حسام الدین سراج و امیر حسین مدرس

برنامه این هفته «ساعت ۲۵» باحضور حسام الدین سراج خواننده موسیقی اصیل ایرانی و نوازنده سنتور و تار با اجرای امیرحسین مدرس مجری کارشناس برنامه به روی آنتن شبکه ۵ سیما رفت، این هنرمند از شرایط حال حاضر موسیقی و همچنین موسیقی اصیل ایرانی و از دغدغه های پرداختن به این نوع موسیقی و معرفی درست آن به مخاطب امروز، اهمیت شعر و ترانه و کلامی که از گذشته تاکنون در قالب آثار موسیقایی به گوش مخاطب می رسد، سخن گفت.

به گزارش سایت خبری و تحلیلی «موسیقی ایرانیان»، ابتدای برنامه همچون روال گذشته با پخش اخبار و اتفاقات یک هفته اخیر دنیای موسیقی همراه بود و همین طور پخش آیتم موسیقی نواحی با سخنان هوشنگ جاوید و پس از آن قرار گرفتن حسام الدین سراج بر روی صندلی مهمان و آغاز گپ و گفت این هنرمند با امیرحسین مدرس.

حال موسیقی اصیل ما خیلی خوب نیست!
کلیپ معرفی مهمان پخش شد و این خواننده موسیقی اصیل ایرانی سخنان خود را با شرح حال موسیقی اصیل در این روزها، اینگونه آغاز کرد: «حال موسیقی اصیل ما از اینکه به انزوا برده می شود و از اینکه بعضی از انواع موسیقی های دیگر آن را زیر پا له می کنند خیلی خوب نیست. اما به هرحال موسیقی راه خود را می رود و این موسیقی سینه به سینه از طریق مردم و جوانان علاقمند نقل می شود و راه خود را طی خواهد کرد، ولی فکر می کنم در این زمینه رادیو تلویزیون نقش بسیار موثری در تبلیغ آنچه که ما به عنوان میراث فرهنگی هنر خودمان داریم و می شناسیم دارد.»

وی با اشاره به اهمیت شعر و مقایسه اشعار قدیم با ترانه های کنونی، افزود: «اگر شما شعر مولانا، سعدی، فردوسی و اشعار موسیقی سنتی را با بعضی از غزلواره ها و شعرواره های جدید که فکر می کنم رادیو تلویزیون آن ها را ترجیح می دهد مقایسه کنید ظلمی که به فرهنگ و هنر سرزمین مان می شود، را متوجه می شوید. من بچه هایی را که پاپ کار می کنند وبضی از آن ها هم در کارشان قوی هستند را دوست دارم ولی اینکه ما بعضی از انواع موسیقی تفننی و تفریحی را به آنچه که اصیل و فرهنگ ساز است و زیربنای فرهنگ ما را تشکیل می دهد ترجیح دهیم فکر می کنم ظلم بزرگی به فرهنگ و هنر کشور خودمان کرده ایم.»

عنوان موسیقی ایرانی از موسیقی سنتی و … درست تر است
این هنرمند در پاسخ به اینکه موسیقی ایرانی چه نامیده شود و آیا عنوان موسیقی سنتی برای آن صحیح است یا خیر، تصریح کرد: «من ترجیح می دهم گفته شود موسیقی ایرانی چون در این صورت انواع موسیقی ایرانی و تمامی ادوات آن را شامل می شود، ما قدیم که کارهای اساتید را گوش می کردیم از یک کار گلها یک غزل حافظ را یاد می گرفتیم و به غیر از اینکه غزل حافظ را یاد می گرفتیم یک آواز افشاری را نیز یاد می گرفتیم و از ساز استاد کسایی، استاد شهناز و … هم لذت می بردیم. این لذت معنوی در موسیقی قدیم بود که در موسیقی جدید نیست. در موسیقی جدید من فقط هیجان می بینم در شعر هم که تا ۹۰ درصد آثار به سمت افسردگی می رود چون مبنا تنها هوس است.»

وی ادامه داد: «اکثر ترانه های پاپ هوس است جایی که می گوید معشوق من اگر نبود من هم نباید باشم، معشوقه من اگر مریض شد من باید بمیرم و … این را در مقایسه شعر حاضر با اشعار متاخرین زیاد می شنویم. عشقی که در اشعار گذشتگان وجود دارد تقدس و معنا دارد ولی اینجا می بینیم اشعار سطحی ست و در آخر به افسردگی ختم می شود چراکه آن معشوقی که باید وجود داشته باشد و ایده مطلقی که باید وجود داشته باشد در هیچیک از کارها وجود ندارد.»

حافظ خلوت نشین دوش به میخانه شد…
در اینجا موسیقی تصویر «حافظ خلوت نشین» پخش شد و پس از آن حسام الدین سراج سخنان خود را در توضیح آثار خود ادامه داد و گفت: «من اعتقاد به این دارم هر کاری که خوب باشد را باید انجام داد و خواند و کارهایی هم که تا به امروز من خوانده ام دوست داشته ام قوی باشد و موسیقی های آن ها را با وسواس انتخاب کرده ام. من در یکی از کارهایم بر روی موسیقی های مقامی خراسان که آقای حقگو تنظیم کردند کار کردم و مجموعه شنیدنی ای شد. در موسیقی های مقامی اصل ملودی زیباست چون ملودی ریشه دار و فولک است و سابقه و قدمت دارد و به قدری خوب پرداخت شده است که هیچ نقصی در آن دیده نمی شود، از اینرو هم زیباست و هم خوب شنیده می شود. حجم در کار ارکسترال بیشتر است ولی در این کاری که اقای حقگو کردند ملودی های مقامی را در ارکستر بزرگ آورده اند و تنظیم کرده اند و سپس ترانه سرایی شده اند.»

سراج در خصوص قطعه «من و ما» دیگر اثر خود توضیحاتی ارائه داد و گفت: «این قطعه با شعری از مولاناست که من این شعر را خیلی دوست داشتم و وزن خیزابی آن را به قول استاد شفیعی کدکنی که در این شعر بود خیلی می پسندیدم، از اینرو با آقای حقیقی فرد صحبت کردیم و قرار شد این قطعه تنظیم شود که امیدوارم مقبول طبع مخاطبان هم واقع شود.»

موسیقی می تواند در خدمت حماسه های آئینی باشد
این قطعه پخش شد و در ادامه برنامه، خالق آلبوم «نینوا» درباره موسیقی آیینی و مناسبتی، اظهار کرد: «گاهی تصور بعضی راجع به موسیقی این است که موسیقی فقط شادی ایجاد می کند درحالی که توان موسیقی خیلی بالاست؛ ایجاد غم، شادی، فضای رومانس و … و در عین حال امکان استفاده در آیین های مختلف مثل آیین سوگ، آئین های پهلوانی که در موسیقی های مقامی زیاد است، جشن گندم و همه در توان موسیقی ست. موسیقی می تواند در خدمت حماسه های آئینی و اسطوره های ذهنی هم باشد که در اینجا موزیسین می تواند آن را شکل دهد و به فضایی ببرد که زیبایی و تاثیر آن را صد چندان کند. ما با آقای حقگو و آقای ثابت نیا برنامه ریزی کردیم که موسیقی آئینی خراسان را در وهله اول بشناسیم و در طی جلساتی مقام های مختلف خراسانی را بررسی کنیم پس از آن کارهایی را انتخاب کردیم و در نهایت به ۸ مقام رسیدیم که ترانه سرایی شد و از میان آن ها هشت ملودی توسط آقای حقگو تنظیم شد که فضای خیلی خوبی داشت که یکی از آن ها را شما الان می توانید بشنوید.»

اینکه خانه موسیقی صرف برگزاری جشن خانه موسیقی در سال باشد درست نیست
موسیقی تصویر «ماه شب افروز» پخش شد و پس از آن گفت و گوی امیرحسین مدرس و حسام الدین سراج با توجه به اتفاقات اخیر خانه موسیقی و نظر این هنرمند در این خصوص ادامه پیدا کرد، سراج در این باره گفت: «خانه موسیقی یک محل صنفی است و اینطور نیست که وابستگی به دولت داشته باشد هرچند که گاهی دوستان مجبور شدند از بودجه های دولتی هم استفاده کنند اما اینکه خانه موسیقی صرف برگزاری جشن خانه موسیقی در سال باشد و تنها همین یک کار در طول سال انجام شود درست نیست، من ندیده ام کمکی به خوانندگان و هنرمندان در طول سال شکل گرفته باشد و مجموعا آنچه که از خانه موسیقی انتظار می رود انجام نمی شود. آنطور که خانه سینما با قدرت و تلاش تمام کار می کند و به عنوان یک مرکز صنفی و محلی که می توانند اهالی سینما از آن بهره برداری کنند عمل کرده، خانه موسیقی آنطور نبوده است.»

امروز اتحاد موسیقی دان ها خیلی لازم است
وی ادامه داد: «با همه این شرایط امروز اتحاد موسیقیدانان مهم تر از این است که بخواهند سر مسائل جرئی باهم اختلاف داشته باشند. اساتید من در خانه موسیقی بوده اند مثل استاد شجریان در درون خانه موسیقی و استاد حسین علیزاده که در خارج از خانه موسیقی نقدهایی داشته اند. این موسیقی که ما امروز به عنوان میراث فرهنگی هنری داریم اگر استید آن باهم اختلاف داشته باشند و به کشمکش برسند از بین می رود و قائدتا ما خود موسیقی را باخته ایم و آنچه که اصل است و بخاطر آن دور هم جمع شده ایم را از دست می دهیم، امروز اتحادموسیقی دان ها خیلی لازم است. ما دوست داریم اساتید موسیقی همچنان که متحد بودند متحد بمانند و اساتیدی که دست اندرکار اداره خانه موسیقی هستند با آرامش و تلاش بتوانند کار خود را انجام دهند ولی نکته مهم این است که متاسفانه موسیقی را به عنوان یک حرکت صنفی مشروع در کشور ما نمی شناسند و هیچگاه از آن استفاده نمی کنند. همان طور که آقای علیزاده هم گفت ۱۰ روز برای جشنواره موسیقی حلال می شود و ۳۵۰ روز موسیقی حرام است اگر هم حرام نیست با اشکال مختلف آن تعطیل می شود.»

بیشتر آزار و اذیت ها متوجه موسیقی سنتی است
سراج تاکید کرد: «دقت کنید که ما در کشور چند درصد موسیقی پاپ داریم و چند درصد موسیقی سنتی و بیشتر آزار و اذیت ها هم متوجه موسیقی سنتی است. کنسرت ها بی دلیل تعطیل می شود و سالن ها از آن ها گرفته می شود ومهم این است که وقتی همه در دنیا تلاش می کنند به عنوان کشور فرهنگی هنری شناخته شوند، ما که مهد فرهنگ و تمدن بوده ایم وما را به عنوان حافظ و سعدی و مولانا و امثالهم در دنیا می شناسند اینگونه به خودمان آسیب می زنیم. خودمان قدر خودمان را نمی دانیم و نمی دانیم در چه جایی واقع شده ایم و به راحتی جلوی برپایی برخی کنسرت ها را می گیریم. مشکلی که هست دعوای مجازی بین مذهب و موسیقی ست می گویم مجازی چون کاملا ساختگی ست چون کسی که اهل مذهب، عقل و خرد باشد قائل به حلیت موسیقی خواهد بود ولی در این جامعه خانه موسیقی محدودیت هایی خواهد داشت و اهالی موسیقی نیز محدودیت هایی خواهند داشت. فکر می کنم اتحاد اهالی موسیقی لازم است تا بتوانند چرخ موسیقی را در مقابل تمامی ناملایماتی که در موسیقی وجود دارد به پیش ببرند.»

در اینجا تصنیف «صبا» پخش شد و حسام الدین سراج در خصوص این کار اشاره کرد: این قطعه یک کار از ساخته های مدیا فرج نژاد و از آلبوم «راه بی نهایت» است.

اگر بگویم مسابقه در هنر وجود ندارد عملا زیرسوال می روم
وی درخصوص مسابقاتی که در زمینه موسیقی و خوانندگی به اشکال گوناگون برپا می شود، بیان کرد: «من اگر بگویم که مسابقه در هنر وجود ندارد عملا خودم زیر سوال می روم چون ما جشنواره بسطامی را برگزار کردیم و یک تعدادی از جوانان بسیارباذوق و قوی کشور را معرفی کردیم که خواننده گان بسیار خوبی بودند و خیلی جالب بود چون دوستان ما آقای صدیق تعریف، خانم هنگامه اخوان، آقای شاه زیدی، آقای جهاندار، خانم مهرعلی و … با یک تعداد جوانان خیلی با ذوق و با استعداد مواجه شده بودند که نشانه خیلی خوبی بود. ما سعی کردیم طی ۱۲ پارامتر نمره گذاری کنیم چراکه طبیعتا وقتی وارد فضای موسیقی می شویم می بینیم ژانرهای مختلفی وجود دارد، سازهای مختلف، تنظیم آهنگسازی ملودی، نحوه خواندن خواننده، انتخاب شعر، تناسب ملودی و کلام و … و به قدری پارامترها زیاد می شود که انتخاب را دشوار می کند.»

فضای جشنواره موسیقی فجر امسال بیشتر نمایشی بود
خالق آلبوم «شمس الضحی» درباره جشنواره موسیقی فجر گفت: «من فکر می کنم ان چیزی که در جشنواره موسیقی امسال اتفاق افتاد فضایی بود که بیشتر یک فضای نمایشی بود و البته بنده هم جزو داورها بودم ولی تعداد داورها از شرکت کنندگان بیشتر بود. کارهای اساتید موسیقی از طریق شرکت های فرهنگی و هنری به شورای داوری عرضه شده بود که ما مخالفت کردیم و گفتیم استادی ان اشخاص تثبیت شده است و آن شخص خودش نمی خواسته مورد داوری قرار بگیرد و شرکت تولید کننده اثر را ارائه کرده که اینها نواقصی بود که با آن ها مواجه می شدیم. ممولا در کشورهای دیگر رقابت به این نحو است که مثلا وقتی یک کاری پخش می شود طی دو سال امارگیری می شود که چقدر شنییده شده و چقدر مردم از آن استقبال کرده اند و این استقبال مردمی را مدنظر قرار می دهند نه نظر داوران، که باز هم اینجا قضاوت نارواست چون نظر مردم از این لحاظ که یک کاری را می پسندند قابل احترام است اما از نظر کارشناسی ممکن است ایراد داشته باشد. پس در هر صورت قضاوت راجع به این مقوله مقداری سخت است.»

نسل جدید نباید از شاعران ارزشمندمان غافل شوند
این هنرمند در سخنان پایانی خود اشاره و تاکید کرد: «فکر می کنم ما آنچه که به عنوان آثار فرهنگی خودمان هست را باید قدر بدانیم و نسل جدید نباید از شاعران ارزشمندمان غافل شوند. در اشعار جدید هیج نکته پندآموزی وجود ندارد پس به آن گنجینه ها رجوع کنند و بر دانش خود بیافزایند. ما امروز یک فریب بزرگ را داریم قبول کرده و می پذیریم که ضرر بزرگی به ما می زند.»

بخش گپ و گفت مهمان و مجری برنامه به پایان رسید و آیتم موسیقی اصیل ایرانی با سخنان مقداد شاه حسینی پخش شد و پس از آن چند موسیقی تصویر برای بینندگان شب زنده دار این برنامه به نمایش گذاشته شد و پنجشنبه شبی دیگر از برنامه «ساعت ۲۵» پایان یافت و با تیتراژ پایانی برنامه با صدای استاد بنان جمعه ای دیگر آغاز شد.