حسین علیزاده

پیام رضایی: «دو سال است که به خانه موسیقی نرفتم، خودم را نه عضو خانه موسیقی می‌دانم و نه عضو شورای عالی. علت این موضوع را هم شاید بتوان در نامه‌هایی که منتقدان خانه موسیقی منتشر کردند یافت. من ترجیح دادم با این شرایطی که وجود داشت حضور نداشته باشم. دلیل سکوتم هم در تمام این مدت به خاطر این بوده که دوست نداشتم مخالفانم را در خانه موسیقی در موضع ضعف ببینم. باید این نکته را در نظر داشته باشیم که شخصی مثل آقای نوربخش علاوه بر اینکه مدیرعامل خانه موسیقی است، یک خواننده است و روی صحنه می‌رود.» حسین علیزاده وقتی در اول دی‌ماه امسال این جملات را گفت، خانه موسیقی به نوعی یکی از مهم‌ترین حامیانش را از دست داد. دو هفته بعد یعنی پانزدهم دی‌ماه جلسه دوره‌ای شورای عالی خانه موسیقی ایران با حضور اعضا به ریاست محمدرضا شجریان تشکیل شد و این شورا نسبت به حرف‌های علیزاده واکنش نشان داد. جلسه‌ای که برخی علت برگزاری آن را اظهارات علیزاده و به نوعی دلجویی از او قلمداد کردند. «اعضای شورا ضمن ابراز تاسف از عدم حضور این نوازنده و آهنگساز در جلسه با یادآوری حضور موثر وی در جلسات قبل که آخرین‌بار در خرداد ۹۳ بوده، اعلام کرد در این مدت هیچ‌گونه اظهارنظر یا نامه مکتوبی در خصوص استعفای این هنرمند دریافت نشده ضمن اینکه شورای عالی خانه موسیقی علاقه‌مندی خود را برای حضور و استفاده از نظرات این استاد برجسته در جلسات آینده اعلام می‌کند». با این همه شانزدهم دی‌ماه و یک روز بعد از جلسه شورای خانه موسیقی، حسین علیزاده طی نامه‌ای که در اختیار خبرگزاری‌ها قرار گرفت رسما استعفای خود را اعلام کرد. با علیزاده درباره این تصمیمش گفت‌وگویی داشته ایم که در ادامه می‌خوانید.

‌* با توجه به درگیری‌های اخیر در مورد مسائل خانه موسیقی، آیا باید استعفای شما را نوعی نقد نسبت به عملکرد خانه موسیقی دانست؟
من از هیچ کس آزرده نیستم. نظرم را گفتم. این تصمیم را هم به دلایلی که ترجیح می‌دهم آن را بیان نکنم گرفته‌ام. اما نباید فراموش کنیم موسیقی در کشور ما مشکلات عدیده‌ای دارد که حل خیلی‌هایش از عهده خانه موسیقی برنمی‌آید. مثل لغو کنسرت‌ها. شرایط موسیقی از همه هنر‌ها بد‌تر است. وقتی به ارشاد مراجعه می‌کنید می‌گویند از عهده ما خارج است. نه اینکه خانه موسیقی نخواهد؛ نمی‌تواند.

‌* ‌شما هم منتقد عملکرد خانه موسیقی هستید؟
بحث سر این است که خانه موسیقی استقلال نسبی خودش را حفظ کند. همه کسانی که عضو خانه موسیقی هستند هدفشان ارتقای موسیقی است. خانه موسیقی خانه همه موسیقیدان‌ها ست و هر کس پیشنهادی یا انتقادی دارد این حق را دارد که آن را بیان کند. اگر کسی مخالف ما است باید ببینیم حرفش چیست. نباید فکر کنیم علیه هم هستیم. انتقاد برای ساختن است. خانه موسیقی خانه ما است. طبیعی است که آدم انتقاد را از خانه خودش شروع کند.

‌* چرا پیش‌تر چنین تصمیمی نگرفتید؟
آن موقع در بحبوبه انتقاد‌ها سکوت کردم و خودم را کنار نگه داشتم. تا اینکه تصمیم گرفتم این را اعلام کنم. دوستان متوجه نشده بودند و این خودش یک چیزهایی را نشان می‌دهد. من وقتی این انتقادات شد فکر کردم دوستانی که مورد انتقاد قرار گرفتند گروه‌های هنری هستند و این اقتضائات خودش را دارد. نباید فکر کرد همه انتقاد‌ها مخرب است، شاید انتقادات سازنده باشد. اما بیش از هر چیز ما نیاز به گوش شنوا داریم.

‌* به نظر شما عمده‌‌ترین مشکل خانه موسیقی چیست؟
خانه موسیقی بازوی ارشاد شده است. حرفم این است که در ارشاد گروه‌های مختلفی وجود دارد. آیا می‌شود این گروه‌ها از خود خانه موسیقی صاحب‌نظر‌تر باشند؟ ما ذی‌صلاح هستیم برای موسیقی تصمیم بگیریم. اگر این را سیاسی نکنند اهالی خانه موسیقی می‌توانند بهترین تصمیم را بگیرند. اما ارشاد از کسانی کمک می‌گیرد که بیشتر دستورات اداری را اجرا می‌کنند تا اینکه از صلاحیت موسیقاییشان بهره ببرند. آیا خانه موسیقی این سوال را از خودش نمی‌پرسد که چرا رییس شورایش ممنوع‌الکار است. یعنی خانه موسیقی نباید قبل از هر چیز پیگیر شرایط آقای شجریان شود و بعد برود سراغ ماجراهای دیگر؟ استاد بزرگی که بیش از ۵٠ سال در قلب مردم جا داشته است.

‌* پس مساله شما مغشوش شدن استقلال خانه موسیقی است…
ما باید در کشور مدافع موسیقی هم باشیم. خانه موسیقی برای این تاسیس شده که بتوانیم حرف خودمان را خودمان بزنیم. هیچ قصد سیاسی هم نیست. فقط مطالبات صنفی است. اگر خانه موسیقی اعتقاد دارد که ١٠ روز باید فعالیت کند، همه جا تبلیغ شود و به رادیو و تلویزیون بروند در این تضادی هست. چون بعد از این‌که ١٠ روز تمام می‌شود، کنسرت‌ها دوباره لغو می‌شود. این را از این نظر نمی‌توانم قبول کنم. باید به ارتقای موسیقی فکر کنیم. بحث‌های جدی با دولت و متولیان داشته باشیم. چرا ما می‌ترسیم با مسوولان حرف بزنیم؟ اگر موسیقی بد است رسما اعلام کنند اگر هم نیست پس دیگر این رفتار‌ها چه معنایی دارد.

‌‌* پس شما معتقدید خانه موسیقی با توجه به اتفاقاتی نظیر لغو کنسرت‌ها نباید در جشنواره موسیقی نقش مدیریتی داشته باشد؟
حرفم این است و خیلی هم صادقانه می‌گویم. برای موسیقی ١٠ روز کم است. ٣۶۵ روز باید برای موسیقی باشد. این را من به عنوان کسی که برای کار خودم ارزش قایلم، می‌گویم. این یک تضاد است. چرا باید خانه موسیقی در این شریک باشد که همین ١٠ روز را بودجه بدهد، تبلیغات کند، بعدش هم هر چه خواستند کنسرت لغو کنند.

واکنش‌ها، پیامد‌ها و نگاهی به آنچه گذشت

حسین علیزاده

نامه علیزاده بلافاصله واکنش مصطفی کمال پورتراب را بر عهده داشت. او که یکی از حاضران در جلسه شورای خانه موسیقی بود درباره استعفای علیزاده به خبرگزاری ایلنا گفت: «ایشان از موضع بالا صحبت می‌کنند. اگر علیزاده نیاز مالی داشت، صحبت‌هایش فرق می‌کرد. کسی که شکمش پر است، از شکم خالی چه خبری دارد. ایشان فقط کنسرت می‌دهد. آیا حسین علیزاده از وضعیت دانشگاه‌ها خبر دارد؟» از ابتدای آغاز دعوای خانه موسیقی و منتقدانش، جدا از شنیدن استدلال‌ها و قضاوت بر مبنای آن‌ها، همواره نگاه‌ها معطوف به حامیان دو طیف بوده است. اینکه چه کسانی از دو طیف حمایت می‌کنند، تلویحا به معنای بر حق بودن آن‌ها است. از وقتی حمیدرضا نوربخش، مدیر کنونی خانه موسیقی و پیروز ارجمند، مدیر مستعفی پیشین هر دو در مصاحبه‌های متعددی همدیگر را مورد نقد قرار دادند، موجی از انتقادات و دفاعیات از وضعیت خانه موسیقی به راه افتاد. ارجمند دست به «افشاگری» زد. برای مثال او دوازدهم آبان ماه در گفت‌وگو با ایلنا موارد متعددی را علیه مدیریت حمیدرضا نوربخش مطرح کرد و در پایان هم نوربخش را به مناظره رودررو دعوت کرد «من در‌‌نهایت امیدوارم که آقای نوربخش در مناظره‌ای رو در رو مسائلی را که مطرح شد، پاسخ دهند و ما بتوانیم با ایشان گفت‌وگویی داشته باشیم.» متقابلا نوربخش در گفت‌وگو با مهر تاکید کرد «در پی افشاگری نیستم» و به این اظهارات پاسخ داد.

ارجمند پیش از استعفایش حکم حسن ریاحی را به عنوان دبیر جشنواره صادر کرده بود. اما در حالی که مرادخانی شهریورماه امسال گفته بود: «مسوولیت برگزاری این جشنواره را به خانه موسیقی به عنوان یک نهاد حقوقی نخواهیم داد، بلکه در نظر داریم آن را به چهره‌های فعال در عرصه موسیقی واگذار کنیم. بدون شک مسوولیت برگزاری این جشنواره را به خانه موسیقی نمی‌دهیم.» پس از استعفای ارجمند جشنواره را به حمیدرضا نوربخش سپرد. اما ماجرا با تغییر دبیری جشنواره موسیقی فجر وارد فصل تازه‌اش شد که موج تازه‌ای از انتقادات را به سمت خانه موسیقی و به‌طور خاص حمیدرضا نوربخش روانه کرد. اگرچه انتقال تصدی امور جشنواره از دفتر خانه موسیقی به مدیریت جشنواره موسیقی فجر، اقدام درخوری است که تمرکززدایی دولت را در پی دارد اما واگذاری اختیار تام جشنواره به حمیدرضا نوربخش سبب شد تا مدیرعامل خانه موسیقی بیش از پیش آماج نقد‌ها باشد. نوربخش در برگزاری جشنواره فجر دست به تغییرات عمده زد و مدعی شد «جشنواره موسیقی فجر در دو دهه گذشته بیشتر شبیه به جشن بوده تا جشنواره» و گفت مصمم است با تغییراتی عمده و ساختاری در برگزاری جشنواره، سطح این رخداد عظیم در موسیقی را به بالا‌ترین درجه خود برساند. به هر حال استعفای حسین علیزاده شرایط را برای خانه موسیقی سخت‌تر خواهد کرد. اگرچه حسین علیزاده در گفت‌وگو با «اعتماد» تاکید کرد این یک تصمیم شخصی است اما در حرف‌هایش نقدهایی هم به خانه موسیقی داشت. او به شکلی ترجیع‌بند یادآور می‌شد که «من همیشه احترام همه را نگه داشته‌ام و حرف‌هایم‌ فقط به خاطر موسیقی است. من هیچ مساله شخصی با کسی ندارم. خواهش می‌کنم طوری بنویسید که جز این نباشد.»

متن نامه استعفای حسین‌ علیزاده

«شورای محترم عالی خانه موسیقی
با سلام
بنا بر تجربه‌ای که طی سه سال گذشته در شورای عالی خانه موسیقی داشته‌ام، روحیات و اصول فکری خود را در راستای آن ندیده، لذا بدون آنکه کتبا استعفایی تقدیم کنم، بدون جنجال از آن کناره‌گیری کرده‌ام. با کمی دقت به بیانیه رسمی شورای عالی خانه موسیقی، به روشنی می‌توان دریافت که اعضای شورا در جریان تمام امور خانه نیستند.
نمونه آن عدم اطلاع مسوولان خانه موسیقی از غیبت اینجانب است که پس از گذشت حدود ١٨ ماه همان‌طور که در بیانیه درج شده (خرداد ٩٣ آخرین جلسه شورا) آن را در وب‌سایت رسمی خانه اعلان داشته‌اند.
اینجانب با ارادت و علاقه‌ای که نسبت به اعضای شورای عالی خانه موسیقی دارم، اشارات مختصری را به شرایط مربوطه بیان می‌کنم:
– نقش شورای عالی خانه موسیقی در خانه موسیقی چیست؟
– آیا شورایی که در ١٨ ماه گذشته یک یا دو نوبت تشکیل جلسه داده (البته بدون حضور اینجانب) می‌تواند شورای موثری در حل موضوعات، به خصوص این دوره خانه موسیقی باشد؟
– آیا شورا، شورایی تشریفاتی نیست که فقط در شرایط بحران با تلاش هیات مدیره تشکیل جلسه داده تا سپری مناسب برای مشکلات خانه باشد؟
– آیا رییس و اعضای شورا در مسائل ریز و درشت موسیقی کشور و خانه موسیقی به طور بی‌طرفانه قرار می‌گیرند، تا حضوری موثر برای راه‌حل موضوعات داشته باشند؟
اگر اهمیت موضوع برای شما عزیزان بستگی به استعفای کتبی اینجانب از خانه خود را دارد، اینجانب حسین علیزاده، عضو و دبیر شورای عالی خانه موسیقی، استعفای رسمی و کتبی خود را اعلان داشته و آرزوی موفقیت برای شما عزیزان، در راه اعتلای موسیقی کشور را دارم.
با احترام
حسین علیزاده/ شانزدهم دی‌ماه هزار و سیصد و نود و چهار»