موسیقی ایرانیان – کاوه رحمانی: اجرای کنسرت گروه موسیقی سواران در آبان‌ماه در مقایسه با اجراهای موسیقی سنتی در چند ماه اخیر متفاوت به نظر می‌رسید و توانست استقبال مخاطبان عام و هنرمندان را کسب کند.

گروه موسیقی سواران با همراهی گروه پژواک، در تاریخ‌های ۱۱ و ۱۲ آبان ماه سال جاری در دو بخش در ایوان شمس ، به سرپرستی میدیا فرج نژاد و خوانندگی اشکان کمانگری به روی صحنه رفتند و با استقبال مردم و هنرمندان مواجه شدند.

پارت اول این کنسرت به دونوازی تار و تمبک اختصاص داشت. در قسمت نوازندگان(میدیا فرج نژاد و کامران منتظری ) به روی صحنه آمدند و گوشه‌هایی از آلبوم “طغیان” را اجرا کردند.دونوازی با بداهه ای با ریتم کند آغاز شد که به نظر می‌رسید برای شروع این کنسرت قدری خسته کننده باشد.در ادامه تکنوازی تار با فضایی متغیر انجام شد که سعی فرج نژاد در اجرای موتیف‌های ملودیک و کلاسیک موسیقی ایران مشهود بود. قطعه “بر باره ی باد” نام قطعه‌ای بود در ریتم پنج تایی که با بهره گیری خردمندانه از پیچیدگی‌های ریتمیک و بدون از دست دادن خط اصلی ملودی یکی از قطعات زیبای این دونوازی بود.

تکنوازی مجدد تار پس از این قطعه در فضای ابوعطا به نظر براداشتی بود از شنیده‌های مخاطبان از اساتیدی چون حسین علیزاده و محمرضا لطفی که با وجود اینکه به خوبی و با سونوریته ای درخور اجرا شد اما با تکنوازی تمبک که بلافاصله پس از اجرا بخش آوازی شروع می‌شد فضای نامانوسی را برای مخاطب حرفه ای موسیقی ایرانی ایجاد می‌کرد.

کامران منتظری تکنوازی‌اش را با استفاده از افکت‌های صوتی ساز تمبک و پیچیدگی‌های آن شروع کرد ، آن چیز که برای مخاطبان در این بخش جذاب می‌نمود تبحر و تسلط نوازنده تمبک بر روی مطالبی بود که اجرا می‌کرد.بر طبق عادت معمول مردم در کنسرت‌های موسیقی سنتی مردم چندین بار با دست زدن‌های خود در هنگام تکنوازی تمبک، به تشویق وی پرداختند.

اتمام تکنوازی تمبک با شروع قطعه ای به نام “چون رود خروشان ” همراه بود . قطعه‌ای که بر دور ۱۲ تایی مبتنی بود و با سرعت بالا و پاساژهای پی در پی همراه بود.هر چند که سرعت بالا در لحظاتی از اجرای این قطعه باعث از بین رفتن انسجام ملودیک بود اما توانایی و هماهنگی نوازنده تار و تمبک و اجراکردن تکنیک‌های غیر متداول توسط تار مخاطب را به شنیدن موسیقی ترغیب می‌کرد. پارت اول این کنسرت با قطعه ” نغمه ی پگاه ” به پایان رسید.قطعه ای با ریتم ۶ تایی و ملودی جذاب که فراز و فرودهای گوش نوازش انتخاب این قطعه را به عنوان آخرین قطعه تبدیل به انتخابی صحیح می‌کرد.هر چند که اجرای دو نوازی برای مخاطبان عام موسیقی ایرانی خسته کننده می‌نماید اما آنچه به نظر می‌رسید نشان از رضایت مخاطبان پارت اول کنسرت داشت.

تقریبا پس از ۲۰ دقیقه بخش دوم کنسرت آغاز شد و اعضای گروه بر روی صحنه حاضر شدند. از همان ابتدا کوک کردن ساز قانون زمان زیادی را به خود اختصاص داد و تا پایان کنسرت نیز پیش از اجرای قطعات این کوک کردن ادامه داشت . البته اهل موسیقی این را می‌دانند که باتوجه به ساختار ساز قانون ، کوک کردن این ساز در فضایی که هوا متغیر باشد دشوار است اما برای مخاطبان کنسرت این کوک‌های طولانی خسته کننده است و باعث می‌شد که مخاطب وحدت بین قطعات را از دست بدهد.

“بادآباد” با شعری بسیار زیبا از محمدعلی بهمنی آغاز گر بخش دوم بود . زیبایی‌های ملودیک و توجه آهنگساز به شعر و اجرای بسیار خوب اشکان کمانگری از نکات قابل توجه این تصنیف بود . تصنیفی که با وجود طولانی بودنش به نسبت تصنیف‌های امروزی به هیچ وجه خسته کننده نبود. سکوت‌ها دلچسب در بین تصنیف و استفاده از رنگ آمیزی متفاوت از سازهای کوبه ای از دیگر نکات این قطعه بود. هر چند که صدابرداری پر ایراد باعث از بین رفتن جذابیت‌های صوتی شده بود.

ساز و آواز بر روی غزل سعدی پس از تصنیف بادآباد نشان از قابلیت‌های بسیار کمانگری در اجرای موتیف‌های تحریری داشت و در جواب آواز فرج نژاد دوری از خودنمایی‌های رایج نوازنده‌های جوان و پرداختن به ایجاد فضای ملودیک ایرانی دیده می‌شد.

تکنوازی گروه کوبه‌ای پژواک به سرپرستی کامران منتظری قسمت دیگری از کنسرت بود.هماهنگی در بین اعضای کوبه ای قابل قبول بود ، هر چند به نظر می‌رسید که مطالب اجرا شده توسط گروه کوبه ای می‌توانست بهترانتخاب شود اما در کل هماهنگی به قدری چشمگیر بود که جای خالی مطالب بهتر را کاملا پر می‌کرد ،ایراد صدابرداری در این قسمت به طور چشمگیری دیده می‌شد.

قطعه “خروش” پس از همنوازی گروه کوبه ای آغاز شد.قطعه ای با ریتم تند و پاساژهای سریع که توسط گروه با رعایت نوانس‌ها به بهترین شکل اجرا شد و در میانه قطعه خواننده بر روی پایه ای ثابت شروع به خواندن شعری از فریدون مشیری کرد.در انتهای قطعه فضای دشتی که از ابتدا شروع شده بود به همایون تغییر کرد.تکنوازی عود توسط سعید نایب محمدی یکی از لحظات زیبای این کنسرت را رقم زد ، سونوریته قابل قبول اجرا کشش‌ها و گلیس آندوهای بسیار زیبا که از خصوصیات نوازنده‌های این ساز در سراسر جهان به شمار می‌رود و اتفاقا در ایران نوازنده‌های عود از اجرای این تکنیک‌ها پرهیز می‌کنند در تکنوازی نایب محمدی بارها شنیده شد و مخاطب در سالن کنسرت را نیز متوجه تفاوت‌های کرد.

بدون شک نقطه اوج و قوت کنسرت گروه سوران قطعه ارغوان” بود.جایی که شاهکار هوشنگ ابتهاج در فضایی مه آلود و با لحنی غمگین خوانده شد.در ابتدای قطعه ساز جدیدی به نام “بربت جام ارجان” معرفی شد که بروشور کنسرت سازنده این ساز را “سیف اله شکری” عنوان کرده بود. شکل نواختن این ساز بی‌شباهت به چنگ نبود با این تفاوت که جنس صدا با موسیقی ایرانی همخوانی داشت.

در ادامه می‌توان به سولوی شروین مهاجر اشاره کرد که با فضایی کاملا متفاوت از آنچه تا به حال از وی شنیده شده اجرا شد.فضای موسیقی نزدیک به موسیقی ارمنستان بود. اشکان کمانگری از ابتدای قطعه جای خود را تغییر داد و در میانه ارکستر رو به روی مردم ایستاد.شاید این ایستادن در ابتدا برای مخاطب چندان جالب نبود اما زمانی که با حرکت‌های دست و تغییر میمیک صورت خواننده در ادای کلمات همراه شد، می‌شد فهمید که قصد از تغییر جای خواننده تاثیر گذاری بیشتر بر روی مخاطبان بوده. قطعه ارغوان با آواز بیداد به اتمام رسید، آوازی که بی‌شک نقطه اوج کنسرت بود و مخاطبان را در سالن به هیجان آورد.تسلط کمانگری در اجرای نت‌های بالا و لحن کاملا فکر شده باعث اجرای هر چه بهتر اثر فرج نژاد بود.

پس از اتمام ارغوان گروه قطعه ای را اجرا کرد با ریتمی‌بسیار تند که مخاطب را کاملا از فضای غم انگیز ارغوان دور می‌ساخت .آنچه در قطعه “عزیزم ” و تصنیف” طرحی دگر ” بسیار قابل تامل می‌کرد، استفاده آهنگساز از خط ملودی زیبا در کنار حرکات کنترپوانتیک و سرعت زیاد بود.هر چند که در بخش کوبه‌ای به نظر می‌رسید استفاده از پنج نوازنده ضروری نباشد و گاه این شلوغی در بخش کوبه ای باع ایجاد ناهماهنگی در ارکستر می‌شد.

از ایرادات بخش دوم می‌توان به طولانی بون این بخش اشاره کرد . زمان طولانی پارت دوم این کنسرت باعث ایجاد خستگی در مخاطب شد و کوک‌های متاولی سازها پیش از قطعات این امر را تشدید می‌کرد هر چند که در قطعه آخر این نقصان تا حدودی برطرف شد و تصنیف “آنگاه که برخیزم” با استفاده از ریتم‌ها کردی و جنوبی و با فراز و فرود‌های بسیار در خط اصلی ملودی حسن ختام قابل قبولی برای این کنسرت بود که با تشویق بسیار مردم همراه شد.