لبخندی که به نام فرمانفرمائیان ثبت شد

به گزارش ایسنا، مراسم یادبود منیر شاهرودی فرمانفرمائیان هنرمند برجسته کشور و واقف ۵۱ اثر ارزشمند به دانشگاه تهران با حضور چهره‌هایی چون دکتر مجید سرسنگی، مهندس محمد بهشتی، سید مجتبی حسینی، هادی مظفری، بهمن فرمان آرا، دکتر علیرضا سمیع آذر، فاطمه معتمدآریا، رز عیسی، دکتر فرمانفرمائیان و جمع گسترده از اهالی فرهنگی و هنر، پنجشنبه ۵ اردیبهشت در باغ موزه نگارستان برگزار شد.

موزه منیر محل مراجعه بسیاری از عاشقان هنر ایرانی است

مجید سرسنگی، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران، طی سخنانی ضمن ادای تسلیت به جامعه هنری کشور و حاضران در مراسم، گفت: به نمایندگی از دانشگاه تهران فقدان این هنرمند ارزشمند را تسلیت عرض می‌کنم. امروز قرار بود جناب آقای دکتر نیلی احمدآبادی رئیس محترم دانشگاه تهران، خودشان تشریف بیاورند و ابراز همدردی کنند متأسفانه به دلیل سفری که به استان خوزستان برای بررسی مسائل سیلاب‌ها داشتند، این توفیق برای ایشان میسر نشد لذا من وظیفه دارم سلام و تسلیت ایشان را خدمت شما اعلام کنم.

وی افزود: برای ما که مخصوصاً در این یکی دو سال اخیر مرتباً با این هنرمند برجسته در ارتباط بودیم و این توفیق برای دانشگاه فراهم شد که موزه‌ای تحت عنوان نام این هنرمند در باغ موزه نگارستان افتتاح شود، این فقدان بسیار سنگین‌تر است. خود من در این دو سال هر وقت که خدمت این هنرمند برجسته می‌رسیدم و یا اگر ایشان به مناسبتی تشریف می‌آوردند، از مصاحبت با ایشان لذت می‌بردم به خاطر اینکه سرکار خانم فرمانفرمائیان غیر از اینکه یک هنرمند برجسته بود، یک انسان فرهیخته هم بود و به همین علت است که نام و یاد و خاطره ایشان در کنار آثار برجسته ای که خلق کرده تا سال‌های سال در این کشور و در دل ایرانیان باقی خواهد ماند.

معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران، ادامه داد: موزه منیر که به همت و بزرگواری خود ایشان در باغ موزه نگارستان افتتاح شد، امروز محل مراجعه بسیاری از عاشقان هنر ایرانی است و این عاملی است که نام و یاد این هنرمند همچنان در فضای هنری و فرهنگی کشور باقی بماند. ایشان عمر پر برکت و مبارکی داشت و تحسین برانگیز است که نه تنها در کشور بلکه در سطح جهانی نام هنر ایرانی را پرآوازه کرد. امیدوارم ما در دانشگاه تهران امانتدار خوبی برای آثار و یاد و خاطره این هنرمند برجسته باشیم.

می‌خندید و می‌گفت دارم می‌رم

در ادامه این برنامه محمد بهشتی شیرازی – عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری – گفت: نزدیک یک هفته قبل از فوت او توفیق دیدارش را داشتیم. می‌خندید و می‌گفت: «دارم می‌رم» ولی ما جدی نمی‌گرفتیم. این هنرمند در بین دیگر هنرمندان ما نسبتاً عمری طولانی و با برکتی داشت. ولی برای او عمر نزدیک به صد سال کم بود چون همیشه سرشار از انرژی و زندگی بود و هزاران طرح و ایده داشت که می‌خواست آنها را اجرا کند. او هنرمند فعالی بود ولی باز هم کلی کار نکرده داشت. شاید اگر یکی دو قرن هم زندگی می‌کرد برای برنامه‌ها و ایده‌های او کافی نبود.

او ادامه داد: منیر هنرمندی یگانه بود و در جهان شناخته شده تر از کشورش بود. در دنیا موزه‌ای نیست که اثری از او نداشته باشد. ولی خیلی سال نیست که ایران او و هنرش را با تحیر شناخته است. همه دوست دارند طولانی زندگی کنند و کارهای زیادی برای این کار می‌کنند. اما کمتر کسی هست که بتواند بعد از مرگش نیز به یاد آورده شود و کارهایش باعث جاودانگی او شود. هنرمندان با کارهایی که می‌کنند در بین مردم جاودانه‌تر هستند و بیشتر از همه یادگاری به جا می‌گذارند.

بهشتی با بیان اینکه یادگاری‌های هنرمندان معرف آنها هستند، گفت: یادگاری‌های زیادی از منیر به جا مانده است. در ایران نیز موزه‌ای که به جا گذاشته یادگاری اوست. موزه او به مانند صفا و لطف و شخصیت خود اوست. در بین هنرمندان کمتر پیدا می‌شود که بتوان لطف و شاعرانگی را در کارهایش دید. یک خاطره تعریف می‌کرد که در میانسالی همراه چند دوست خارجی به شاهچراغ می‌روند و در آنجا به خاطر آینه کاری‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به سفر آینه‌ها سفر می‌کند و تا آخر در آن سفر می‌ماند الآن نیز به همان جهان آینه‌ها سفر کرده رز عیسی از دوستان فرمانفرمائیان خاطره‌ای از نحوه آشنایی با او گفت و ادامه داد: این هنرمند با جسارت خود در هنر و زندگی ارزش زیادی به هنر ایران در خارج از کشور بخشید او همیشه پرکار بود و کارهای زیادی از او در موزه‌های دنیا به نمایش درآمده است.

عشق به زندگی در فرمانفرماییان موج می‌زد

فاطمه معتمدآریا – بازیگر – بیان کرد که فرمانفرمائیان در تمام سال‌های آشنایی‌اش با او هیچ وقت از هیچ چیزی شکایت نداشت و همیشه لبخند می‌زد.

او ادامه داد: عشق به حیات و هستی در او موج می‌زد و برای هر چیزی حیات و هویت قائل بود. شاید رمز زندگی طولانی او باوجود تمام مشکلاتی که داشت، عشقش به زندگی بود. این عشق به حیات را در کمتر هنرمندی می‌توان دید. عشق او به زندگی باعث می‌شد که جزو خلاق‌ترین هنرمندانی باشد که ما می‌توانستیم ببینیم. در وجود او جوانی بود و این در کارهایش نیز دیده می‌شد. درس‌های زیادی از او گرفتم.

منیر به عنوان یک هنرمند در روزهایی اخیر بیشتر شناخته شد

در ادامه، رز عیسی از کارشناسان هنرهای تصویری خاورمیانه و از دوستان منیر فرمانفرمائیان به سخنرانی پرداخت و از اهمیت کارهای منیر و اهمیت موزه او در گوگنهایم و ایران گفت.

او خاطرنشان کرد: منیر به عنوان یک هنرمند طی چند روز اخیر بیشتر از هر وقت شناخته شد. من با شوهر او هم‌سن و همکلاس بودیم و خاطره زیادی با هم داشتیم. زمانی که با هم ازدواج کرند من در آمریکا بودم. شوهر او اولین کسی بود که او را به عنوان یک هنرمند شناخت و عشق زیادی به او داشت. ولی خیلی زود از دنیا رفت. منیر از این قضیه رنج می‌برد و دوست داشت که همسرش بود تا موفقیت او را ببیند.

او ادامه داد: منیر از همان جوانی آرتیست بود و می‌دانست به عنوان هنرمند چه می‌خواهد. امیدوارم هر روز بیشتر و بیشتر شناخته شود و اینگونه نیز خواهد شد. او هنوز به خوبی شناخته نشده است. می‌دانم که با چیزهای مختلف ارتباط داشت و در خیلی جاها از ایران آثار مختلفی به افراد سپرده و یک روز آثار او باید شناخته شوند و روی آنها کار شود.

فرمانفرمائیان هنرمند یگانه و ستاره درخشانی بود

در ادامه این مراسم، سید مجتبی حسینی، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سخنانی گفت: سرکار خانم فرمانفرمائیان از دو جهت برای من اهمیت ویژه داشتند؛ گزاره اولی که در ذهن من می‌آید این است که ذوق خلول و طلب جاودانگی یکی از تمایزات انسانی است، هیچ آدمی بر پشت زمین نزیسته که میل به جاودانگی در جان او شعله ور نباشد حتی اگر به نام نیکی قناعت کند. بنابراین انسان‌ها در طلب نام نیک، یاد خوب و خوش و امتداد و استمرار حیاتشان، کارهایی می‌کردند و دستاوردهایی داشتند که آن‌ها را بر زمین مستقر دارد دست کم خاطره آن‌ها را در دل‌ها و جان‌های کسانی که پس از آن‌ها خواهند آمد، جاری و مستمر باشد.

وی افزود: هنر این پدیده جاودانه و جادویی یکی از رمزهای ماندگاری انسان است. سرکار خانم فرمانفرمائیان هنرمند یگانه و ستاره درخشانی بودند و با آثار نابی که ملهم از فهم و فکر و فرهنگ و هویت او بود توانستد عیاری را به یادگار بگذارند و ممیزه‌هایی را در آثار خودشان درج کنند که این جاودانگی از دریچه آثار همیشه پابرجا خواهد بود.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه اظهار کرد: گزاره دومی که همیشه در یادکرد ایشان در ذهن من می‌آید، این است که من به سابقه خانوادگی کمی با سنت وقف آشنا بودم و بعد این توفیق را پیدا کردم که ۱۱۰ ماه از عمرم را به اداره مجموعه موقوفات حاج حسین آقا ملک، سپری کنم. در آن ۱۱۰ ماه به ذوق جان و از صمیم دل تجربه کردم که چطور وقف می‌تواند حیات کسی را چنان استمرار ببخشد که گویی او هر لحظه در کنار ما هست و عطر نفسش را لحظه به لحظه می‌توان استشمام کرد.

وی با اشاره به سنت مبارک وقف، گفت: زمانی که من منصوب شدم تقریباً چیزی حدود ۴۰ سال از فوت مرحوم ملک گذشته بود اما آثار و یادگاران او که با سنت وقف جاودانه شده بود، حاج حسین آقا را روز به روز زنده‌تر می‌کرد زیرا افراد بیشتری با موقوفات او آشنا می‌شدند و هر که با موقوفات او آشنا می‌شد درمی یافت که چقدر کار او بزرگ بود و چه میراث ارزشمندی را به یادگار گذاشته است.

سید مجتبی حسینی در پایان افزود: سرکار خانم فرمانفرمائیان نیز ۵۱ اثر از آثارشان را وقف کردند آن هم وقف دانشگاه تهران که نهاد نام دار و نام آور و بلندآوازه ای است که دومین درخشش و تلالو این هنرمند هم روزگار ما در ذهن و ضمیر من است. فکر می‌کنم کسی که توانست چنین آثاری را بیافریند و بعد این آفرینش را در جامه فاخر و قبای بلند وقف برای روزگاران بعد از خودش به یادگار بگذارد، حتماً انسان بزرگوار و کریم الاطبعی بوده است. از این روی بر من واجب بود که در این جمع حاضر باشم.

به گزارش ایسنا، زنده‌یاد منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، ۵۱ اثر از آثار خود را وقف دانشگاه تهران کرد و در تاریخ ۲۴ آذر سال ۱۳۹۶ موزه دائمی منیر فرمانفرمائیان در باغ موزه نگارستان دانشگاه تهران افتتاح شد. این تالار موزه، نخستین موزه اختصاصی یک زن هنرمند در ایران محسوب می‌شود.

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، متولد سال ۱۳۰۱ در قزوین بود و در همین شهر نیز به خاک سپرده شد. او تنها هنرمندی بود که در ۴۰ سال اخیر از ترکیب آینه‌کاری، اشکال هندسی، نقش‌مایه‌ها و نقاشی پشت شیشه استفاده کرد تا آثار مدرن خود را خلق کند. در سال ۲۰۱۵، فرمانفرمائیان نخستین هنرمند ایرانی شد که آثارش در یک نمایشگاه انفرادی در موزه گوگنهایم به نمایش درآمد.