بازیگری که در لابه‌لای شعرهایش گم شد

آحسین پناهی، نامی آشنا در تئاتر، تلویزیون و سینمای کشورمان است که با گذشت ۱۷ سال از آسمانی شدنش، همواره او را با وجوه شاعرانگی‌اش به یاد داریم تا بازیگری! چهره‌های مطرح بسیاری از حوزه‌های مختلف وارد بازیگری شدند و نشان بازیگری دریافت کردند، به شکلی که دیگر حرفه گذشته آن‌ها از ذهن‌ها بیرون رفت، اما حسین پناهی برای مخاطبان عام تلویزیون و سینما هم چهره‌ای از عالم شعر به حساب می‌آید تا بازیگر تلویزیون و سینما.

شروع بازیگری پناهی با مجموعه تلویزیونی «محله بهداشت» اتفاق افتاد. سپس چند نمایش تلویزیونی با استفاده از نمایشنامه‌های خودش ساخت که مدت‌ها نمایش داده نشد. با پخش نمایش «دو مرغابی در مه» از تلویزیون که علاوه بر نوشتن و کارگردانی، در آن بازی می‌کرد، به شدت مورد توجه روزنامه‌نگاران، سینماگران و… قرار گرفت به شکلی که آن روزها را سخت و شیرین توصیف کرده بود. پخش «دو مرغابی در مه» از تلویزیون در دهه شصت و هفتاد که با قلم و کارگردانی حسین پناهی شکل گرفته بود، وی را به‌ عنوان مرد خلاق به جامعه هنر معرفی کرد، به شکلی که سبک پناهی در آثار نمایشی مورد تحسین و تمجید همگان قرار گرفت.شمایل دوست‌داشتنی، نوع صحبت کردن و به کار بردن متفاوت الفاظ و گفته‌های غم‌انگیز وی که آغشته به طنز بود، موجب تفاوت وی با سایرین شده بود.

حسین پناهی در فیلم‌های سینمایی«گذرگاه»، «گال»، «تیرباران»، «نار و نی»، «در مسیر تندباد»، «مهاجران»، «سایه خیال»، «روز واقعه»، «آرزوی بزرگ»، «مریم مقدس» و … ایفای نقش کرد. هر چند در برخی از این آثار نقش‌های کوتاهی داشت اما به اندازه‌ای لحن و جنس بازیگری‌اش متفاوت بود که همین نقش‌های کوتاه را برای هر بیننده‌ای ماندگار می‌کرد. بازی حسین پناهی در سریال «آژانس دوستی» با اقبال زیاد طیف گسترده مخاطبان مواجه شد. شخصیتی که در مقابل دیگر کاراکترها می‌ایستاد، حرف خودش را حساب شده و با منطق در هر شرایط و زمانی می‌زد تا متوجه شویم که او یک انسان معمولی برای تلویزیون و حتی جامعه نیست و خصایل بسیار عاقلانه و کاملی دارد. هر چند که در این اثر و آثار دیگری چون «دزدان مادربزگ»، «روزی روزگاری» و «آژانس دوستی» بازی کرده بود، اما با بازی در سریال «یحیی و گلابتون» و «همسایه‌ها» بار دیگر توانایی‌اش را به رخ تلویزیون کشید و مخاطبان این رسانه را پرتوقع‌تر کرد.

پناهی برای بازی در فیلم «در مسیر تندباد» کاندیدای بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد، ضمن اینکه با ایفای نقش واقعی خودش در فیلم «سایه خیال» برنده دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. او همچنان در سال ۱۳۷۱ برای بازی در فیلم «مهاجران» نامزد دریافت بهترین بازیگر نقش دوم شد.

پناهی بازیگری بود که می‌توانست در وقت لازم، خارج از خط داستانی ظاهر شود و تمام میزانسن صحنه را مال خودش کند. برخی منتقدان در تعریف از بازی پناهی گفته‌اند که او به قدری چشم‌نواز بازی می‌کند که انگار خودش هم دوست دارد به تماشای‌ بازی خود بنشیند.

با هر تعریف و رویکردی باید پذیرفت که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک بازیگر، آشنایی کامل به توانمندی‌ها، ناتوانی‌ها و قابلیت‌های خود و توانایی استفاده از آن‎ها همسو با نقش و شخصیتی است که بازی می‌کند؛ به گمان من حسین پناهی این ویژگی و شناخت را ذاتا داشت.حسین پناهی بازیگری توانمند، منحصر به فرد و با روحیات خاص شاعرانگی بود که کمتر در آثار نمایشی تلویزیون و سینما با چنین بازیگرانی مواجه می‌شویم. پناهی از حال و هوای خود هیچ وقت خارج نشد و در همان لابه‌لای شعر های خود باقی ماند تا سینما و بازیگری هیچ وقت اولویت نخست او نباشد.

۲۳۲۳