موسیقی ایرانیان – صنم قلی زاده: محسن شریفیان سرپرست گروه لیان و پژوهشگر موسیقی در نشست پژوهشی «موسیقی و رمضان» که دوم مردادماه سال جاری در فرهنگستان هنر برگزار می‌شود از رسمی در بوشهر با عنوان «دُم دُم سحری» می‌گوید و آکا صفوی خواننده گروه لیان هم بخشی از این رسم و آئین را به صورت زنده اجرا می‌کند.
شریفیان نویسنده کتاب «موسیقی بوشهر پس از اسلام» درباره «دُم دُم سحری» می‌گوید: «دیر زمانی است که همزمان با ماه مبارک رمضان و در بندر بوشهر، هر شب به وقت سحر، مراسم «دُم دُم سحری» برگزار می‌شود. این مراسم با خواندن اشعار دعاگونه و نواختن دمام همراه است. «دم دم»، صوتی است که با کوبش بر دمام پدید می‌آید و با این بیت همراه می‌شود: «خداوندا تو ستاری همه خوابند تو بیداری/ به حق لا اله الا الله همه عالم نگه داری»… مردم بوشهر سال‌هاست که با این نوا به هنگام سحر بیدار شده و خود را برای خوردن سحری و آغاز روزه‌داری آماده کرده‌اند.»
آن‌گونه که محسن شریفیان می‌گوید: «پیشینه تاریخی این رسم به دلیل تعلق آن به مسلمانان، به روزگار پس از ظهور اسلام برمی‌گردد؛ اما باید توجه داشت که مشابه این مراسم، همواره به شیوه‌های گوناگون، پیش از اسلام نیز رواج داشته؛ نواختن ساز در نقاره‌خانه‌های پادشاهان ساسانی و غیره نیز از این دست است.»
اجرا کنندگان مراسم دم‌دم سحری، پس از ۳۰ شب نواختن ساز و آواز، صبح عید ماه رمضان با نواختن دمّام به طرف خانه‌ها می‌رفتند و با استقبال اهالی محل همراه می‌شدند مردمی که هرکدام، به نسبت توان مالی خود، مقداری پول به آنها هدیه می‌کردند.
نویسنده کتاب«اهل زمین» به مراسم مشابه «دم دم سحری» اشاره و بیان می‌کند: «افزون بر دم‌دم‌سحری در بوشهر، «مناجات‌خوانی» به وقت سحر نیز، مراسم مشابه دیگری است که در بوشهر اجرا می‌شود. البته شبیه این شیوه و به همین منظور در دیگر مناطق ایران زمین نیز رواج دارد. برای مثال می‌توان به «مقام سحری» در اقوام کُرد، نواختن طبل و دف در سقز، اجرای مقامی با همین نام (سحری) در لرستان، نواختن ساز سرنا و یا «سحر آوازی» (آواز سحر) در ایل قشقایی فارس، به همراه نواختن کرنا و نقاره، و نیز «چلک‌زنی» (نواختن حلب) در بجنورد، اشاره کرد.»
محسن شریفیان با اشاره به این‌که موسیقی رمضان، بسیار کمرنگ شده و متولیان فرهنگی باید از این موسیقی حمایت کنند، می‌گوید: «با روی کار آمدن رسانه های خبری، به ویژه رادیو، عملا موسیقی محلی رمضان کارکرد عملی خود را از دست داده و صرفا به صورت سمبولیک اجرا می شود. گرچه متولیان فرهنگی ایران، بسیار خوش اقبال‌اند که هنوز هم کسانی هستند که بدون هیچ چشمداشتی، این موسیقی را اجرا کنند و زنده نگه‌دارند؛ در مقابل شایسته است متولیان فرهنگی هم به این نوازند گان توجه کنند. حتی در حد یک تجلیل ساده! من بارها چنین چیزی را مطرح کرده و از دولتمردان خواسته‌ام تا از معدود کسانی که زنده هستند و همچنان موسیقی رمضان را به اجرا درمی‌آورند تجلیل کنند اما دیدگاه متولیان فرهنگی این است که این افراد، آدم‌های شناخته شده ای نیستند… بله اتفاقا آنها اغلب از قشر تهی دست جامعه هستند به نظر من نیازی نیست حتما استاد آواز باشند یا تحصیل کرده موسیقی و مشهور!!!»
شایان ذکر است که محسن شریفیان در نشست پژوهشی «موسیقی و رمضان» که دوم مردادماه در تالار ایران فرهنگستان هنر و از ساعت ۱۰:۳۰ صبح اجرا می‌شود به سخنرانی و اجرای زنده مراسم «دُم دُم سحری» می‌پردازد.
دیدگاهتان را بنویسید