یک آوازپژوه گفت: یکی از مهم‌ترین موضوع‌ها در آواز ایرانی، ریتم است. خیلی از شنوندگان عام فقط به زیبایی و رسا بودن صدای یک خواننده توجه نمی‌کنند و شاید خودشان هم ندانند که ناخودآگاه ریتم آواز را می‌شناسند و به همین دلیل است که جذب آوازهای خوب و درست می‌شوند.
به نقل از روابط عمومی برنامه، علی شیرازی که در نشستی با موضوع «ریتم در آواز ایرانی» در فرهنگسرای ولا صحبت می‌کرد، اظهار کرد: ریتم در آواز ایرانی، موضوعی است که تا کنون تا حد زیادی به حال خودش رها شده و متأسفانه آنقدر که درخور مسأله‌ای به این حد از اهمیت و حساسیت است، به آن پرداخته نشده است.
او ادامه داد: ما یکی از غنی‌ترین گنجینه‌های موسیقایی و آوازی را داریم که همانا ردیف دستگاه‌های موسیقی است، اما شوربختانه به‌شدت از نظر تئوریک در مضیقه‌ایم و در این زمینه به کم‌کاری نهادینه مبتلا هستیم. این فقر تئوریک باعث شده تا به‌محض این‌که یک هنرجوی باهوش پرسشی مهم و اساسی را مثلا در زمینه متر آواز، سرعت اجرای تحریر یا ریتم در آواز از استاد و مدرسی می‌پرسید، معمولا با پاسخ‌هایی کلی و مبهم از قبیل این‌که باید در خود این گوشه یا آن دستگاه دقت کنی تا متوجه مطلب بشوی، روبه‌رو می‌شود. علتش هم این است که در شیوه آموزش سینه به سینه معمولا به تکرار مو به مو و درست هر مطلب رضایت داده می‌شود، وگرنه در هر بخش از ردیف سازی و آوازی ما، ده‌ها مطلب مهم و کارگشا نهفته است.
شیرازی اظهار کرد: همین فقر تئوریک باعث شده تا مدرسان خیلی چیزها را به گذشت زمان واگذار کنند و مدام به شاگرد بگویند، فلان مطلب مثلا دو – سه سال دیگر خود به خود دستت می‌آید و بر آن مسلط خواهی شد. البته هیچ‌کس منکر زحمت‌های استادان و مدرسانی نیست که این‌چنین در شرایط سخت روزگار ما به امر مهم و حیاتی آموزش مشغول‌اند، ولی از یک جایی باید به فکر چاره برای این فقر تئوریک آوازی باشیم.
او بیان کرد: با درک، شناخت، رعایت و حفظ ریتم است که آواز یک خواننده دارای نظم و انضباط می‌شود. با رعایت ریتم درست است که توازن میان شعر و ملودی یا تحریر در کار آوازخوان برقرار خواهد شد.
وی با اشاره به نمونه‌هایی از آوازهای برتر و آثار خوب استادان قدیم، ریتم آواز را برخلاف تصنیف و قطعات موسیقایی ضربی که ریتم‌شان حتی برای شنونده غیرمتخصص نیز محسوس است، دارای «ریتم نامحسوس برای شنونده عام» دانست.
این خواننده گفت: شنونده عام معمولا جذب زیبایی و رسا بودن و قدرت تحریر یک خواننده و نهایتا احساس بالای او می‌شود، در حالی که شنونده خاص و متخصص، اصلا همه یا بیشتر ریزه‌کاری‌های آواز یک خواننده را با چشم باز می‌بیند. تسلط بر ریتم در آواز یک هنرجو زمانی حس می‌شود که او به درک درستی از ردیف رسیده و جان کلام آواز ایرانی را دریافته باشد. در این مرحله است که هنرجو کم‌کم به سمت آوازخوان شدن حرکت می‌کند و سرانجام به حدی از هنرمندی می‌رسد که هر جمله آوازی‌ای که بر زبان و حنجره‌اش جاری می‌شود، دارای چفت و بست درست خواهد بود و سنجیدگی و پختگی در آن مشهود است.
شیرازی سپس در همراهی با ویولن حسین مختاری (نوازنده جوان) گوشه‌هایی از آواز بیات ترک را مصرع به مصرع خواند و هربار لابه‌لای آوازش درباره جزییات کار به توضیح همان بخش پرداخت و کلام و تحریر هر قسمت را تکه‌تکه دوباره اجرا کرد و درباره تکنیک ریتم‌سازی از مرحله درک تا اجرا توضیح داد.
او در پایان نیز آوازش را همراه ویولن مختاری تا فرود در مایه بیات ترک ادامه داد و هر جا که لازم بود، برای دادن توضیحات فنی، خواندن را قطع کرد و به بیان شرح تکنیک‌های لازم در ریتم آواز اجراشده پرداخت.
دیدگاهتان را بنویسید