هشتاد و یکمین فصلنامه موسیقی «ماهور» با محوریت موضوع سازشناسی موسیقی ایرانی و چند مقاله تخصصی در حوزه های تاریخی منتشر شد.
به گزارش سایت خبری و تحلیلی «موسیقی ایرانیان»، تازه ترین شماره فصلنامه موسیقی «ماهور» با ارایه موضوعات مختلف تخصصی در حوزه موسیقی منتشر شد. سید محمد موسوی، بابک خضرایی، آرش محافظ و سعید کردمافی اعضای هیات تحریریه این شماره را تشکیل می دهند.
در توضیح این شماره آمده است: در مقاله اول این فصلنامه بابک خضرائی به مطالعه پیشینه تاریخی سه گوشه خسروانی، ساقی‌نامه و مثنوی پرداخته و نتیجه گرفته است که نواهای خسروانی تا قرن‌ها وجود داشته و آوازهایی کلاسیک و غیرمتریک بوده‌اند، البته گوشه ساقی‌نامه با چند وزن عروضی نزدیک به هم قابل پیوند است و وزن گوشه مثنوی کاملا وابسته به یک وزن عروضی مشخص است.
مقاله حامد جلیلوند نیز به بحثی تازه در سازشناسی موسیقی ایرانی می‌پردازد و با در نظرگرفتنِ شرایطِ فرهنگی و عوامل مختلفی مثل حفاظت، استانداردسازی، احیا، اشاعه و ابداع و نیز با اتکا به نظریه میدان‌های پیر بوردیو می‌کوشد با لایه‌بندی‌های متکی بر عوامل مذکور، جایگاه سازهای مختلفِ مورد استفاده در موسیقی دستگاهی را در لایه‌هایی که آنها را مرکزی، متعارف و پیرامونی نام‌گذاری می‌کند، مشخص کند.
در این شماره ۲ مقاله صفحه‌شناسی نیز در دسترس علاقه مندان قرار گرفته که در مقاله اول به نوشته محمدرضا شرایلی به صفحه‌شناسی ایران‌الدوله خواننده کم‌شناخته‌شده اوایل قرن هجری شمسی حاضر می‌پردازد و ضمن تلاش برای تعیین هویت او، دوره‌های مختلف ضبط آثار این هنرمند را مرور کرده و صفحه‌شناسی حتی‌الامکان کاملی از او شامل ضبط‌های مختلف با کمپانی‌های «هیز مَسترز وُیس»، «کلمبیا» و «پَته» ارایه می‌دهد.
در مقاله دوم با نام «صفحه‌شناسی صفحات پُلیفُن، ۱۹۲۹» به قلم شاهو عبدی کوشیده شده با کنار هم قراردادنِ یافته‌های حاصل از واکاوی مجموعه موزه موسیقی و برخی مجموعه‌های شخصی، فهرستِ کاملی از ضبط‌های نوبت دوم شرکت آلمانی پُلیفن (در سال ۱۳۰۷ شمسی) در تهران را به دست دهد.
در بخش «مفاهیم بنیادین»، مقاله‌ای از فیلیپ بُلمَن ترجمه شده که به مسئله بازنمودگری موسیقی می‌پردازد و می‌کوشد جنبه‌های مختلفِ آن را در مباحث قوم موسیقی‌شناسی بررسی کند. مؤلف مسئله بازنمایی موسیقایی را به مفهومی بسیار وسیع در نظر گرفته که از مواردی در مباحث نشانه‌شناسی و یا معناشناسی موسیقی فراتر رفته و به مواردی مثل بازنمایی موسیقی در آوانگاری‌ها و ضبط‌ها و تألیفات قوم‌موسیقی‌شناسان و بازنمایی هویت و مظاهر فرهنگی توسط موسیقی نیز تعمیم می‌یابد.
در بخش «گزارش» نیز مهشید فراهانی به بازبینی هفت شی باستانی مرتبط با موسیقی (شامل چهار پیکرک سفالی از نوازندگان، یک پلاک گلی، یک شیپور سفالی و یک فلوت استخوانی) که در موزه ایران باستان نگه‌داری می‌شوند، پرداخته و کوشیده است اطلاعات دقیق‌تری از این اشیا به دست دهد.
«یاد یاران» این شماره به فرهاد گرگین‌پور، موسیقیدان قشقایی اختصاص دارد که در آبان ماه گذشته در اثر ابتلا به سرطان درگذشت. بابک خضرائی شرح احوالی کوتاه از او آورده و به برخی فعالیت‌های موسیقایی او اشاره کرده است.
در بخش «نقد و بررسی» نیز ابتدا مقالاتی از آدُلف ژولین منتقد و موسیقی‌شناس فرانسوی قرن نوزدهم درباره شارل گونو، ربرت شومان، سن‌سانس و آنتون روبینشتاین ترجمه شده که نمونه‌های قابل‌توجهی از نقد موسیقی قرن نوزدهمی در اروپا را به مخاطبان ارایه می دهد. بخشی از این ترجمه‌ها نقدـ یادداشت‌های ربرت شومان‌اند که آنها را در سال‌های آخر عمرش نوشته است. آروین صداقت‌کیش در مقاله بعدی این بخش، ضمن انتقاد کلی از مسئله ترجمه در ایران، به نقد ترجمه تازه منتشر شده از کتاب مشهور ماکس وبر با نام «بنیان‌های عقلانی و اجتماعی موسیقی» می‌پردازد و با ذکر نمونه‌های استخراج‌شده از متن ترجمه، مشکلات و ایرادات آن را برمی‌شمرد.
آخرین نقد این بخش به بررسی و نقد کتاب «ردیف دوره عالی استاد علی‌اکبر شهنازی، با آوانگاری‌های فرهاد ارژنگی» اختصاص دارد که چند سال پیش با توضیحات ارشد تهماسبی توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است.
دیدگاهتان را بنویسید