چرا برای انتشار خبر فوت رقابت می‌کنیم؟

محمدرضا شجریان

بارها پیش آمده که رسانه‌ها به اصطلاح از هول در دیگ می‌افتند و برای پیشی گرفتن در انتشار زودهنگام خبر فوت چهره‌های مشهور و محبوب مردمی، چشمشان را به روی اصل صحت خبر در قبال سرعت انتشار آن می‌بندد؛ اما چرا؟!

به نقل از ایسنا، انتشار خبر درگذشت محمدرضا شجریان، استاد آواز ایران آن هم برای چندمین بار در ماه‌های اخیر، از جمله همین موارد است که به باور بسیاری از کارشناسان رسانه، هیچ آورده‌ای جز افزایش بی‌اعتمادی ندارد.

حمید شکری‌خانقاه، کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی نیز از جمله افرادی است که فدا کردن سرعت بر صحت را یکی از مهمترین آسیب‌های رسانه‌های رسمی می‌داند و در همین زمینه به ایسنا می‌گوید: تاکنون چندین بار خبر فوت آقای محمدرضا شجریان به اشتباه منتشر شده است که حتی عذرخواهی برخی از رسانه‌ها را نیز به دنبال داشته است. این در حالی است که آقای همایون شجریان چند ماه پیش اعلام کرد که وضعیت جسمانی ایشان را خودشان اطلاع‌رسانی می‌کنند و خواهش کردند که کسی به صورت فردی و بدون داشتن منبع موثق در این زمینه اطلاع‌رسانی نکند.

او ادامه می‌دهد: به طور کلی در موضوع رسانه و خبر، سه مفهوم کلیدی دقت، صحت و سرعت وجود دارد که رعایت آنها منجر به کارآمدی یک رسانه می‌شود. این در حالی است که گاهی برخی از سازمان‌ها و ارگان‌های خبری غیرحرفه‌ای، دقت را فدای سرعت و گاهی هم سرعت را فدای دقت می‌کنند. این رسانه‌ها تصور می‌کنند که اگر خبری را سریع و شتابزده منتشر کنند که البته یکی از مهمترین امتیازهای بنگاه‌های خبری محسوب می‌شود، اعتماد عمومی بیشتر به دست می‌آوردند؛ اما زمانی این اتفاق می‌افتد که همزمان دقت و صحت نیز در نظر گرفته شده باشد. رسانه‌ها رسمی نباید خبری که منبع درست و موثقی ندارد را صرفا به خاطر مولفه سرعت منتشر کنند.

این کارشناس رسانه خاطرنشان می‌کند: عملکرد اینچنینی این سازمان‌های خبری نشان می‌دهد که خودشان منبع موثقی نیستند و خودشان کپی‌کننده اخبار هستند و نه تولیدکننده. این رسانه‌ها تصور می‌کنند که می‌توانند با اخباری که دایره مخاطبان گسترده‌ای دارد، میزان مخاطبانشان را افزایش دهند؛ این در حالی است که به دلیل نگاه غیرحرفه‌ای بحث صحت نادیده گرفته یا کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و در نتیجه بیشتر منجر به کاهش مخاطب می‌شود تا افزایش آن. در این میان برخی از افراد حقیقی و حقوقی نیز در شبکه‌های اجتماعی و با هدف کسب شهرت و اعتبار دست به هرکاری می‌زنند و برخی از رسانه‌های رسمی نیز خودشان را درگیر این ماجراها می‌کنند.

شکری‌خانقاه با بیان اینکه «رسانه‌ها باید تلاش کنند که اعتبار منبع خودشان با انتشار چنین اخباری اشتباهی از دست ندهند»، تاکید می‌کند: به طور کلی می‌توان گفت که دیگر بسیاری از سازمان‌های خبری کارآمدی سابق را ندارند و عملکردهای اینچنین در انتشار اخبار اشتباه فقط منجر به از بین رفتن بیشتر اعتماد عمومی به رسانه ها می‌شود.