زینب مرتضایی فرد: حضور گروه‌های موسیقی ایرانی در جشنواره‌های جهانی و هفته‌های فرهنگی از جمله اتفاقاتی است که در سال‌های گذشته کمتر رخ داده است، این روزها اما با سخنانی که مدیران ارشد وزارت ارشاد مطرح می‌کنند به نظر می‌رسد قرار است این روند تغییر کند و دوباره صدای موسیقی ایرانی در رویدادهایی چون هفته‌های فرهنگی و جشنواره‌های جهانی شنیده شود.

یکی از موضوعاتی که روزهای گذشته بارها از سوی وزیر ارشاد و معاون هنری او مطرح شده است، حضور جهانی هنر ایران بویژه موسیقی در عرصه های مختلف است اما برخی هنرمندان موانعی را در این زمینه برمی شمرند و حتی یکی از مدیران فرهنگی حوزه موسیقی معتقد است در شرایطی که ارکسترهای داخلی تعطیل هستند و فعالیت های ابتدایی هنری با مشکلاتی روبه روست، حضور جهانی هنر ما ضروری است، هرچند در اولویت بعدی قرار می گیرد.

مهیار علیزاده آهنگساز، اساسی ترین راهکار برای بین المللی شدن موسیقی را حضور در جشنواره های جهانی می داند و می گوید: اگر موزیسین های ایرانی فرصت حضور در عرصه های بین المللی داشته باشند، می توانند با ارائه اثر خود فضا را برای جهانی شدن موسیقی ایرانی فراهم کنند. نمی توان از این نکته گذشت که موسیقی حمایت می خواهد و این دولت است که می تواند با برنامه ریزی درست حمایت های خوبی از موسیقی داشته باشد. حال این سوال پیش می آید که دولت باید چه حمایتی در این عرصه داشته باشد و برای اجرای موسیقی ایرانی در جشنواره های جهانی چه کند؟

بردیا کیارس، رهبر سابق ارکستر ملی و نوازنده می گوید: برای ساماندهی این موضوع باید در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدابیری اندیشیده شود. چون ما نمی توانیم منکر اهمیت حضور موسیقی ایران در عرصه های جهانی باشیم. اما باید از طرف دیگر دقت شود تا کسانی انتخاب این گروه ها را به عهده بگیرند که صلاحیت لازم و کافی را داشته باشند.

دولت حمایت کند

گروه موسیقی «ایرا» از گروه هایی است که در جشنواره های متفاوتی شرکت کرده است. یاشار اطاعتی، نوازنده کمانچه و سرپرست این گروه می گوید: طبیعی است که دولت باید گروه هایی را که اجرای خوبی دارند و کیفیت کارشان در حدی است که در جشنواره ها اجرای خوب دارند شناسایی و حمایت کند.

او اظهار می کند: به نظرم وقتی دولت گروه های مستعد را شناسایی کند دیگر نیازی به نظارت بر کار آنها نیست و می تواند آنها را حمایت کند. البته انتخاب گروه ها برای شرکت در جشنواره های خارجی نباید بر عهده دولت باشد.

این نوازنده جوان ادامه می دهد: طبیعی است که گروه های موسیقی متال را نمی توان به عنوان نماینده موسیقی ایران به جشنواره فرستاد.

نقش مهم هفته های فرهنگی

چند سالی می شود که جای موسیقی در اغلب هفته های فرهنگی و هنری ایران در دیگر کشورها خالی است، در حالی که هفته های فرهنگی ایران در دیگر کشورها می تواند مجال خوبی برای معرفی موسیقی کشورمان باشد.

علیزاده با اشاره به این موضوع اظهار می کند: هفته های فرهنگی موقعیت بسیار خوبی برای ارائه موسیقی ایرانی هستند. در این رویدادها می توان موسیقی جدی و با کیفیت ایرانی را ارائه کرد اما متاسفانه چند سال است که ما این فرصت را از دست می دهیم و کمتر حضور داریم.

او درباره حضور موزیسین ها بصورت مستقل در جشنواره های جهانی می گوید: اهالی موسیقی اگر بخواهند بصورت مستقل در این هفته ها و یا جشنواره ها حضور پیدا کنند هزینه زیادی برایشان خواهد داشت، اما اگر دولت بخواهد هزینه این حضور را بپردازد برایش سنگین نخواهد بود.

آهنگساز «حریق خزان» ادامه می دهد: دولت می تواند بهترین خواننده های ایران را با ارکسترهای کشورهای مختلف روی صحنه ببرد. در این صورت مخاطب غربی هم پای این اجرا می نشیند و لذت می برد و دفعه بعد هم که نام موسیقی ایران را شنید در آن حضور پیدا می کند.

فعالیت های خودجوش

در سال های گذشته به مراتب شاهد حضور خودجوش گروه های موسیقی ایرانی در جشنواره های جهانی بودیم، اما چگونه و یا چه هزینه ای.

کیارس درباره این موضوع می گوید: برخی گروه های موسیقی به طور خودجوش در جشنواره ها شرکت می کنند و موفق هم هستند، اما شکل حضورشان به این گونه است که در خارج از کشور یک حامی پیدا می کنند تا برایشان برنامه ریزی و فرصت حضور در جشنواره را فراهم کند. اگر این اتفاق از داخل کشور با برنامه ریزی انجام شود، قطعا نتایج بهتری خواهد داشت.

اطاعتی درباره هزینه شرکت در این جشنواره ها می گوید: جشنواره ها چند دسته است؛ برخی از آنها دستمزد و هزینه سفر گروه ها را می پردازند و برخی هزینه سفر را به عهده گروه می گذارند و به گروه می گویند پس از ورود به محل جشنواره هزینه های اقامت و… را به عهده خود آنهاست.

این نوازنده اظهار می کند: ما در سفرهایی که داشتیم، می دیدیم که یک ارکستر با ۵۰ نوازنده می آید و اجرا می کند. دولت حامی این گروه می شود و به آن یارانه هنری پرداخت می کند تا فرهنگ کشورشان را معرفی کند.

این موضوع را با علی ترابی، مدیر انجمن موسیقی ایران هم مطرح کردیم. او معتقد است؛ در این سال ها گروه ها به صورت خودجوش در جشنواره ها شرکت کردند و هرازگاهی خبر موفقیت های آنها را می شنیدیم. مثلا آقای محمد معتمدی که جایزه رادیو فرانسه را گرفت، بدون هیچ حمایت خاصی در دنیا اجراهایی داشت و به موفقیت هم دست پیدا کرد.

ترابی این موضوع را دارای اهمیتی خاص می داند و می گوید: حضور گروه های موسیقی ایرانی در جهان موضوع مهمی است، اما ما در شرایطی هستیم که گروه های موسیقی شهرستانی هنوز محل تمرین ندارند. سازهای ارکسترها سال هاست نوسازی نشده و ارکستر ملی هم به دلیل نبود بودجه تعطیل شده است.

ترابی ادامه می دهد: ما در انجمن موسیقی در سال های گذشته در حد توانمان در این عرصه فعالیت کرده ایم و در نمایشگاه های جهانی چون میدن و ومکس شرکت کرده ایم و از ناشران خواسته ایم آثارشان را برای عرضه در این نمایشگاه ها بفرستند؛ البته امسال به دلیل کمبود بودجه نمی توانیم در برخی از این رویدادها حاضر باشیم.

مدیر انجمن موسیقی در پایان اظهار امیدواری می کند که مشکلات عرصه موسیقی کشور حل شود. او بیان می کند: با همه این موارد باز هم نمی توان از اهمیت حضور ایران در جشنواره های جهانی گذشت. امیدوارم مشکلات یکی پس از دیگری حل شوند و دولت بتواند گروه های موسیقی را برای شرکت در جشنواره های مهم موسیقی حمایت کند و نوای موسیقی ایرانی در جهان شنیده شود.