فستیوال موسیقی بارانا از بیست و یکم تا بیست و نهم مرداد ماه در کاخ گلستان برگزار می‌شود؛ این برای اولین بار است که یک رویداد موسیقایی در یکی از مهمترین ابنیه‌ی تاریخی برگزار خواهد شد؛ به همین مناسبت با سید محمد بهشتی – رییس سازمان میراث فرهنگی- و کاوه گرایلی – مدیر اجرایی این فستیوال- صحبت کرده‌ایم که در ادامه می خوانید.
«برگزاری کنسرت در بناهای تاریخی مانند سازی است که باید کوک شود.» اینها را «سید محمد بهشتی» – رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی- می‌گوید. او بر این اعتقاد است که آثار و بناهای تاریخی در تمام دنیا یکی از مهمترین نقاط برای برگزاری رویدادهای فرهنگی – هنری است و باید متناسب با فعالیت‌های فرهنگی آن بناها، انجام فعالیت‌های فرهنگی در آن انتخاب شوند.
«سید محمد بهشتی» با تاکید بر لزوم توجه به تناسب نوع فعالیت با بناهای تاریخی، می‌گوید: «موسیقی‌هایی که حرفی برای گفتن دارند، در محوطه‌ی کاخ گلستان امکان اجرا دارد، چون نه تنها مخل این محوطه‌ی تاریخی و جهانی نیست، بلکه کمک می‌کند تا این بنا بیشتر نزد مردم شناخته شود و به این ترتیب پویایی خود را حفظ خواهد کرد.»
رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با تأکید بر اینکه نباید برگزاری چنین اتفاقاتی مخل حفظ اثر باشد، افزود: «در برگزاری چنین اتفاقات فرهنگی – هنری نباید مساله‌ای رخ دهد که بر ایستایی بنا یا بر ظرفیت تاب‌آوری اثر تاثیر بگذارد.»
او حضور استاندارد جمعیت را فاکتور دیگری دانست که باید در زمان برگزاری چنین رویدادهای فرهنگی در مکان‌های تاریخی و دارای ارزش کنترل شوند و ادامه داد: «تعداد جمعیتی که برای بازدید از این نوع بناها وارد می‌شوند، نباید بیش از حد ظرفیت باشد، که این عامل خود به تنهایی می‌تواند بر ایستایی اثر تاثیر بگذارد.»
بهشتی همچنین با تاکید بر لزوم ایجاد یک تعامل و همکاری میان برگزارکنندگان این نوع رویدادها و کارشناسان میراث فرهنگی که موظف به تائید یا رد برگزاری چنین رویدادهای فرهنگی در بناهای تاریخی و البته پس از بررسی کامل نوع رویداد هستند، اظهار کرد: «بالاخره باید نوع رویدادی مشخص شود با تحلیل شانیت رویداد و مکان تاریخی، فضا و ایجاد موقعیت مناسب برای این اقدامات مشخص و تعیین شود.»
او موسیقی را جزئی از میراث فرهنگی دانست و ادامه داد: «نفس برگزاری این رویدادها در آثار تاریخی، بسیار خوب است از آنجایی که موسیقی نیز جزو میراث فرهنگی است، آن موسیقی و رویداد در یک کیفیت خوب عرضه می‌شود و آن اثر تاریخی در یک شکل موثرتر بر اذهان جامعه تأثیر می‌گذارد، ممکن است بسیاری از افراد تا کنون برای دیدن کاخ گلستان به این کاخ جهانی نرفته باشند، اما به بهانه‌ی دیدن این رویداد به این مکان تاریخی می‌روند و این خود آغازی برای علاقه به دیدن بناهای تاریخی است.»
وی با اشاره به اجرای برخی ارکسترهای مجلسی در داخل فضاهای بسته تاریخی نیز گفت: «این موضوع هنوز در کشور ما عمومیت پیدا نکرده است، هنوز هنرمندان فکر می‌کنند از این اقدامات استقبال نمی‌شود، هر چند در سال‌های گذشته در نقاطی مانند سعدآباد و نیاوران رویدادهای موسیقی برگزار شد ه‌اند، اما در کاخ گلستان رویدادهای دیگر برگزار شده است، مانند جشن صدسالگی سینما اما کنسرت خیر! تعاملات کارشناسی که درباره‌ی برگزاری چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد، می‌تواند خیال همه را از بابت احتمال آسیب به بناهای تاریخی در برگزاری این نوع کنسرت‌ها آسوده کند.»
بهشتی اجرائی شدن این اقدام را نیازمند تعاملات کارشناسانه دانست و تاکید کرد: «این یک ساز است که باید کوک شود. باید کنسرت در بناهای تاریخی انجام شود و در عین حال نیز هیچ آسیبی به بنا وارد نشود. این یک اقدام شدنی است، کارشناسان آثار تاریخی از نظر علمی و فنی این بُنیه علمی را دارند که درا ین زمینه اظهار نظر کنند. هنرمندانی نیز که بناهای تاریخی را برای اجرای کارهای خود در نظر می‌گیرند، قطعا اطلاعاتی مربوط به رعایت یکسری موارد در اختیار دارند که خود را موظف به رعایت آن‌ها می‌دانند.»
رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در پایان موسیقی اصیل ایرانی مانند ردیف، کلاسیک و مقامی را با معماری ایرانی از یک جنس دانست و گفت: «این دو ریشه‌های واحد دارند، ریشه واحد آن‌ها نیز فرهنگ ایرانی است، مانند ادبیات که با موسیقی ما تجانس دارد و موسیقی که با معماری تجانس دارد.»
او در پاسخ به این پرسش که چطور برگزاری چنین رویدادهایی در بناهای تاریخی در کشور عکس‌العمل‌های بسیار سخت‌گیرانه دارد، اما در جایی مانند اکروپلیس یونان به راحتی کنسرت برگزار می‌کنند، گفت: «این قضیه به موارد فنی بازمی‌گردد. به عنوان مثال شهر پاریس دارای یک بستر سنگی است، بنابراین با تهران که بستری شن و ماسه و خاک دارد متفاوت است. از نظر زمین‌شناسی اثرات برگزاری این نوع رویدادها نیز متفاوت است، در عبور مترو نیز این اتفاق وجود دارد. در عبور مترو اثر به دلیل لرزش‌ها آسیب می‌بیند که امروزه خوشبختانه تکنولوژی امکان گرفتن لرزش‌ها را دارند، اما ما در ایران هنوز با این تکنولوژی آشنا نشده‌ایم، وگرنه در دیگر نقاط دنیا استفاده از بناهایی در برگزاری رویدادهای فرهنگی برای‌شان اهمیت دارد و با رعایت قوانین زندگی در این بناها جاری است و حفاظت از آثار نیز در اولویت قرار می‌گیرد.»
در همین زمینه ، «کاوه گرایلی» مدیر اجرایی شب‌های موسیقی بارانا درباره‌ی این رویداد می‌گوید: «انجام فستیوال‌های با کیفیتِ موسیقی توسط بخش خصوصی و معرفی بیشتر و بهتر ابنیه‌ی تاریخی در داخل و خارج از کشور جزو مهمترین اهدافی است که برگزار کنندگانِ این فستیوال داشتند.»
«کاوه گرایلی» – نوازنده‌ی تنبور و سه‌تار و مدیر اجرایی نخستین شب‌های موسیقی بارانا- ضمن بیان این مطلب می‌گوید: «بسیاری از رخدادهای موسیقی در دنیا توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و در این سال‌ها توانسته است جایگاه بسیار بالایی در زمینه‌ی موسیقی داشته باشد؛ حالا برگزاری این شب‌ها، نخستین گام در این زمینه است و ما امیدواریم که در صورت تداوم حرکتِ این رخداد و همچنین برگزاری فستیوال‌های مشابه توسط بخش خصوصی، در آینده رخدادهایی از این دست بتواند در معرفی موسیقی و نیز بناهای تاریخی ایران در جهان نقش مهمی داشته باشد؛ خوشبختانه در نخستین گام ما توانستیم از هنرمندان شاخصی برای اجرای برنامه بهره بگیریم و همین این امیدواری را در ما ایجاد می‌کند که در سال‌های آینده در کنار هنرمندانِ داخلی، بتوانیم از حضورِ هنرمندان بین‌المللی نیز بهره بگیریم.»
او همچنین با توجه به گروه‌های شرکت کننده در نخستین شب‌های موسیقی بارانا می‌گوید: «ما نمی‌توانیم ادعا کنیم که آنچه قرار است در این شب‌ها رخ دهد، تمامی پتانسیلِ موسیقی کشور است؛ چون از یک طرف این اولین دوره‌ای است که این فستیوال برگزار می‌شود و از آن طرف، ممکن است بسیاری از هنرمندان، در این دوره‌ی زمانی امکانِ همراهی با ما را نداشته باشند؛ اما هنرمندانِ همراهی کننده‌ی ما در این رویداد، همگی جزو برترین چهره‌های موسیقایی و هنری هستند.»
«کاوه گرایلی» همچنین در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد تعدادی از این گروه‌ها بر اساس ارتباطِ تنگاتنگ با برگزارکنندگان انتخاب شده‌اند، می‌گوید: «طبیعتا وقتی مجموعه‌ای قرار است یک رویداد را تعریف کند بر اساس روابطی که دارد، بهترین‌ها را انتخاب می‌کند، اما آیا این ارتباط منجر به رانتی شده است که یک گروه غیرحرفه‌ای در آن حضور پیدا کند؟ این اتفاق هم‌اکنون رخ نداده است؛ ضمن اینکه با برخی دیگر از هنرمندانِ عزیز نیز برای حضور در این فستیوال صحبت شده بود که به علت تداخل زمانی امکان حضور در این رویداد را پیدا نکردند و امیدواریم که در دوره‌های بعدی در خدمتِ ایشان باشیم.»
او همچنین درباره‌ی اجرای این رویداد در کاخ گلستان می‌گوید: «این بنای تاریخی با تمام اهمیتی که دارد و تنها بنای ثبت شده‌ی یونسکو در تهران است؛ متاسفانه چندان شناخته شده نیست و از ظرفیت‌های آن بهره‌ای گرفته نمی‌شود؛ برگزاری رویدادهای هنری و موسیقایی در آن می‌تواند راهی برای شناساندنِ این بنا به عمومِ مردن باشد. ضمن آنکه این تمایل از طرفِ میراث فرهنگی نیز وجود داشت؛ در این میان نگرانی‌هایی درباره‌ی توجه به حفاظتِ این کاخ وجود دارد که هم برگزار کنندگانِ این رویداد و هم کسانی که در میراث فرهنگی حضور دارند، به تمامِ این حساسیت‌ها احترام گذاشته و تمامِ تلاش خود را برای حفظ این بنا انجام خواهند داد، به خصوص اینکه اصلا معرفی و حفظ این بنا، یکی از دغدغه‌های انتخابِ این فضا برای برگزاری این رویداد بود؛ واگرنه که اجرا در سالن‌های کنسرت هم هزینه‌ی کمتری داشت و هم امر سهل‌تری به حساب می‌آمد.»
دیدگاهتان را بنویسید