موسیقی ایرانیان: پیش از این پرونده‌ای را در مورد موضوع مهمی با عنوان «پخش سوپرمارکتی آلبوم‌های موسیقی» مطالعه کرده بودید، در ادامه می‌توانید نظرات هنرمندان و مسئولین را در مورد توزیع آثار موسیقی که یکی از اصلی‌ترین معضلات و مشکلات موسیقی ماست مطالعه کنید.

مقدمه: ضعت پخش آثار موسیقی در بازار موسیقی ایران همچنان سرگردان افراد و سلیقه‌های شخصی است و دولت و مراکز خصوصی آنقدر خود را جدا از هم می بینند که هرکدام از یک زاویه به معضل کهنگی و نا کارآمدی سیستم پخش نگاه می‌کنند. به گزارش خبرنگار موسیقی خبرگزاری سینمای ایران، توزیع آثار موسیقی در کشورمان یکی از مواردی است که بحث ها و دلگیری های بسیاری درخصوص آن به گوش می رسد. هنرمندان از توزیع نامناسب آثارشان گله و شکایت می کنند و سیستم های توزیع آثار از نادیده گرفته شده قانون کپی رایت و مسائل پیرامون آن. در خصوص توزیع آثار موسیقی توسط سیستم های دولتی یا سیستم های غیر دولتی و پیرامون اعمال مدیریت در توزیع آثار موسیقی نظریه ها و گفتارهای گوناگونی را شاهد بودیم که ماحصل آن در ادامه می آید.

فاجعه در توزیع آثار موسیقی

بابک رضایی؛ مدیر عامل انجمن موسیقی ایران معتقد است؛ توزیع آثار موسیقی در کشور ما فاجعه آمیز است و مجموعه هایی که در این زمینه فعالیت دارند غیرتخصصی هستند. وی گفت: متاسفانه ما مرکزهای پخشی که به نوعی ارتباط مستمر با بازار داشته باشند و به نحوی مبادله آثار هنری را در عرضه به مردم رصد کنند و از طرفی به تولید کننده این را نشان دهند که برای مخاطب چه نوع کاری را با چه شرایطی باید در نظر بگیرد نداریم. من فکر می کنم کسانی که در این حوزه فعال هستند به شکل کاملا غیر حرفه ای عمل می کنند و آن اهتمام را حداقل برای پخش سریع آثار موسیقایی ندارند.

وی خاطرنشان کرد: من فکر نمی کنم توزیع کنندگان الگوی خاصی را برای توزیع مدنظر داشته باشند ولی به هر حال شهرت خالق اثر برای پخش کننده موسیقی می تواند جذاب تر باشد زیرا او احساس می کند از سر این شهرت این آلبوم می تواند فروش بهتری داشته باشد و درصد سود بالاتری را کسب کند. مدیر عامل انجمن موسیقی ایران نظارت و مدیریت صحیح بر توزیع آلبوم های موسیقی را بسیار مهم دانست و تصریح کرد: من فکر می کنم بیشتر باید یک تشکل صنفی اتفاق بیافتد و این خود ناشران موسیقی هستند که باید یک تشکل صنفی را بین خودشان ایجاد کنند و آن تشکل صنفی بتواند سود و زیان ناشران را در توزیع و تبلیغ و تبیین فرایند پخش آثار موسیقایی دنبال کنند.

شدت پیگری هولوگرام در دفتر موسیقی

سید محمد میرزمانی مدیرکل دفتر موسیقی معتقد است؛ اقتصاد موسیقی روبه ورشکستگی می رود و خیلی از شرکت های توزیع آثار موسیقی ورشکسته شده اند. وی گفت: سیستم توزیع آثار موسیقی روالی است که همیشه بوده است؛ قبلا به صورت کاست انجام می شد و الان به صورت لوح فشرده، منتها یک چیزی که ما در دفتر موسیقی به شدت پیگیر آن هستیم طرح هولوگرام است که انشاالله بتوانیم با نصب این هولوگرام بر روی لوح های فشرده از قاچاق و تکثیر غیرمجاز این لوح های فشرده جلوگیری کنیم.

وی وجود داشتن مافیای پخش را رد کرده و اظهار کرد: هر حرفه و هر شغلی مجبور است برای اینکه کارش را درست انجام دهد یکسری روالی را برای خود تعیین کند، نمی شود نام آن را مافیا گذاشت و من فکر نمی کنم در توزیع لوح فشرده در ایران دچار این مشکل مافیایی باشیم. مدیرکل دفتر موسیقی با بیان اینکه توزیع آثار موسیقی به بخش خصوصی واگذار شود بهتر استف تصریح کرد: در این خصوص سیستم خصوصی موفق تر عمل می کنند و برای گرفتن نیروهای انسانی که می خواهند به کار بگیرند مشکلات خاصی را ندارند و می توانند روالی را که می خواهد صورت بگیرد را سریع تر به نتیجه برسانند.

دستی که دولتی در سیستم پخش موسیقی ندارد

رامین صدیقی؛ مدیرعامل انتشارات هرمس با بیان اینکه سیستم پخش ما سیستم فوق العاده ضعیفی است، گفت: نظام توزیع ما خیلی سنتی است و روشی که برای آن وجود دارد همان روشی است که ۴۰ سال قبل بوده و توزیع می شده و فرقی نکرده است و فقط حجم آثاری که عرضه می شود و حجم خریدی که توسط مردم انجام می شود خیلی تنزل کرده است.

وی افزود: یک سری پخش کننده ها هستند که در سیستم توزیع آثار موسیقی فعال تر و بهتر عمل می کنند اما سیستم پخش موسیقی به قدری بازار محدودی دارد که اصلا در این بازار محدود مافیا بودن یا نبودن چیز مهمی نیست.

صدیقی بیان کرد: ما سیستم دولتی برای توزیع آثار موسیقی نداریم و اگر هم بخش هایی باشند که زیر مجموعه دولت هستند کسانی هستند که آثار خودشان را عرضه می کنند.

سیستم‌های دولتی و دلسوزی‌هایی که برای آثار هنری نمی‌شود

کیوان ساکت آهنگساز و نوازنده تار و سه تار معتقد است؛ قانون کپی رایت در ایران رعایت نمی شود و اصلا وجود ندارد و مشکل توزیع آثار موسیقی نیز همین مسئله است. وی اظهار داشت: آگاه کردن مردم برای خرید تولیدات هنری موجه و با کیفیت از طریق هنرمندان سرشناس، وظیفه ای است که برعهده رسانه ها است تا یک اثر هنری را خوب تبلیغ کنند و خوب بفهمند.

وی وجود مافیای پخش را در این سیستم تایید کرده و گفت: عملا مافیای پخش به چشم می خورد زیرا خیلی از پخش کننده ها که خودشان عامل تولید برخی آثار هنری نیز هستند با بعضی آثار هنری که ممکن است به کار آن ها آسیب بزند در ظاهر کار نداشته ولی در باطن از پخش آن ها با سنگ اندازی های بسیار ظریفی جلوگیری می کنند و مانع فروش خوب یک اثر می شوند. خیلی وقت ها آثار هنرمندان که باید در دست مردم قرار بگیرد یا کم پخش می شود یا اصلا پخش نمی شود و هنرمند هم که باید از نظر مادی و معنوی تامین شود تا بتواند با فراغ بال و آسودگی خاطر آثار دیگری را خلق کند می بیند که آثارش اصلا پخش نشده است و فروشگاه ها و پخش کننده ها درخواست پخش مجدد آن اثر را نمی دهند؛ این است که در بسیاری از شهرها چون هنوز قانون کپی رایت تصویب و رعایت نمی شود و بستر سازی فرهنگی در این زمینه برای عامه مردم و فروشگاه ها صورت نگرفته است یک فروشگاه وقتی یک آلبومی بیرون می آید خودش آن را کپی می کند و به قیمت ارزان تر به فروش می رساند.

این هنرمند با بیان اینکه توزیع آثار نمی تواند در سیستم دولتی صورت بگیرد، تصریح کرد: توزیع آثار موسیقی توسط سیستم دولتی هیچگاه نمی تواند چیز خوبی پخش شود به دلیل اینکه در سیستم دولتی کمتر کسی پیدا می شود که دلسوز باشد؛ برای نمونه خود شرکت انتشارات سروش، وقتی اثر هنری را که خیلی هم خوب باشد پخش کنند برای سری دوم آن خیلی تلاشی نمی کنند. شما نمی توانید از انتظار زیادی از سیستم های دولتی داشته باشید که کار خیلی خوب و موجهی انجام دهند.

عدم رضایت هنرمندان از دخالت دولت در پخش آثار موسیقی

سامان احتشامی از نوازندگان پیانو در این خصوص گفت: سیستم توزیع ما پرایراد است؛ در سیستم توزیع آثار موسیقی در کشور ما یک نوع مافیای پخش دیده می شود زیرا شاهدیم که بنا بر منافع مادی و معنوی یک مواقعی اثری را خیلی خوب در بازار پخش می کنند و اثری را هم اصلا پخش نمی کنند. وی افزود: توزیع آثار موسیقی توسط سیستم خصوصی صورت بگیرد بهتر است چون همیشه در بخش های خصوصی کارها بهتر انجام می گیرد کسی که با دولت کار می کند حقوق می گیرد اما کسی که در بخش خصوصی است درصد فروش را کسب می کند که طبیعتا کسی که قرار است درصد بگیرد بهتر کار می کند و برای فروش بهتر، بیشتر تلاش می کند. اصلا دولت نباید در موسیقی دخالت کند، دولت فقط باید کارش حمایت از سیستم موسیقی کشور باشد.

جریانان‌های فکری در توزیع آثار موسیقی

حمید اسفندیاری مدیرعامل انتشارات باربد معتقد است؛ اندیشه ها در سیاست گذاری پخش تاثیر زیادی دارند. وی گفت: توزیع آثار موسیقی در کشور ما توسط چند مرکز پخش به صورت جدی پیگیری می شود که بعضی از آن ها فقط در حد آثار خودشان این پخش را انجام می دهند و برخی بیش از آن، اما پخش هایی که صورت می گیرد بر مبنای سیاست گذاری که خودشان انجام می دهند صورت می گیرد.

اسفندیاری با بیان اینکه مافیا وجود ندارد گفت: این بحث مافیای پخش از سمت دو گروه مطرح می شود؛ یکی گروهی است که کالاهای شان را برای پخش می آورند و مورد پسند ما نیست و آن شخصی که هزینه کرده و کاری را تولید کرده تو ذوقش می خورد و می گوید اگر فلانی این کار را خودش تولید کرده بود پخش هم می کرد، چون ما تولید کرده بودیم پخش نکرد. درصورتی که اینطور نیست اگر یک کالایی قابلیت پخش داشته باشد چرا من نباید این کار را انجام دهم! از طرف دیگر ممکن است سود کار بالا باشد اما به جریان فکری من لطمه بزند آن وقت این کار را انجام نمی دهم. شناخت و درک درست از موسیقی خیلی به توزیع صحیح آن کمک می کند.

نبود سیستم پخش دولتی

رضا مهدوی؛ مدیرکل مرکز موسیقی حوزه هنری، نوانده سنتور و مؤلف در این خصوص گفت: سیستم توزیع در کشور ما نامعلوم و نامطلوب است و متاسفانه کسانی که به عنوان پخش آثار موسیقی از گذشته مطرح بوده اند امروزه خودشان تولید کننده هم شده اند و از این لحاظ رقیب شرکت هایی شده اند که آثارشان را به اینها می دادند و پخش می کردند. از این رو ست که یک مقدار چرخه کار معطل مانده و به نوعی رقابت ناسالم به وجود آمده است. پخش باید مجزا از سیستم تولید باشد یعنی کسی که تولید می کند بهتر است پخش نداشته باشد و کسی که پخش می کند تولید اثر نداشته باشد.

وی افزود: پخش دولتی برای موسیقی وجود ندارد. گرانی سی دی و بود فروشگاه های کافی در سطح کشور از مشکلات توزیع و پخش است.

مهدوی تصریح کرد: من مافیا را قبول ندارم چون اصلا پخش کننده های ما چنین بضاعت مالی و علمی را ندارند، مافیا یعنی بخشی که دانش خیلی قوی ای دارد و فوق العاده قوی تر از مدیران و برنامه ریزی های دولتی است و دوم اینکه از لحاظ مالی ثروت کلانی دارند که آن را سر این قضیه ریخته اند. ما نه بخش خصوصی مان ثروت کلانش را تا به حال صرف موسیقی کرده است و نه مدیران شرکت پخش از دانش کافی در این زمینه برخوردارند. همه چیز سنتی است ما مافیا نداریم ما ضعف مدیریت در موسیقی به طور کلان داریم چه در بخش محتوا و چه در بخش سیاست گذاری مربوط به بحث نظارت و حمایت و ممیزی ها. تمام این ها باعث می شود که هر کسی آمده گوشه ای از کار را گرفته است منتها به شکل غیر حرفه ای و کج دار و مریض. این است که ناخواسته فکر می شود مافیایی وجود دارد.

درگیری آنها از تولید تا توزیع در حاشیه

سالار عقیلی معتقد است؛ کاری که توسط یک هنرمند تولید می شود اگر پخش خوبی نداشته باشد حرام می شود و سیستم توزیع آثار موسیقی بستگی به شرکت های گوناگونی دارد که در این زمینه فعالیت می کنند. وی گفت: دولتی‌ها در سیستم توزیع آلبوم موسیقی دچار حاشیه‌ هستند و در سیستم های دولتی چون بودجه دولتی است برایشان چندان فرقی نمی کند که کاری بفروشد یا نفروشد و این مسئله اهمیت چندانی برایشان ندارد چون هزینه را از سیستم دولتی گرفته اند.

وی خاطرنشان کرد: تبلیغات بیلبوردی، روزنامه ای و اینترنتی به بهتر شدن این مسئله کمک می کند، البته همه مردم دسترسی به اینترنت ندارند و قشر خاصی دنبال آن هستند و افراد مسن تر دسترسی به آن ندارند پس بیشترین تبلیغات باید در خیابان ها و توسط تصاویر و بیلبوردها صورت بگیرد و پوستر آلبومی که قر ار است بیرون بیاید در خیابان ها به چشم بیاید و جلوی دید باشد.

دنباله روی سیستم کهنه توزیع از سلیقه‌های شخصی

بابک چمن آرا مدیرعامل موسسه آوای خورشید و انتشارات بتهوون با بیان اینکه توزیع آثار موسیقی دنباله‌رو سلیقه شخصی توزیع کننده است اظهار داشت: سیستم توزیع موسیقی در ایران به شکل سنتی صورت می گیرد و دنباله رو سلیقه شخص توزیع کننده آن است.

وی افزود: سیستم های دولتی دغدغه بازگشت مالی ندارند درحالی که ناشر خصوصی تلاش می کند سرمایه گذاری که کرده است را برگرداند و به سودی هم برسد. ناشران دولتی بودجه سالانه ای را در اختیار دارند و باید آن را خرج اتفاقات فرهنگی کشور کنند و خیلی برایشان اهمیت ندارد که این کار پخش شود یا خیر، بارها پیش آمده است که یک کار وقتی تولید آن تمام می شود دیگر هیچگاه بازتولید نشده و دغدغه ای برای آن وجود نداشته است و تنها دغدغه، خرج کردن آن بودجه است و اینکه آن بازگشت داشته باشد و قرار است چه اتفاق فرهنگی بیافتد اهمیتی نداشته و معمولا در سال های گذشته مطرح نبوده است.

مدیران بدون مدیریت در سیستم توزیع آثار موسیقی

جمشید عزیزخانی خواننده نیز در این خصوص با بیان اینکه موسیقی، مدیریت توزیع ندارد گفت: مردم به قوانین کپی رایت اعتقاد ندارند و سیستم مدیریت توزیع آثار موسیقی خیلی خوب نیست. وی افزود: متاسفانه در حال حاضر آن چیزی که باید ارائه شود و انتظار آن می رود ارائه نمی شود و عدم مدیریت صحیح در موسیقی حس می شود. مثل همین سریال ها و فیلم ها که به تعداد زیادی ساخته می شود اما از آن طرف تلویزیون های خارج از مرز مخاطبان خود را گرفته اند و بازگرداندن آن مخاطبان پای تلویزیون خودمان سخت است که این قضیه در موسیقی هم صدق می کند و ممکن است برای موسیقی هم همین اتفاق بیافتد و زمانی بخواهند به داد موسیقی برسند که مخاطب به سمت دیگری گرایش پیدا کرده باشد و موسیقی خارج از کشور مخاطبان را جذب خود کنند.