان بزرگ جهانی را در ایران فراهم کردند تشکر می‌کنم. شخصا در مواجهه با این هنرمندان شاهد بوده‌ام که چقدر غافلگیر شده‌اند و ذهنیتشان تغییر کرده است.

او همچنین با اشاره به مهاجرت نوازندگان بزرگ عود از بغداد به اندلس در قرن‌های پیش گفت: احتمالا به همین دلیل است که ما هنگام شنیدن موسیقی فلامنکو اسپانیایی، این‌قدر احساس آشنایی داریم.

این اجرای مشترک که سهراب پورناظری ابتدا کمانچه و سپس تنبور به دست گرفت، به شکلی ادامه یافت که گاه با تکنوازی‌های مکمل و متناوب ادامه یافت و گاهی با دونوازی و همنوازی‌های گروهی.

در این میان، اجرا گاهی با ابراز احساسات آنتونیو ری هنگام کمانچه‌نوازی همراه بود که زمان تنبورنوازی شدت می‌یافت.

در ادامه اجرا نیز رفت و برگشت‌ها و سوال و جواب‌های سازی این دو نوازنده، شکل مغازله‌ای به خود گرفت که بارها با ابراز احساسات حاضران در سالن همراه شد.

در این اجرا، علاوه بر علی مرادخانی، معاون هنری وزیر فرهنگ و هنرمندان سایر حوزه‌های هنری همچون فرهاد اصلانی (بازیگر سینما)، کیخسرو پورناظری، پدر سهراب نیز حضور داشت که او یکی از دسته گل‌های اهدایی تماشاچیان را به پدرش اهدا کرد.

در پایان اجرا و هنگام خروج معاون هنری وزیر ارشاد، برخورد لفظی و فیزیکی یکی از اعضای انتظامات شرکت خصوصی مجری جشنواره با یکی از خبرنگاران پوشش‌دهنده کنسرت که تا مدت قابل توجهی ادامه یافت، حاشیه عجیب این اجرای هنری بین‌المللی بود.

اظهارات چند مدیر خارجی درباره جشنواره موسیقی فجر

پوستر جشنواره موسقی فجر

مدیران فستیوال‌های خارجی که در طول جشنواره موسیقی فجر به ایران آمده‌اند و قرار بود علاوه بر بازدید از اجراهای رسمی جشنواره شاهد اجرای چند استعداد در موزه موسیقی هم باشند در نشستی با خبرنگاران توضیحاتی در این‌باره ارائه دادند.

ارنت آبرت مدیر موزه قوم‌نگاری ژنو از کشور سوئیس، ژوزف آیچینگر مدیر هنری جشنواره ان‌او‌ای از کشور اتریش، ژوهم والکتبرگ مدیر برنامه جشنواره‌های کشور هلند و آیلار رزا مدیر برگزاری فستیوال‌های موسیقی سنتی پاکستان مهمانان خارجی سی‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر هستند که در تهران حضور پیدا کرده‌اند.

ژوزف آیچینگر مدیر هنری جشنواره ان‌او‌ای از کشور اتریش درباره انگیزه حضور خود در ایران اظهار کرد: ارزیابی من از اجراهای این جشنواره مثبت است. روزهایی را که در ایران سپری کردم توانستم اجراهای ویژه موزه موسیقی را ببینم و چند اجرای رسمی جشنواره را نیز دیدم.

او ادامه داد: نوازندگان ایرانی حضور قدرتمندی روی صحنه داشتند و ارتباط خوبی با مخاطبان‌شان برقرار می‌کردند. من درباره اجراهای ویژه موزه موسیقی هم باید بگویم این اجراها از کیفیت خوبی برخوردار بودند و همین‌طور اجرای یک هنرمند نیشابوری به اسم حسن عبدی که بخش‌هایی از موسیقی تعزیه را برای ما اجرا کرد، بسیار لذت‌بخش بود.

آیچینگر با بیان اینکه مفهوم زیادی از این فضا درک نکرده است، گفت: دوست داشتم مفهوم تعزیه را می‌فهمیدم تا بیشتر بتوانم ماجرا را درک کنم. در میان اجراهای رسمی هم کنسرت گروه کوبه‌ای تهران بسیار برایم جذاب بود زیرا میان اعضای گروه آن‌ها مردی بود که مرشد نام داشت و ضرب زورخانه می‌زد. او شاهنامه هم می‌خواند اما متأسفانه من فارسی بلد نیستم و خوب موضوع را درک نکردم.

او با اشاره به اینکه بررسی‌هایی درباره گروه‌های ایرانی صورت داده است، افزود: قطعا پس از بازدیدهایی که از گروه‌های موسیقی ایرانی داشتم به این نتیجه رسیدم که می‌توانم تعدادی از آن‌ها را به فستیوالی که خودم مدیر آن هستم دعوت کنم.

آیچینگر در عین حال تأکید کرد: ترجیح می‌دهم نامی از این هنرمندان که آن‌ها را برای فستیوال انتخاب کرده‌ام نبرم زیرا باید در این زمینه بیشتر مطالعه داشته باشم. وقت ما برای دیدن جشنواره محدود بود و نمی‌توانستیم دیدارهای گسترده‌ای با رسانه‌ها داشته باشیم.

در بخش دیگری از این نشست که ۲۹ بهمن‌ماه در لابی هتل لاله برگزار شد ژوهم والکتبرگ مدیر برنامه جشنواره‌های کشور هلند نیز در سخنانی مطرح کرد: از حضور در ایران خوشحال هستم. در این مدتی که در ایران بودم توانستم از اجراهای باکیفیتی بازدید کنم که فکر می‌کنم خیلی از این اجراها دارای استاندارد و قابل قبول بودند.

او با بیان اینکه با یک ذهنیت اروپایی با موسیقی ایران ارتباط برقرار کرده است، افزود: تماشاگران ایرانی برای من جالب بودند. آن‌ها واکنش‌های جالبی به هنرمندان و اجراهای آن‌ها نشان می‌دادند. ما هم قطعا برنامه‌ریزی‌هایی برای دعوت از هنرمندان ایرانی خواهیم داشت و من یک بسته از موسیقی ایران را طراحی می‌کنم که بتواند معرف خوبی برای موسیقی ایران باشد و سپس آن را به جشنواره‌ام معرفی کنم.

وی افزود: موسیقی ایرانی این قابلیت را دارد که بتواند مخاطب خود را در دنیا پیدا کند. من هم تلاشم را می‌کنم مجموعه مناسبی از این موسیقی را طراحی و به کشورم در هلند معرفی کنم.

آیلار رزا مدیر برگزاری فستیوال‌های موسیقی سنتی پاکستان نیز که امسال به همراه همکارانش در سی‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر حضور پیدا کرده است، افزود: من با موسیقی ایرانی آشنایی دارم و هنگامی که از بخش موسیقی نواحی جشنواره دیدن کردم متوجه شدم که کشور من یعنی پاکستان با منطقه سیستان و بلوچستان در ایران دارای اشتراکات است.

او در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: من در این جشنواره آثار هنرمندان جوان ایرانی را دیدم که می‌توانم بگویم از سطح کیفی قابل قبولی برخوردار بودند و این موسیقی‌ها می‌تواند در فضاهای علمی مورد بررسی قرار گیرد.

آیلار رزا با اشاره به اجراهایی که در موزه موسیقی از آن‌ها بازدید کرده است، افزود: من از اجراهایی که دیده‌ام تا حد زیادی راضی بودم و فکر می‌کنم بشود طراحی‌هایی روی این موسیقی‌ها انجام داد و آن را به مخاطب معرفی کرد.

سپس ارنت آبرت در سخنانی مطرح کرد: حضور این تعداد هنرمند فعال در جشنواره موسیقی فجر شایسته تقدیر است. آثاری که در این جشنواره ارائه شدند دارای استاندارد جهانی بودند. همچنین این جشنواره بخش‌های گوناگونی داشت که خودش قابل بررسی است.

وی افزود: از نظر من کیفیت این جشنواره قابل قبول است و ما هم به این جا آمدیم تا جنبه‌های مختلف موسیقی ایرانی را گوش دهیم. در واقع در این جشنواره فرهنگ‌های مختلف می‌توانند با یکدیگر دیدار کنند و به نتیجه‌های خوبی برسند که در نهایت منجر به تعامل می‌شود.

مدیران فستیوال‌های خارجی در حالی در سی‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر حضور پیدا کرده‌اند که هیچ یک از خبرنگاران در جریان زمان حضور آن‌ها در ایران و همین‌طور بازدید آن‌ها از موزه موسیقی قرار نگرفتند.

رومانوی فرانسوی جز خالص را با خود آورد

آلدرو رومانو نوازنده درامز در همراهی با پلاسیدو روبینو (نوازنده پیانو و ترمپت) و توماس برمیری (نوازنده کنترباس) ۲۹ بهمن ماه مخاطبان موسیقی جز را بر سر شوق آوردند.این گروه فرانسوی که برای حضور در جشنواره سی و یکم موسیقی فجر به تالار وحدت آمده بودند با اجرای یک کنسرت خالص جز باعث شدند علاقه‌مندان به این موسیقی شب خوبی را بگذرانند.

در دوشب گذشته تالار رودکی میزبان مخاطبانی بود که برای دیدن کنسرت های جز به این دو سالن آمده بودند، با این تفاوت که فاواتای ایتالیایی در شبی که کنسرت داشت با ساز زهی ، ساز بادی و البته پیانو به روی صحنه رفت اما در اجرای پنجشنبه شب گروه فرانسوی رپرتوار با سازبندی درام، پیانو و کنترباس عرضه شد. در این اجرا کنترباس که در جایگاه ارائه دهنده نویز عمل میکرد به جای استفاده از آرشه در مقام چیزی شبیه گیتار الکتریک قرار داشت.

به نظر بسیاری از کسانی که پنجشنبه شب در ساعت ۲۱ به تالار وحدت رفته بودند اجرای این گروه یک جز خالص بود. یعنی یک موسیقی بر پایه ریتم نوازی و نه ارائه موسیقی ملودیک. در حالی که شب گذشته در تالار رودکی کار بر پایه ملودی بود و ساز بادی سعی داشت جای خالی ملودی در آن موسیقی جز را پر کند.

در کنسرت پنجشنبه شب اما نوازنده درامز که با سابقه و شناخته شده بود از ساز درامز عملکرد مورد انتظار مخاطب ایرانی را ارائه نداد. با توجه به اینکه مخاطب ایرانی درام را در موسیقی پاپ و راک دیده و همیشه از این ساز صدای سنگین شنیده بود، در کنسرت گروه فرانسوی از این ساز صداهای ساده و کاربردی موسیقی در حال ارائه (یعنی جز) شنیده شدند.

این اتفاق برای مخاطبانی که تجربه شنیدن چنین موسیقی را ندارد کاملا جذاب بود. پیانو که به عنوان یکی از ارکان اصلی موسیقی جز کاربرد دارد در این کنسرت نیز به نحو احسنت کار خود را انجام داد. البته اجرای پیانو در مقایسه با کنسرت فاواتا تفاوتهای ویژهای داشت. از جمله اینکه در لحظه اجرا به صورت کاملا ریتمیک پیش میرفت و از ملودی پردازی دوری میکرد. با این توضیح که در لحظه لحظه اجرا نوازنده پیانو به خطهایی که رومانو به او میداد معطوف بود. در اجرای جز فرانسه ساز کنترباس کار خود را به این صورت انجام می داد که با حضور در یک فضای خالی خلاهای موجود در موسیقی ارائه شده را پوشش میداد.

پس از پایان رپرتوار در نظر گرفته شده برای این کنسرت، مخاطبان حاضر در تالار وحدت آنقدر به تشویقهای خود ادامه دادند تا رومانو گفت بخشی از قطعه سوم اجرا شده را دوباره برایتان اجرا میکنیم. او و گروهش پس از اجرای این قطعه در میان تشویق مخاطبان صحنه را ترک کردند.

بر خلاف سالهای گذشته که موسیقی جز تنها گاهی اوقات در جشنواره موسیقی فجر و در تالار وحدت به روی صحنه میرفت( مانند کنسرت گروه انیمشین) امسال اما با حضور فاواتای ایتاییایی و رومانوی فرانسوی بسیاری از مخاطبان اصلی موسیقی جز توانستند دو اجرای سطح بالا و البته کاملا متفاوت از یکدیگر را در جشنواره موسیقی سی و یکم بشنوند.

کر ارکستر سمفونیک نواهای محلی سر داد

کر ارکستر سمفونیک تهران به رهبری رازمیک اوحانیان و با مدیریت هنری علی رهبری در ساعت ۱۸:۱۵ دقیقه بیست و نهم بهمن ماه در تالار رودکی به روی صحنه رفت.

این گروه در بخش اول اجرایش که در حوزه موسیقی کلاسیک بود قطعاتی از موتزارت، کاپو، چیارا اجرا شد. از نکات قابل توجه در مورد این اجرا می‌توان به افت و خیز نسبتا محسوس اجرای گروه ارکستر سمفونیک تهران در مواجهه با قطعات کلاسیک اشاره کرد.

با پایان یافتن این بخش از کار نوبت به اجرای کارهای آهنگسازان ایرانی، قطعات انقلابی و گلچینی از آهنگهای فولکلور ایران رسید. در این بخش «نیایش یزدان» ساخته حشمت سنجری و آهنگ‌های خاطرات انقلاب یعنی «پیمان با رهبر» و «بیست و دو بهمن» در بخش ابتدایی این قسمت اجرا شد. از تکات قابل طرح در مورد این بخش تمپوی تندی بود که اوحانیان به عنوان رهبر گروه کر ارکستر سمفونیک تهران برای این قسمتها در نظر گرفته بود. در ادامه آهنگ‌های فولکلوری که تنظیم همه آنها را گریگوریان، باغچه‌بان و آقاجانیان انجام داده بودند به مرحله اجرا رسید. در بخش اول آی سر کوتل با گویش ممسنی و با سولیستی محمد رضا صادقی ارائه شد که به شدت مورد توجه قرار گرفت. در ادامه و با تشویق مخاطبان گروه به سراغ یک قطعه مازندرانی رفت که در نه جان و عزیز جون نام داشت. پس از آن هم دست به دسمالم از منطقه فارس، سیمای جان و پاچه لیلی با گویش گیلکی در حالی اجرا شد که شاهرخ شیردوست سولیست( تکخوان) این بخش بود. یک گل سایه کمر نغمه ماندگار شیرازی، آه دیلبر آذری، کراس چرمی کرمانشاهی و جمعه بازار گیلکی که شعر آن را عاشق پور سروده بود با تنظیم رازمیک اوحانیان و سولیستی شاهرخ شیردوست به مرحله اجرا در آمد و بسیار مورد توجه حاضران قرار گرفت. گفتنی است در این کنسرت نوازندگی پیانو به عهده امیر بیات و آلوین آوانسیان بود و شاکه آقامال، آتوسا کلانتری، امین سیفیان و محمد رضا صادقی به ترتیب سرگروه بخش‌های سوپرانو، آلتو، تنور و باس بودند.

وقتی کودکان کار نیاوران را زیر و رو کردند

گروه آوای موج از بوشهر که در ساعات ابتدایی آغاز بلیط فروشی سی و یکمین جشنواره موسیقی فجر تمامی بلیط هایش به فروش رفت در ساعت ۱۹ پنجشنبه ۲۹ بهمن ماه در فرهنگسرای نیاروان موسیقی بوشهری را برای حاضران در سالن اجرا کرد. این گروه بوشهری برای برنامه خود قطعات را به نحوی کنار هم قرار داده بود که هم بتواند بخش زیادی از موسیقی این ناحیه را ارائه دهد و هم شور و شوق مخاطبان را تا آخر کنسرت به همراه داشته باشد.

پس از آغاز موسیقی پیمان بزرگنیا روی سن حاضر شد و توضیحاتی درباره موسیقی بوشهری به مخاطبان ارائه داد. پس از آن احمد علی شرفی نوارنده پیشکسوت و صاحبنام نی انبان و نی جفتی به دعوت بزرگنیا روی صحنه آمد و مورد تشویق حاضران در سالن قرار گرفت. با اتمام این بزرگ داشت چند دقیقهای گروه آوای موج وارد صحنه شد و سنج و دمام و بوق کار را آغاز کرد. بخش اول این برنامه رپرتوار ترانههای بوشهری بود که شور و حال زیادی را با خود داشت و مورد استقبال تماشاگرانی قرار گرفت که بیشترشان جنوبی بودند. در این بخش احمد علی شرفی و مهدی عبدی برای اجرای یک دو نوازی به روی صحنه آمدند. استاد علی شرقی تکنوازی نی جفتی را آغاز کرد و پس از ان مهدی عبدی با ضرب او را همراهی کرد. در این قسمت مهدی عبدی به اجرای حرکات کار و تلاش جاشووان( تور انداختن و حرکاتی از آیین نیمه) پرداخت و گروه با نواختن ساز او را همراهی کردند. بخش جالی و متمایز اجرای گروه بوشهری در این برنامه به تصویر کشیدن عروسی نمادین توسط بانوان منطقه بود. حنابندان، عروس برون و عروس و دامادی از صحنه هایی بود که در این مرحله به تصویر کشیده شدند. آوای موج در این قسمت از برنامه به اجرا و خوانش واسونگهای شیرازی پرداخت( جینگه جینگه ساز میاد و از بالوی شیراز مییاد…) که باعث نشاط حاضران در سالن شد.

اوشگله، بخشی از آیین زار هرمزگان و چوبی چهاردستمالی قسمتهای بعدی اجرای این گروه بوشهری در جشنواره موسیقی فجر را شامل میشدند.

از روزهای آغازین جشنواره با توجه به آمار بلیط فروشی گروه بوشهری، مشخص بود مخاطبان این موسیقی در پایتخت بسیاراند اما آنچه درست در روز اجرا باعث شکوه شدن تمام کسانی بود که آمده بودند تا کار این کروه موسیقی بوشهری را بشنوند، فقط اجرای موسیقی نبود.

مسئولان این گروه که از قبل با پیمان بزرگنیا مسئول برگزاری بخش نواحی جشنواره سیویکم فجر هماهنکی های لازم را انجام داده بودند، در یک اقدام جالب تعدادی از کودکان کار منطقه خود را به سالن کنسرت آورده بودند آن هم نه فقط برای شنیدن موسیقی بلکه برای حضور در کنار آنها و سر دادن نغمههای شنیدنی قطعه یزله که اجرا شدنش با حضور آنها روح تازهای در نیاوران دمیده بود. تشویقها در این بخش پایانی نداشتند و حاصران در سالن از دیدن چنین صحنهای در پوست خود نمیگنجیدند. حکایت این اجرا حالا دیگر احتمالا با تمام اجرای جشنواره متفاوت شده بود. حکایت همدلی بود و در کنار هم بودن. حالا جشنواره فجر و برگزاری این اجرای بوشهری زمینهای را فراهم کرده بود تا آدمهای این شهر و این کشور لحظهای بیشتر کنار هم بودن را دریابند و دلشان برای حضور کودکان کوتاه قامت کار بلرزد، بتپد و حتی بخندد!

گفتنی است اعضای گروه آوای موج در این اجرا را محسن آقایی(سرپرست گروه)، احمد علی شرفی، علی اکبر عباسی، سیاوش مهیمنیان، علیرضا فرهی بزرگ، امین جاسره، سهند امامزاده، مهندی گلستان، فرهاد گلگون، بهنام بهمنی، علی پیلآرام، مهدی عبدی و هادی منوچهری تشکیل میدادند.

آوای موج در کنسرت پنجشنبه شب قطعاتی همچون دمام زنی، جنگ نامه خوانی، پا پلنگو، وقت سکار، مجنون، چوپی و شکی، مرکبخوانی، پیلیسوکی، دلتنگی، یزله، شبانگارهای، خیام خوانی و موسیقی عروسی های بوشهری را در میان استقبال حضران در فرهنگسرای نیاوران که تمام صندلیها را پر کرده بودند به روی صحنه بردند.