مینا آتشی: این روزها تعداد زیادی از بانوان موسیقیدان مشغول فعالیت هنری هستند و علاوه بر این درصد حضور زنان در ارکسترها در حال افزایش است.
بعد از انقلاب اسلامی در ایران، با وجود مشکلات و برخی محدودیتها استقبال بانوان از نوازندگی روزبهروز بیشتر شد و در گذر سالها آموزشگاههای موسیقی شاهد حضور حداکثری خانمها در سازهای مختلف بودند.
در طی این سالها تعدادی از بانوان شروع به تشکیل گروههای مختلف هم برای مردم و هم صرفاً برای بانوان کردند. از جمله اولین گروههایی که از حضور بانوان بهعنوان نوازنده بهره برد، گروه آریان بود که از اواخر دهه ۱۳۷۰ و همزمان با شکوفایی مجدد موسیقی پاپ بعد از انقلاب در اوج گرفتن این شکل از موسیقی بهصورت گروهی در ایران نقش بسزایی داشت. گروه ارکیده به سرپرستی ارکیده حاجیوند و… نیز از جمله فعالان این عرصه بهحساب میآمدند.
به تدریج شاهد ظهور گروههایی نوپا، اما باتجربه بودیم که با فرم جدیدی در ژانرهای دیگر موسیقی فضای تازهای را ایجاد کرده و راه را برای دیگر افراد باز کردند. از همان سالها تا به امروز نقش زنان در موسیقی پررنگتر شد. بهطوریکه تعداد قابلتوجهی از خوانندههای سبک کلاسیک و سبکهای محبوب و همچنین تعداد زیادی از ترانهسرایان را زنان تشکیل میدهند. بسیاری از زنان نیز هم خواننده و هم ترانهسرای آهنگ اجرایی بودهاند. تعداد زیادی از خانمها نیز بهعنوان نوازندگان سازهای مختلف به میدان آمدهاند.
این روزها تعداد زیادی از زنان بهعنوان سولیست یا تکنواز در سبک کلاسیک مشغول به فعالیت هستند و علاوه بر این درصد حضور زنان در ارکسترها در حال افزایش است. بانوان آنقدر به فعالیت خود در موسیقی ادامه دادند تا به همه ثابت شود که زنان هم همچون مردان میتوانند در این نوع زمینهها موفق باشند، به طوری که امروز بانوان در ارکسترهای موسیقی مانند ارکستر سمفونیک یا ارکستر ملی حضوری پررنگ دارند.
در ادامه این گزارش با برخی از بانوان فعال در حوزه موسیقی درباره موفقیتها و البته مشکلات آنها صحبت کردهایم:
خوانندگان و نوازندگان بسیار شایستهای در بین بانوان داریم
پری ملکی یکی از خوانندگان موسیقی ایرانی دراینباره میگوید: امروز روز زنان توانایی در موسیقی داریم که نمیتوانید میان آنها و آقایان در تمامی شیوههای نوازندگی تبعیضی قائل شد و دیگری را برتر دانست. حتی در خیلی از سازهای موسیقی ایرانی شاید به جرات بتوان برتری بیشتری از آقایان را شاهد بودهایم که جای تقدیر دارد.
او ادامه میدهد: ما خوانندگان و نوازندگان بسیار شایستهای در بین بانوان داریم که همواره با گروههای مختلف بهصورت اختصاصی برای بانوان اجرا داشتهاند و همچنین در برنامههایی با حضور نوازندگان و خوانندگان مرد در تهران به اجرای برنامه پرداختهاند ولی در شهرستانها حضور خانمها حتی برای نوازندگی هم تا حدودی مشکل بوده است. خوشبختانه وزیر ارشاد با سخنانی که اخیراً گفتهاند، تلاش دارند این موانع برداشته شود. باید ببینیم از این به بعد چه خواهد شد.
سعی میکنم قانون را رد نکنم
نیوشا بریمانی یکی دیگر از نوازندگان و سرپرست گروه نوشه اعتقاد دارد: مشکلات بانوان در موسیقی پایان ندارد و کار کردن با خانمها و دور هم جمع کردنشان خیلی کار سختی است. خیلی خوشحالم از اینکه با کسانی همکاری میکنم که همه حرفهای هستند. ما حدود ۱۲ یا ۱۳ سال است که در گروه نوشه با هم کار میکنیم و من فکر میکنم تنها گروه موسیقی باشیم که اعضایش تغییری نکرده است. به همین خاطر از همه بچههایی که کنار ما حضور دارند، تشکر میکنم.
او ادامه میدهد: ما در گروهمان نوازندههای کاربلدی مثل خانم مینو قاسمپور را داریم که تجربه خیلی بیشتری از من دارند. حضور چنین افراد باتجربهای در گروه باعث افتخار من است. دوست ندارم شعار بدهم ولی همیشه کار کردن در بدترین شرایط، کار را برایم جذابتر میکند. سعی میکنم قانون را رد نکنم ولی اگر چیز بیمنطقی گفته شود، قطعاً کنار نخواهم آمد.
این عرصه در حال رفتن به بیراهه است
بهاره میرزاآقا یکی دیگر خوانندگان موسیقی بانوان هم درباره مشکلات این عرصه میگوید: در یکی دو سال اخیر شاهد رونق کمی این عرصه بودهایم هرچند که اعتقاد دارم این عرصه در حال رفتن به بیراهه است.
او ادامه میدهد: یک عده افراد نابلد صرف چشم و همچشمی روی استیج آمده و برنامه اجرا میکنند آن هم تنها بهواسطه آنکه پول زیادی هزینه میکنند تا جایی که حتی امکان حضور در تالار وحدت را هم پیدا میکنند.
همه دچار مشکلات فراوان و یکسانی هستند
نزهت امیری رهبر ارکستر که چندی پیش بهعنوان رهبر مهمان ارکستر ملی ایران روی صحنه رفت درباره مشکلات بانوان در حوزه موسیقی میگوید: این مشکل تنها مربوط به زنان ما نیست بلکه سراسری است. منظورم این است که در این وضعیتی که موسیقی ما با آن روبروست، زن و مرد وجود ندارد؛ همه دچار مشکلات فراوان و یکسانی هستند. شما فرض کنید که یک خواننده باید در این هوا تنفس کند، چطور میتواند؟
امیری در عین حال تاکید میکند: اما در کنار همه اینها من به خاطر زن بودن با مسائل بسیار پیچیدهتری مواجه بودهام. در این روزهای وانفسای موسیقی همه باهم همدرد هستیم و تلاش میکنیم تا بلکه بتوانیم کاری انجام دهیم.
در این هنر نه جنسیت و نه ملیت اهمیتی ندارد
عسل ملکزاده یکی از نوازندگان گروه نوشه که مدرس موسیقی نیز هست درباره فعالیت بانوان موزیسین میگوید: به نظر شخصی من موسیقی یک زبان بینالمللی است که روی همه انسانها تأثیر میگذارد در نتیجه در این هنر نه جنسیت و نه ملیت اهمیتی ندارد و اهمیت اصلی آنجاست که تو بهعنوان یک نوازنده میتوانی تمام عشق خود را به دیگری منتقل کنید.
او ادامه میدهد: تمامی مشاغل دنیا در جهان مشکلات زیادی دارند و نمیتوان گفت که کاری در این دنیا بدون مشکل وجود دارد و اگر به کار خودت علاقه داشته باشید با تمام مشکلات و سختیها به آن ادامه میدهید.
دیدگاهتان را بنویسید