در نشست رونمایی از کتاب خاطرات باب دیلن از وی به عنوان ادیبی که آوازخوانی کرده است یاد و دریافت جایزه ادبی نوبل، حق او دانسته شد.
«خاطرات باب دیلن: وقتی حالت بده کسی سراغت رو نمی‌گیره» به تازگی با ترجمه محمدعلی برقعی در انتشارات دنیای اقتصاد منتشر شده است، جلد اول این مجموعه همزمان با اعطای جایزه‌نوبل تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های بازار جهانی شد و در کنار آلبوم‌ها و ترانه‌های اولین ترانه‌سرایی که موفق به دریافت مهم‌ترین جایزه ادبی جهان شده، مورد توجه قرار گرفت.
کتب حاضر در تهران هم چندی است پشت ویترین کتابفروشی‌ها نشسته است، به همین مناسبت در کتابفروشی انتشارات دنیای اقتصاد جلسه معرفی و بررسی این کتاب با حضور مترجم اثر و علی منصوری مترجم و منتقد هنری برگزار شد.
محمدعلی برقعی مترجم کتاب خاطرات باب دیلن درباره‌ی در ابتدای این نشست گفت: کتاب حاضر تنها خاطرات و فراز و فرودهای زندگی یک موسیقی‌دان و ترانه‌سرا نیست، بلکه به دلیل آنچه باید جهان‌بینی گسترده این ترانه‌سرا نامید از عمقی غریب برخوردار است. آنچه در برخورد با خاطرات دیلن نظرم را جلب کرد، همین بود که دیلن تنها از خود و خاطراتش نمی‌گوید، در خلال زندگی او داستان دیگری هم روایت می‌شود، حال‌وهوای جامعه‌ای که در آن زندگی کرده و شکوفا شده. اخبار روز و شرایط سیاسی حاکم بر جهان و از خلال خاطراتش تصویری واضح از آمریکایی که هست برای خواننده‌های این کتاب می‌سازد.
وی ادامه داد: ترجمه این کتاب کار دشواری بود چون نثرش طبیعی و معمولی نبود. باب دیلن شاعر است و به خاطر تکنیک‌های ترانه‌سرایی‌اش نوبل ادبیات دریافت کرده است و تصور کنید با چنین پیشینه‌ی ادبی بخواهد به نثر بنویسد، همین باعث شده کتاب خاطراتش پر از بازی‌های زبانی و ارجاع باشد، درست مثل ترانه‌هایش. در جریان ترجمه کتاب متوجه شدم مترجم‌هایی از دیگر زبان‌ها هم که مشغول ترجمه این اثر هستند با چنین دشواری‌هایی مواجه شده‌اند. در عین‌حال تمرکز خاطرات او فقط روی زندگی خود او نیست، شما وقتی خواندن این کتاب را شروع می‌کنید خیلی زود متوجه می‌شوید در پس‌زمینه داستان دیگری هم در حال شکل‌گیری است، داستانی که پر از فلاش بک و رفت‌وبرگشت است و اصلا روایت یک خطی و سرراستی نیست. و همین خرده روایت‌ها به کتاب غنای دیگری بخشیده، خواندنش را برای خواننده جذاب‌تر کرده و ترجمه کتاب را برای مترجم با دشواری شیرین همراه کرده است. او جهان‌بینی عمیقی دارد و همین جهان‌بینی هم در خط به‌خط کتاب رخ می‌نماید، گاهی وقت‌ها برای ترجمه‌ی یک پاراگراف باید یک روز تمام وقت صرف می‌کردم تا ارجاع‌های بین‌متنی و سابقه آدم‌هایی که از آنها نام می‌برد درک می‌کردم و برای خواننده هم پانویس‌هایی می‌دادم تا با عقبه‌ی این داستان آشنا شود.
برقعی که در ترجمه خاطرات دیلن از لحن محاوره بهره برده است، درباره استفاده از زبان محاوره در ترجمه این اثر نیز گفت: انتخاب لحن برای این کتاب کاری بس دشوار بود، سراسر کتاب پر است اصطلاحات محاوره و روزمره‌ی زبان انگلیسی و برای حفظ لحن باب دیلن تصمیم گرفتم از لحن محاوره در ترجمه استفاده کنم.
دیلن؛ ادیب آوازه‌خوان
در ادامه این جلسه «علی منصوری» مدرس تئاتر و موسیقی و مترجم کتاب‌هایی همچون «صید ماهی بزرگ» اثر دیوید لینچ و «ثروتمند در روسیه» نوشته جان آپدایک، با اشاره به جهان‌بینی باب دیلن و بروز عینی آن در کتاب خاطراتش گفت: باب دیلن با بسیاری از هم‌نسلانش تفاوت‌های اساسی دارد، او در واقع ادیبی است که آواز می‌خواند و همه‌ی این‌ها در ترانه‌هایی که نوشته و خوانده متبلور شده‌اند. باب دیلن ترانه‌ای‌دارد به‌نام رویای صدوپانزدهم باب دیلن که جان مایه جهان‌بینی و دانش ادبی او در آن پدیدار شده. او سوار بر کشتی می‌شود که انگلیس‌ها با آن به خاک آمریکا می‌آیند و تصویری غریب از می فلاور خلق می‌کند، با ناخدای رمان موبی‌دیک اثر هرمان ملویل پا به خشکی می‌گذارد و وارد جامعه‌ی آمریکا می‌شود، به اولین رستورانی که پا می‌گذارد دستگیر می‌شود و به‌زودی تصویری پانورامایی از جامعه‌ی آمریکا برایمان می‌سازد. و این سیر را از دل تاریخ و ادبیات می‌سازد، این همان جایی است که او را باید هم‌سنگ ادیبان بزرگ دانست، از طرفی باب دیلن سال‌ها با چهره‌های سرکش ادبیات همچون جک کرواک و آلن گینزبرگ حشر و نشر داشت و تاثیر این هم‌نشینی‌ها به غنای ادبی در ترانه‌ها و زندگی‌اش منجر شده است.
پیوند فولکلور با مسائل اجتماعی
منصوری در ادامه با پرداختن به جایگاه ترانه‌های او در بزنگاه‌های تاریخی و اجتماعی جامعه غرب گفت: در اهمیت باب دیلن باید بگویم بعد از جنگ جهانی دوم و دوره مک‌کارتیسم با زدن انگ سیاسی به هنرمندان همه چیز از جمله موسیقی خنثی شده بود.در دهه ۶۰ وقتی باب دیلن شروع می‌کند ، به شکل شهودی سنت فولکلور را با مسائل اجتماعی پیوند می‌زند و برای همین هم بسیار فراتر از هم‌نسلانش با استقابل مخاطبان جوان روبرو می‌شود. آن روزها موسیقی راک در بهترین حالت همان عاشقانه‌هایی بود که اولویس پریسلی می‌خواند، اما باب دیلن همه‌چیز را دگرگون کرد، آن هم در حالی که بدون تعارف صدای خوبی هم نداشت، یعنی لااقل ویژگی در صدایش نبود، بلکه این ترانه‌ها و جهان‌بینی‌اش بود که دنیا یک صدا به خاطر آن به سمتش جذب شد. او ترانه‌یی خواند ماندگار به نام اربابان جنگ که انگار برای همین امروز و اوضاع جهان سروده، محاکمه‌یی است برای فروشندگان سلاح و کارخانه‌های تسلیحاتی کشورهای جنگ‌طلب که بازتاب گسترده‌یی در جهان داشت و صدای معترضان به جنگ‌طلبان و قدرت‌طلبان شد.
محمدعلی برقعی نیز در ادامه درباره مضامین شعرهای باب دیلن در تائید علی منصوری گفت: در کتاب خاطرات باب دیلن می‌توان جدای از خواندن مسیری که او برای باب دیلن شدن طی کرده، با این نکته هم روبرو شد. او درباره اینکه او را صدای اعتراض انتخاب کرده‌اند حرف‌های زیادی زده است، دیلن می‌گوید قصدش از سرودن این اشعار شعارسازی نبوده، صرفا ترانه‌هایی را می‌نوشته که توی سرش چرخ می‌زدند و این‌ها را مضامینی می‌داند که هر روز با آنها درگیر است. دیلن تاکید می‌کند که حوصله‌ی جنجال‌های بعدش را نداشته و هیچ کدام از این القاب صدای نسل جدید و شاهزاده‌ی اعتراض را نمی‌پذیرد و با اکراه از آنها یاد می‌کند.
شاعری بیتوجه به ستایش‌ها
علی منصوری در ادامه درباره بی‌توجهی باب دیلن به ستایش‌ها و جریان‌هایی که در پی آلبوم‌ها و ترانه‌های باب دیلن شکل می‌گیرد، اضافه کرد: جون بائز خواننده‌ی هم‌نسل و دوست باب دیلن که در برنامه‌های اعتراضی علیه سیاست‌های جنگ‌طلبانه‌ی آمریکا حضوری فعال دارد و حتی به خاطرش زندان هم رفته، در یکی از مصاحبه‌هایش می‌گوید هر جا که برای حضور در برنامه‌های اعتراضی می‌رفتیم، خیلی از مردم می‌آمدند سراغ ما و می‌پرسیدند پس باب دیلن کی می‌آید؟ او بی‌آنکه خودش بخواهد و علاقه‌ای به این موضوع داشته باشد، صدای موسیقایی معترضان به جنگ و نابرابری در جهان شده است. باب دبلن ترانه‌ای دارد که هنوز هم در جنبش‌های تلاش برای برابری نژادها و حقوق سیاهان آمریکایی خوانده می‌شود، ترانه‌یی با عنوان دمیدن در باد که براساس یکی از آهنگ‌هایی که برده‌های سیاهپوست می‌خواندند نوشته، در واقع این‌طور که از خاطرات دیلن هم برمی‌آید او در جست‌وجوی عدالت و برابری بر سر حقوق اولیه‌ی انسان‌هاست، بی‌آنکه بخواهد در جایی بیرون از ترانه‌ها و موسیقی‌اش درباره‌ی آن حرف بزند.»
در ادامه برقعی مترجم کتاب با اشاره به وجهه‌ی ادبی پررنگ باب دیلن گفت: «وقتی این کتاب را بخوانید متوجه می‌شوید که اعطای جایزه‌ی نوبل ادبیات به او چندان هم بی‌ربط نبوده، ضمن اینکه او پیش‌تر جوایزی همچون اسکار، پولیتزر و گلدن گلاب را هم دریافت کرده است، همچنان پرفروش‌ترین خواننده جهان است که آلبوم‌هایش صد میلیون نسخه فروش رفته و حالا نوبل ادبیات هم به این مجموعه اضافه شده است و خاطراتش نشان می‌دهد که او ادیبی درجه یک است. تنها ابزار او برای موسیقی ساز و صدایش نیست، او از هومر تا کافکا و برشت را می‌شناسد و درک کرده و ترانه‌هایش از هزارتوی ادبیات جهان عبور می‌کنند و متبلور می‌شوند.»
کتاب «خاطرات باب دیلن: وقتی حالت بده کسی سراغت رو نمی‌گیره» با فصل‌هایی همچون آماده شدن برای اجرا، سرزمین از دست‌رفته، صبحی دوباره، ای رحمت، رود یخ و باب دیلن به روایت تصویر دنیای ذهنی و ترانه‌های باب دیلن را به روایت و انتخاب او برای خواننده می‌سازد.
این کتاب با ۲۹۵ صفحه مصور، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۲۰۰ هزار ریال منتشر شده است.
دیدگاهتان را بنویسید