مراسم گشایش نمایشگاه پوستر، نشانه و نشانه نوشته با عنوان «نغمه مانا» و همچنین نکوداشت زنده‌یاد محمدرضا شجریان عصرجمعه ۱۲ آذرماه در سالن شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این مراسم، غلامحسین امیرخانی، حسین علیزاده، همایون شجریان، عبدالجبار کاکایی، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی، مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران، فاطمه کرکه‌آبادی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک، محمدجواد حق‌شناس، هوشنگ اردلان، مظفر شفیعی، بردیا صدرنوری، علی جهاندار، اسرافیل شیرچی، مهرداد شیخانی، مهردخت دارابی، اونیش امین‌اللهی و … حضور داشتند.
مراسم پس از پخش سرود جمهوری اسلامی ایران و قرائت کلام‌الله مجید با اجرای زهرا تقی ملأ آغاز شد.
مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان ایران به عنوان اولین سخنران ضمن خوشامدگویی به حضار، گفت: استاد محمدرضا شجریان ذوالفنون به معنای واقعی بود؛ هم در موسیقی و آواز و هم در احیای شعر کلاسیک و فارسی و هم دستی در خوشنویسی داشتند. همچنین، خیلی سال پیش تلاوت قرآن استاد را شنیده بودم و توصیه می‌کنم که حتماً تلاوت ایشان را گوش دهید. بنابراین استاد شجریان، هر رشته‌ای را به کمال رساند.
وی بیان کرد: استاد خودش قبول زحمت برای مسئولیت مدیریت خانه نمی‌کرد اما همواره به عنوان همراه و مشاور عالی در کنار خانه هنرمندان بود تا این مامن امید هنرمندان شکل بگیرد.
امیرخانی: شجریان ادبیات را دوباره معنا کرد و ما مدیون او هستیم
غلامحسین امیرخانی استاد پیشکسوت خوشنویسی و مدیرعامل انجمن خوشنویسان ایران به عنوان سخنران بعدی گفت: نمی‌دانم با چه کلامی باید این توفیق و برکت را بیان کنم که هم اکنون در جلسه نکوداشت محمدرضا شجریان عزیز حضور دارم. شاید خانه هنرمندان ایران بتواند با برپایی جلسات دیدار فصلی، این توفیق را نصیب ما کند تا زمانی که استوانه‌های هنر مملکت در قید حیات هستند، از حضور آنها بهره‌مند شویم.
وی سخنان خود را در دو بخش مطرح و بیان کرد: درویش عبدالمجید طالقانی استاد خط شکسته ایران می‌گوید «تو ای متاع محبت چگونه کالایی که قیمت تو نه مشتری داند، نه من به بندگی خواجه‌ی دگر راضی، نه خواجه‌ام روش بنده پروری دارد» در واقع خطاب درویش به دشواری‌های دوران مختلف و عدم عنایتی است که نصیب هنرمندان ما بوده است؛ ما به عنوان نماینده مردم ایران و صدها هزار هموطن عزیز که در این جلسه حضور داریم، قدر و قیمت این محبت و هنر را می‌دانند و این مقام در قلب آنها، زنده و جاویدان است.
امیرخانی با بیان اینکه جاویدان بودن هنر به دلیل این است که تاج سر آفرینش است، اظهار کرد: این همه آثاری که وجود دارد نشانه حضور پرقدرت و نیرومند هنرمندانی است که به واسطه قلوب مردم، پایه‌های این هنر هستند.
وی همچنین خود را در جایگاهی ندانست که درباره جایگاه موسیقی آوازی شجریان، سخنی مطرح کند و گفت: ما به عنوان جامعه خوشنویسی ایران تمام عمرمان روی گنجینه‌های حکمت و ادب این مملکت کار می‌کنیم، در واقع نوعی شاگردی و آموزشی دائمی داریم و جنس هنر خوشنویسی به گونه‌ای است که با ادبیات هم‌نفس است اما ما تنها به عنوان ستایشگر استاد شجریان می‌توانیم بگوییم که ما یک عمر با کلام ادبیات الفت داریم و عشق ورزیدیم و در عین حال سعی کردیم خودمان را به نقطه‌ای برسانیم تا کمی به خودمان جرأت بدهیم شایسته شاگردی این ادب و هنر مملکت باشیم اما با صدای استاد شجریان، با جنبه دیگری از ادبیات و موسیقی آشنا شدیم. از این بابت شجریان ادبیات را دوباره معنا کرد که کلام چه اندازه در ذات هر بیت، معرفت و لطافت و انسانیت دارد. ما از این بابت مدیون او هستیم.
امیرخانی که بیش از ۵۰ سال با زنده‌یاد شجریان الفت و آشنایی خانوادگی داشته، در پایان به ذکر خاطره‌ای از محمدرضا شجریان پرداخت.
حق‌شناس: بزرگداشت محمدرضا شجریان وظیفه‌ای ملی و فرهنگی است
محمدجواد حق‌شناس در ادامه مراسم درباره نمایشگاه «نغمه مانا» بیان کرد: این نمایشگاه که به همت انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن خوشنویسان ایران، خانه موسیقی و خانه هنرمندان ایران برگزار شد، با رویکردی شایسته و هدفی بایسته شکل گرفته تا مشارکت هنرمندان بزرگ طراح گرافیست و خوشنویس، ادای دینی به ساحت خسروی آواز ایران داشته باشند. امام مهربانی‌ها حضرت امام رضا (ع) می‌فرمایند: «بزرگان خود را محترم شمارید.»
وی ادامه داد: استاد شفیعی کدکنی هنگامی که از شجریان سخن می‌گوید، بیان می‌کند «من حق خودم و در حد خودم نمی‌دانم درباره هنر شجریان صحبت کنم چون ایشان در موسیقی آوازی ایران جایگاهی را دارد که حافظ در شعر فارسی دارد. مگر ما در چندین هزار سال، چند حافظ داشته‌ایم» در حق استاد شجریان هیچ چیزی جز ستایش نمی‌توانیم داشته باشیم.
حق شناس همچنین گفت: بی‌گمان محمدرضا شجریان جز سرآمدان هنر ایران است و بزرگداشت او، وظیفه‌ای ملی و فرهنگی است. وی آراسته به چندین هنر است و ویژگی ممتازش، جامعیت او است و او در هنرهای بسیاری به کمال رسیده و استاد تمام هنر است. در عین حال اهتمام به هنر، او را از پرداختن به مسئولیت‌های اجتماعی و انسانی غافل نکرد. امیدوارم مقامات، صاحبنظران و مسئولان فرهنگی نیز به مسئولیت فرهنگی خود به شایستگی عمل کرده و دین خود را تمام و کمال به این شخصیت بی مانند هنر ایران ادا کنند. آثار وجودی محمدرضا شجریان در عرصه‌های مختلف، چنان متنوع، اثرگذار و ماندگار است که سال‌ها پویش و پژوهش در این باغ ارغوان، میوه‌های پرثمری را به ارمغان خواهد آورد.
بردیا صدرنوری آهنساز و نوازنده پیانو در ادامه به تک‌نوازی پیانو از ملودی‌های آشنا از آوازهای زنده‌یاد شجریان پرداخت که با همراهی حضار در خواندن ترانه «مرغ سحر» به پایان رسید.
علیزاده: شجریان شخصیتی بود که اتحاد به وجود می‌آورد
سخنران بعدی مراسم، حسین علیزاده نوازنده برجسته ایرانی و دوست دیرینه محمدرضا شجریان بود. وی با اشاره به آسمان آبی روز جمعه تهران، سخنان خود را با انتقادی نسبت به ممنوعیت نام بردن از محمدرضا شجریان بعد از درگذشت او، مطرح کرد و گفت: امروز آسمان تهران آبی و واژه امید واقعاً ملموس بود. همه روزهای ما همانند هوای تهران است که امید نیست. هنر همیشه نقشش امیدآفرینی و زندگی است و به همین دلیل است که برخی آن را دوست ندارند چون با زندگی مخالفند. صبح زود بلند شدم و این آسمان آبی را دیدم و با خودم گفتم حیف که امشب باید خوابید، چراکه باید تا می‌توانیم این آسمان آبی را ببینیم.
وی ادامه داد: وقتی آمدم و پوستر این نمایشگاه را دیدم، متوجه شدم همان آسمان آبی در این پوستر نقش بسته و شجریان، خورشید آن است. وقتی با این حال و هوا، طول پارک هنرمندان را طی کردم؛ به تدریج که به خانه هنرمندان نزدیک شدم فکر کردم که به سفر طولانی می‌روم و به جزیره‌ای وارد می‌شوم، جزیره‌ای که انگار در شهر ما قرار ندارد. در شهر ما آوردن نام این مرد بزرگ ممنوع است اما در این جزیره آوردن نام شجریان مشکلی ندارد و خودم را خرامان خرامان به جزیره‌ای رساندم که در آن می‌شود اسم او را بلند فریاد زد.
علیزاده افزود: بارها در سخنان دوستان شنیدیم که شجریان در قلب مردم است، پس ما یک گروهی داریم که جز مردم نیستند چون قلبشان سیاه است و شجریان در آن جای نمی‌گیرد.
این نوازنده موسیقی ایرانی، با اشاره به تلخی‌ها و شیرینی‌هایی که طی یک سال و نیم گذشت، گفت: علاوه بر تلخ و شیرینی، برخی مواقع هم آدم عصبانی می‌شد؛ شجریان تنها یک خواننده، خوشنویس، ساز نده ساز و.. نبود و در تاریخ موسیقی نیز با این ویژگی‌ها زیاد بوده‌اند و خیلی‌ها هم خواهند بود. در تاریخ همیشه هنرمندانی در خاطر می‌مانند که فقط ویژگی هنری ندارند و شجریان به همین دلیل در اذهان خواهند ماند.
وی اظهار کرد: برای من جالب بود که خیلی‌ها وقتی در حال صحبت هستند اصلاً نمی‌دانند درباره چه کسی سخن می‌گویند! به دلیل محدودیت‌های رادیو و تلویزیون داخلی، ما و مردم به شبکه‌های ماهواره‌ای خارج از ایران پناه بردند چون نسبت به شجریان بغض داشتیم و این بغض ما، مدت‌ها و تا همین امروز ادامه دارد. در این شبکه‌ها، خیلی‌ها صحبت کردند و خیلی صحبت‌های واهی درباره ایشان مطرح کردند که واقعاً جای تأسف داشت. در هر صورت ما در دنیایی متضاد زندگی می‌کنیم و امروز خیلی اتفاق خوبی بود که رقم خورد. شجریان شخصیتی بود که اتحاد به وجود می‌آورد. همین عده که در این سالن هستند و سرآمدان هنری به حساب می‌آیند، همیشه کنار هم نمی‌نشینند و نام شجریان است که ما را کنار هم قرار داده است.
این نوازنده برجسته با تاکید بر اینکه همگان از ارزش‌های هنری شجریان اطلاع ندارند اما او را می‌شناسند، بیان کرد: این موضوع به این دلیل است که شجریان فقط خواننده افسانه‌ای نیست و پشت همه هنرهایش، شعور، شجاعت و جسارت مشهود بود.
وی در پایان گفت: چیزی که باید درسی برای ما باشد این است که نباید عادت کنیم و راضی به این باشیم که در سالنی کوچک و پنهانی بزرگداشت بگیریم یا راضی نباشیم خیابانی را به نام شجریان کنند، چراکه اینها کافی نیست و تمام جغرافیای ایران را نیز به نام شجریان کنند، کم است. آن چیزی که باید درس بگیریم این است که این هنر با شخصیتی ساخته شده که آن، تکرارنشدنی است. صدای شجریان، صدای آشنای عشق است و اگر کسی خصومتی با عشق و زندگی دارند، با شجریان هم خصومت دارند. هنر آدمی مثل شجریان، نیاز انسان است. یادش بخیر.
چرا همایون شجریان در مراسم نکوداشت پدرش شرکت نمی‌کند!
همایون شجریان فرزند محمدرضا شجریان نیز در ادامه مراسم گفت: صحبت‌ها در مورد پدر می‌تواند جنبه‌های مختلفی داشته باشد و اگر بخواهم کلی بگویم، ایشان یک شخصیت تک بعدی نبود و نیست؛ در زمان حیات ایشان دیدم که یک قضیه در هر زمینه‌ای را تا انتها پی می‌گرفت و آن را به اتمام می‌رساند. همین مساله سبب شد آن چیزی که در ذهن داشت روی هر چیزی که متمرکز می‌کرد و می‌درخشید.
وی بیان کرد: عموی بزرگم خاطرات زیادی از پدر دارد که بسیار جذاب است که شاید بتوان روزی اینها را بیان کرد. به واقع در این مدت، از حضور در چنین جمع‌هایی پرهیز کردم چون می‌دانستم توانش را ندارم چون ممکن است حفاظی که برای خود تعریف کردم، بشکند و امشب نیز چنین رخ داد اما از طرفی حضور عزیزانی که مقام پدر را پاس می‌دارند، غنیمت است.
فاطمه کرکه‌آبادی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران نیز در سخنانی کوتاه به ارائه گزارشی از ایده برپایی نمایشگاه «نغمه مانا» پرداخت و گفت: نمایشگاه «نغمه مانا» ادای دینی برای شجریان است؛ سال گذشته همزمان با درگذشت استاد بنا داشتیم این نمایشگاه را برگزار کنیم که بنا به دلایلی این مهم رخ نداد اما امروز خوشحالیم که با همراهی سه انجمن هنری دیگر توانستیم چنین حرکتی را به ثمر برسانیم.
در ادامه، حسن کریم‌زاده دبیر نمایشگاه «نغمه مانا» گزارشی از نمایشگاه ارائه و بیان کرد: پس از شکل‌گیری ایده برگزاری این نمایشگاه برای پاسداشت استاد شجریان، فراخوانی محدود برای ۱۱۰ عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ارسال شد که بر اساس آن، ۱۰۱ اثر از ۸۲ هنرمند و در میانه راه نزدیک به ۲۰ اثر خوشنویسی از انجمن خوشنویسان ایران به مجموعه اضافه شد.
دل‌نوشته آوا مشکاتیان برای پدربزرگش
آوا مشکاتیان نوه زنده‌یاد شجریان به عنوان آخرین سخنران، یادداشتی را که برای کتاب نمایشگاه نغمه مانا نوشته بود، قرائت کرد و گفت: هر چه دور می‌شوم آن صلابت زیبا پیداست، صلابتی که فصل‌ها دارد و زیبایی‌های گوناگون، آراسته به جان زمانه خویش. هنری که آینگی می‌کند پیوندتان را با این سرزمین و مردم نازنین. دور می‌شوم، پیر می‌شوم، هیچ می‌شوم؛ شما جاودانه پیدایید، شما تا همیشه در جان این سرزمین جاوید هستید و نقش می‌گردید به رنگ، خط می‌گردید به شعر، خاطره می‌گردید به وصال و مهربانی به لالایی. و داد بیداد ممتد مایید برای هر آنچه باید باشد و نیست.
در پایان غلامحسین امیرخانی، حسین علیزاده و دیگر حضار نمایشگاه پوستر و نشانه «نغمه مانا» را افتتاح کردند. نمایشگاه «نغمه مانا» به دبیری حسن کریم‌زاده شامل ۷۹ پوستر، ۲۷ نشانه و نشانه نوشته و ۲۱ تابلوی نفیس از هنرمندان عضو انجمن خوشنویسان ایران، توسط انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران، انجمن خوشنویسان ایران، خانه موسیقی ایران و خانه هنرمندان ایران در گالری ممیز خانه هنرمندان ایران گشایش یافت.
شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه نغمه مانا عبارتند از اونیش امین‌الهی، محمدجواد حق‌شناس، مهردخت دارابی، محسن سلیمانی، بردیا صدر نوری، فاطمه کَرکِه آبادی و حمیدرضا نوربخش.
حسن کریم‌زاده دبیر، عادل صدر ممتاز دبیر اجرایی، پرهام عرب مشاور دبیر و مجید کاشانی مدیر هنری این نمایشگاه هستند.
دیدگاهتان را بنویسید