همکاری گروه تئاتری «سایه» با گروه موسیقی پاپ «دارکوب» در نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» نخستین تجربه از این دست است که با وجود ایرادهایی که دارد، می تواند راهگشای مسیری تازه در هنرهای نمایشی کشور باشد.
مهدی یاورمنش: نمایش‌های کهن ایرانی چون تعزیه و سیاه بازی از همان ابتدای شکل گیری از موسیق بهره می‌بردند و نوازندگانی داشتند که در کنار بازیگران می‌نواختند.
در ۱۰۰ سال اخیر هم که تئا‌تر مدرن به ایران آمده است، موسیقی با فراز و نشیب‌هایی آن را همراهی کرده است. در دهه‌های ۲۰ تا ۴۰ خورشیدی همکاری این دو هنر در تماشاخانه‌های کشور بسیار گسترده بود که به تدریج رنگ باخت و سال‌های جدایی تئا‌تر و موسیقی آغاز شد. از ۴۰ سال پیش تا امروز، دوران قهر موسیقی و نمایش ادامه داشته است؛ هیچ خبری از تئا‌تر موزیکال نیست، کمتر کاری از اجرای موسیقی زنده بهره می‌برد و بد‌تر از همه تعداد آثار صحنه‌ای که سفارش ساخت موسیقی اختصاصی می‌دهند، بسیار اندک شمار است.
اگر چه با تمام این تنگنا‌ها، معدود نمایش‌هایی بوده‌اند که قطعاتی موسیقایی برای آن‌ها نوشته شده و نوازندگانی روی صحنه آن‌ها را نواخته‌اند، اما چون موسیقی نقشی کم رنگ در کار داشته و نوازندگانش شناخته شده نبوده‌اند، چندان دیده نشده‌اند.
همکاری گروه موسیقی پاپ «دارکوب» با نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» با کارگردانی رضا حداد را که این روز‌ها در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه است، باید نخستین تجربه در نوع خود دانست که با وجود ایراداتی که به آن وارد است، می‌تواند به عنوان قدم اول راهگشای آینده باشد. همایون نصیری، سرپرست گروه «دارکوب» که تاکنون قطعاتی را با حضور خواننده‌هایی از جمله حامد بهداد و مهران مدیری روی صحنه برده یا منتشر کرده است، در ارتباط با تجربه همکاری با گروه تئا‌تر «سایه» با خبرآنلاین گفتگو کرده است.
استفاده از ریتم های تند، ویژگی بارز گروه موسیقی «دارکوب» است که در نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» هم به گوش می رسد
آیا پیش از همکاری با نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم»، با تئا‌تر آشنا بودید؟
با اینکه تئا‌تر را دوست داشتم، اما زیاد نمایش ندیده بودم.
پس چطور با گروه تئا‌تر «سایه» همکاری کردید؟
نحوه همکاری ما با این گروه تئاتری، با پیشنهادی از سوی رضا حداد، کارگردان نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» مطرح و اجرایی شد.
منظورم این است با وجود اینکه نمایش‌های کمی دیده بودید، با چه استدلالی پذیرفتید در کنار تئاتری‌ها کار کنید؟
گروه دارکوب همواره از تغییر فضا و تجربه مدیوم‌های متفاوت استقبال کرده تا جائیکه این امر به یکی از ویژگی‌هایی بارز و متفاوت این گروه موسیقی تبدیل شده است.
من و همه اعضای گروه همواره به دنبال کسب تجربه‌های جدید در کار موسیقی هستیم و همکاری گروه دارکوب با گروه نمایشی سایه را در همین راستا باید ارزیابی کرد.
خب این تجربه جدید به نظر خودتان موفق بود؟
با اینکه برای گروه ما کمی سخت بود، اما تجربه‌ای دوست داشتنی است.
چرا سخت؟
چون کسانی که تئا‌تر کار می‌کنند به تمرینات چند ماهه و پس از آن ده‌ها شب روی صحنه رفتن عادت دارند که این شکل از اجرا برای ما کمی دشوار بود. در واقع ما با این نوع کار کمی بیگانه بودیم.
بعضی‌ها نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» را به دلیل حضور پررنگ موسیقی در آن، کاری می‌دانند که به تئا‌تر موزیکال نزدیک شده است. شما هم با این نظر موافقید؟
نه. تئا‌تر موزیکال یک چیز دیگری است. در این نوع نمایش‌ها، متن، دیالوگ، صحنه، بازی و… همه در خدمت موسیقی هستند. در تئا‌تر موزیکال، بازیگر به جای حرف زدن می‌خواند و داستان به وسیله موسیقی است که روایت می‌شود. اما ما در این کار تنها در صحنه‌هایی، نمایش را همراهی می‌کنیم که با توجه به فضا، شخصیت‌ها و موقعیت‌ها طراحی و شکل گرفته است.
نسبتش با موسیقی فیلم را چطور می‌بینید؟
هیچ نسبتی ندارد. موسیقی متن فیلم از تیتراژ ابتدایی تا آخر از یک اتحاد و هماهنگی از نظر ریتم و سازبندی برخوردار است که اصلاً اینجا چنین نیست. در نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم»، قطعات موسیقی بر اساس حال و هواهای مختلف صحنه‌ها نگاشته و ساخته شده‌اند. البته با اینکه تمام قطعات انرژیک و شاد هستند، اما نمی‌توان آن‌ها را متحد دانست.
گروه دارکوب با توجه به کنسرت‌هایی که برگزار و قطعاتی که منتشر کرده است، نشان داده برای خودش سبکی مشخص دارد. فکر نمی‌کنید نواختن برای یک نمایش به این ذهنیت مخاطب صدمه بزند؟
قطعات اجرا شده در نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» با اساس کار ما منافاتی ندارد. پایه اصلی کار گروه دارکوب، ریتم محور بودن آن است که این امر در نمایش نیز کاملا حفظ شده است.
یعنی از همان ابتدا یک نوع همخوانی بین سبک شما و نمایش وجود داشت؟
در واقع با توجه به تصاویر خاص این نمایش و بر اساس پایه و جریان کار گروه دارکوب، ما دو قطعه برای اجرای این اثر ساختیم.
اجرای این نوع از کار مناسب فضای این نمایش بود. در این نمایش ما کاملا با تصویر، نور و…هماهنگ هستیم و درعین حال که در خدمت اثر قرار داریم، هویت و اصالت کار خودمان را نیز حفظ کرده‌ایم.
بین استفاده نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» از تصاویر ویدئویی و بهره گیری شما در کنسرت‌هایتان از همین تکنیک نیز شباهت‌هایی وجود دارد.
بله در تمامی کنسرت‌های گروه دارکوب نیز ما از تصاویر ویدئویی استفاده کردیم که این خودش باعث شد ما از این لحاظ با نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» احساس نزدیکی کنیم.
موسیقی گروه «دارکوب» با صحنه های پرتحرک نمایش «آمدیم، نبودید، رفتیم» همخوانی دارد
علاوه بر چند ماه تمرین، نزدیک به ۱۰۰ شب هم باید روی صحنه نمایش بروید. از نظر مالی آیا انتظارات شما از کار در تئا‌تر مثل کنسرت موسیقی برآورده می‌شود؟
از همان ابتدا انتطار نداشتیم مثل برگزاری یک کنسرت درآمد داشته باشیم. ما شرایط را درک کردیم و پذیرفتیم که بخشی از نمایش هستیم و آن وقت وارد بحث‌های مالی شدیم. البته هر دو طرف انعطاف داشتیم تا توانستیم این تجربه را برای اولین در تئا‌تر ایران پشت سر بگذاریم.
این تجربه را در آینده با نمایشی دیگر انجام خواهید داد؟
تجربه مفید و جالبی بود و اگر امکانش پیش بیاید، حتماً آن را تکرار می‌کنیم.
ابتدای گفتگو گفتید که پیش از این کم تئا‌تر می‌دیده‌اید.بعد از این همکاری آیا در آینده بیشتر به تالارهای نمایشی سر خواهید زد؟
حتماً. چون علاقه‌ام به تئا‌تر خیلی بیشتر از قبل شده و سعی می‌کنم که کارهای بیشتری را هم ببینم.
دیدگاهتان را بنویسید