به قلم بهنام افتخاریان

موسیقی از طریق عجین شدن با روح و جسم آدمی و به عنوان هنر، یکی از جذابیت‌های حوزه گردشگری محسوب می‌شود. گردشگری موسیقی از شاخه‌های گسترده گردشگری فرهنگی است و امروزه بخش قابل‌ توجهی از گردشگران بین‌المللی به این نوع گردشگری تمایل دارند.

در این نوع گردشگری، موسیقی عامل اصلی سفر و جذب گردشگر است و گردشگران برای شنیدن و تجربه انواع موسیقی ملیت‌ها و قومیت‌ها به کشورهای مختلف سفر می‌کنند.

کتاب «مقدمه‌ای بر گردشگری موسیقی» به قلم بهنام افتخاریان یکی از راهنمایان گردشگری استان همدان که دستی بر نوازندگی و آهنگسازی هم دارد، در ۱۹۶ صفحه توسط انتشارت مهکامه منتشر شده است.

در مقدمه کتاب به قلم مؤلف آمده است: «به عنوان راهنمای گردشگری پس از چند سال فعالیت در این صنعت، از آن‌جایی‌که با نوازندگی و آهنگسازی در موسیقی نیز آشنایی داشتم، همیشه به دنبال این بودم که ارتباطی بین این دو پدیده برقرار کنم و در مقطع کارشناسی‌ارشد مطالعات علمی را بر این موضوع تمرکز دادم…»

کتاب «مقدمه‌ای بر گردشگری موسیقی» در چهار فصل تنظیم شده و در هر فصل به صورت مجزا به موضوعات مرتبط بین هنر موسیقی و صنعت گردشگری پرداخته شده است.

در فصل نخست به مبانی گردشگری اشاره و جاذبه‌های اصلی و مکمل آن معرفی شده و در نهایت به میزان استقبال کمتر گردشگران به گردشگری هنری اشاره و دلایل آن به همراه راه‌حل ذکر شده است.

در فصل دوم به صورت ویژه و خاص به ارتباط بین گردشگری و موسیقی پرداخته شده و به انواع مختلف آن همچون گردشگری فرهنگی، موسیقی، درمانی، ورزشی، طبیعت‌گردی، روستایی، شهری و رویدادها اشاره شده است. در این فصل همچنین به ارکان گردشگری موسیقی، موزه‌های موسیقی، موسیقی و ظرفیت تحمل جاذبه‌های گردشگری، تأثیرات کنسرت و وقایع موسیقی بر اقتصاد محلی، موسیقی و گردشگری و فرهنگ، استفاده از موسیقی به عنوان ابزار اصلی گردشگری مجازی، و تورهای موسیقی نیز اشاراتی شده است.

در صفحه ۳۳ کتاب آمده است: «می‌توان گفت موسیقی یکی از قوی‌ترین ابزارهایی است که به گردشگری کمک می‌کند تا به هنر خاطره‌سازی در ذهن گردشگران تبدیل شود. گردشگران به طور کلیشه‌ای انتظار دارند که تجربه حضورشان در مکان‌های فرهنگی، با موسیقی خاصی همراه شود.»

در فصل سوم به علت اهمیت جشنواره در گردشگری موسیقی جداگانه به این مبحث پرداخته شده و انواع رویدادها همچون جشن‌های فرهنگی، جشنواره‌ها یا فستیوال‌ها، کارناوال‌ها، بزرگداشت و رویدادهای مذهبی، جشنواره‌های موسیقی و اقتصاد محلی و توسعه فروش محصولات موسیقی عنوان شده است.

صفحه ۹۴ کتاب از جشنواره‌ها به عنوان یک صنعت بزرگ یاد کرده است، «جشنواره‌ها روشی برای تجلیل از فرهنگ خاص یک روستا، شهر یا منطقه مشخص هستند و به طور همزمان به عنوان شکلی از گردشگری درنظر گرفته می‌شوند. برگزاری یک رویداد موجب اعتباربخشی، توجه رسانه‌ها و سرازیر شدن سرمایه‌ها به یک محل شده و تأمین هر چه بهتر نیازهای محلی، رشد و توسعه یک منطقه را به همراه دارد.»

و در نهایت فصل چهارم کتاب «مقدمه‌ای بر گردشگری موسیقی» به جغرافیای موسیقی ایران به عنوان رکن اصلی توسعه صنعت گردشگری موسیقی در ایران پرداخته است.

در این فصل کتاب به مواردی همچون موسیقی ردیف دستگاهی ایران، انواع سازهای ایرانی، تأثیرات اقلیم و محیط بر موسیقی مناطق ایران، ترانه‌های معروف مناطق مختلف مانند گیلان و لرستان و سازهای مهم مازندران و سیستان و بلوچستان، و موزه‌های موسیقی اشاره شده و در پایان نیز نقاط ضعف و چالش‌های گردشگری در موسیقی ایران آورده شده است.

استفاده از تصاویر، جدول‌های مختلف و نمودار از ویژگی‌های کتاب است که در شکل‌دهی و نظم ساختار مطالعه به خواننده کمک می‌کند.

نکته قابل توجه دیگر در اثر مربوط به فصل چهارم و بخش دسته‌بندی و معرفی سازهای ایرانی است. در صفحات اختصاص‌یافته به این موضوع، پرتره بزرگ‌ترین نوازندگان در هر ساز به تصویر کشیده شده است.