کتاب “ایرج؛ نابغه آواز ایران” روایت‌گر فشرده‌ای از زندگی هنری و آثار ایرج (حسین خواجه‌امیری) منتشر می‌شود.
این کتاب دربرگیرنده مجموعه‌ای از مصاحبه‌ها، خاطرات و دل‌نوشته‌ها درباره ایرج است و در بخش‌هایی از آن نگاه تخصصی- موسیقایی هنرمندان و منتقدان موسیقی به آثار این آوازخوان ایرانی گنجانده شده است. تحلیل تعدادی از آوازهای ماندگار ایرج از نقطه‌نظر ردیف‌ها و گوشه‌های آوازی اجراشده نیز بخشی از این کتاب را تشکیل می‌دهد.
علی‌محمد خورشیددوست نویسنده کتاب زیر چاپ “ایرج؛ نابغه آواز ایران” که در انتشارات «طراحان هنر و چهارحوض اصفهان» منتشر خواهد شد در گفت‌وگو با ایسنا، می‌گوید: علاقه‌اش به صدای استاد ایرج از ۱۵ سالگی آغاز شده است و پس از آن صدای ایرج همه سال‌های عمر و زندگی‌ام را تسخیر کرده و این‌ها بهانه‌ای برای نوشتن و تدوین کتابی در وصف این هنرمند موسیقی ایران شده است.
وی معتقد است:ایرج آوازخوانی است که چنان کارنامه درخشانی از خود به جا گذاشته که تا سالیان دراز قابل تکرار نخواهد بود و صاحب صدایی است که هرگز در تاریخ موسیقی ایران مانندی نخواهد یافت.
خورشیددوست ادامه می‌دهد: از مدت‌ها قبل مترصد نوشتن مطلب و کتاب درباره ایرج بودم. این کار را از هنگامی آغاز کردم که اینترنت در ایران کم‌کم رو به سر و سامان یافتن آورد. قبل‌تر چنین امکانی فراهم نبود و فقط غبطه می‌خوردم که چرا نمی‌توانم از ایرج بگویم. بعدها که شبکه‌های اجتماعی اینترنتی شکل گرفت از همان سال‌های اولیه شروع کردم به نوشتن مطالبی پراکنده در مورد ایرج. آن روزها نوشتن از ایرج بسیار دشوار بود و دشواری‌ها متعدد؛ دشوار از این جهت که متأسفانه ایرج برای جوانان امروزی ناشناخته مانده بود.
او می‌افزاید: من هم به این مسئله واقف بودم که وظیفه و امر بسیار دشواری در پیش رو خواهم داشت. از یک طرف سیل بی‌وقفه خوانندگان غربی که باب روز می‌خواندند و از طرف دیگر القا و جا انداختن این نظر که دوره ایرج و ایرج‌ها سپری شده و مخصوصاً نادیده گرفتن هنر و سبک آوازخوانی او در محیط‌های موسیقایی و آموزشی و استفاده انحصاری از برخی سبک‌های رایج و مجاز در مجامع هنری، بار مرا بر دوش سنگین و سنگین‌تر می‌کرد.
به گفته این نویسنده، انتشار کتاب‌های متعدد در وصف و مدح خوانندگان دیگر، بیش از پیش به انزوای ایرج دامن می‌زد. حتی کار به جایی رسید که در محافل هنری نام بردن از ایرج با نوعی حقارت همراه بود و بلافاصله بحث به بیراهه و به سمت و سوی چگونگی آوازخوانی ایرج در فیلم‌های فردین کشانده و منحرف می‌شد.
او می‌گوید: مشکلات یکی دو تا نبود و در واقع از شماره خارج بود.اول می‌بایست ایرج را از نو تعریف کنیم، بعد جایگاه او را نشان دهیم و تازه پس از آن کم‌کم و با طمأنینه ثابت کنیم که ایرج در موسیقی ایران همتا ندارد. این وظایف بر سختی و ناهمواری این راه می‌افزود؛ راهی که برای من انتها ندارد، و همیشه باز است.
نویسنده کتاب “ایرج؛ نابغه موسیقی ایران” اضافه می‌کند: به‌تدریج همین نوشتن‌های پراکنده درباره ایرج در سایت گل‌های آواز ایران با اسامی قبلی ایرج مانند شاه‌بیت آواز ایران، گل‌های ایرانی و نوشته‌های پراکنده دیگر دوستداران صدای ایرج که به‌تدریج پدیدار می‌شدند منجر به بازشناسی او شد، به‌ویژه برای جوانان امروزی که شاید فقط نامی از ایرج شنیده بودند و همچون فوج دست‌اندرکاران از جایگاه واقعی وی در عرصه موسیقی ایران مطلع نبودند.
خورشیددوست با اشاره به اینکه پس از کارهای وبلاگی بسیار و همکاری تعداد بی‌شماری از علاقه‌مندان، ایرج دوباره بر سر زبان‌ها افتاد، می‌گوید: این یعنی حداقل بازخوردی که من از این همه شور و اشتیاق برای شناساندن ایرج انتظار داشتم. اکنون در جایگاهی هستیم که ایرج همچون گذشته‌های دور فروغ تابناکی دارد. جایگاه بسیار احترام‌آمیزی که آرزوی همیشه‌های زندگی من بوده است.
او اظهار می کند: کتاب” ایرج؛ نابغه موسیقی ایران” برآیند این‌همه سال تلاش در همین راستا بوده است. نمی‌دانم تا چه اندازه موفق خواهم بود اما مهم برای من به منزل رساندن باری است که همه عمر بر دوش کشیده‌ام، آرزوی نوشتاری مکتوب درباره هنر این هنرمند برجسته و فراموش‌نشدنی موسیقی ایران. کتاب از چند بخش تشکیل شده است که در مواردی مطالب هنرمندان علاقه‌مند به ایرج را ارائه کرده‌ام.
این کتاب شامل معرفی‌ها، مصاحبه‌ها، و در نهایت تحلیل آوازهای ایرج است و به گفته خورشیددوست، تحلیل گوشه‌های برخی از آوازهای ایرج که جنبه آموزشی دارند، توسط مهدی اصغرپور (خواننده و از شاگردان استاد محسن کرامتی)، پیام پژوهش‌فر استاد ویولن و هنرآموز از شاگردان استاد اسدالله ملک، آزاده حسینی، بهمن مهدوی و در مواردی به‌وسیله خود او انجام و در کتاب گنجانده شده است.
دیدگاهتان را بنویسید