×
×

فرهاد فخرالدینی: استاد صبا می‌گفتند آینده‌ی قنبری‌مهر بسیار درخشان است

  • کد نوشته: 338282
  • خبرنگار موسیقی ایرانیان
  • چهارشنبه, ۱۸ام دی ۱۳۹۸
  • ۰
  • شب «ابراهیم قنبری‌مهر» با سخن‌رانی فرهاد فخرالدینی، سید عباس سجادی، حسین بهروزی‌نیا، یدالله کابلی و حضور هنرمندان و دوست‌دارانِ این هنرمند به همت مجله فرهنگی هنری بخارا و بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران در فرهنگ‌سرای نیاوران برگزار شد

    فرهاد فخرالدینی: استاد صبا می‌گفتند آینده‌ی قنبری‌مهر بسیار درخشان است
  • شب «ابراهیم قنبری‌مهر» با سخن‌رانی فرهاد فخرالدینی، سید عباس سجادی، حسین بهروزی‌نیا، یدالله کابلی و حضور هنرمندان و دوست‌دارانِ این هنرمند به همت مجله فرهنگی هنری بخارا و بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران در فرهنگ‌سرای نیاوران برگزار شد.

    در ابتدای این مراسم «سید عباس سجادی» -مدیر عامل بنیاد آفرینشهای هنری نیاوران- این شب را شبِ مهر، شب عشق و شب پاک‌دستی دانست: «قنبری مهر همواره با عشق و ارادت از استاد خود ابوالحسن صبا یاد میکند و هنوز هم با وجود استادی خود را قطره کوچکی در دریای هنر میداند و این رمز قنبری مهر شدن است

    او با توجه به گفت‌وگوهای تصویری خود با این هنرمند گفت: «در قسمتی از این فیلمها قنبری مهر نقل می‌کند که  استادش صبای بزرگ به او گفته است: «تو روزی بر جایگاه بلندی میایستی. حواست باشد که آن روز، روز سقوط توست. کسی که متوجه این نکته باشد هرگز سقوط نمیکند.» قنبری مهر در آن جایگاه ایستاد ولی سقوط نکرد. میگویند اوج فواره سقوط است، اما قنبری مهر فواره نیست آبشار است، همچنان تکثیر می‌شود. سازسازی به گفته قنبری مهر عشق است. هر سازی ویژگیهای وجودی سازنده را در خود دارد. قنبری مهر قالب ارائه کرده است، بسیاری از افراد ساز میسازند؛ اما چرا آن ساز به آن صورتی که باید  ارائه نمی‌شود؟ به این دلیل که هر سازی عطر وجودی خود را از سازندهاش می گیرد. یک نفر میشود استاد قنبری مهر

    این شاعر و مدیر فرهنگ‌سرای نیاوران ادامه داد: «یکی دیگر ازخصوصیات بزرگ‌مرد موسیقی ایران علاوه بر ساخت ساز ابداع و بعضا ابتکاراتی که در سازسازی ایجاد کردند تربیت شاگردان خوب است. یکی از شاگردان او استاد بیاض امیرعطایی است که اخلاق و منشش انسان را شرمنده میکند. باید خاکساری را از استاد آموخت. استاد در دل همه ما مهر کاشته است

    سجادی در پایان سخنان خود از همسر فداکار قنبری مهر قدردانی کرد که با حضورش این هنرمند را به این جایگاه رساند. او  همچنین از طرف بنیاد آفرینش های هنری نیاوران لوح یادبودی را به قنبری مهر اهدا کرد.

    در ادامه‌ی مراسم «مرجان قنبری مهر» -فرزند ابراهیم قنبری- درباره‌ی پدرش صحبت کرد: «من همواره شاهد رنجها و سرمستیهای پدرم بودم. ایشان به اندازه‌ای مقاوم و عاشق بود که توانست همه سدها را بشکند و در فرهنگ سازسازی ایران نقش عظیمی را ایفا کند و پایگاهی را برای آیندگان بسازد. معتقدم پدرم نابغه است و بسیاری بر این امر اذعان دارند. قنبری مهر بسیاری از سازهای ایرانی را یا تکمیل کرده و یا تغییر داده و اشکالات آنها را برطرف کرده است. سازهای زهی کلاسیک ساخته، هارپ ساخته است.»‌

    او ادامه داد: «پدرم حدود ۵۰ سال پیش قیچک سیستان و بلوچستان را آورد و تبدیل به قیچک شهری کرد. امروز ۴۰، ۵۰ سال است که قیچک در ارکسترها استفاده میشود.  این ساز امروز دیگر ساز مهجوری نیست. البته هنرمندان هم میبایست این سازها را میپذیرفتند. اما با گذشت زمان اگر چیزی واقعی و درست باشد حتما سربلند بیرون میآید. تا قبل از قنبری مهر بربطی وجود نداشت، فقط عود بود. او با تحقیقات خود دریافته بود که عود تغییر یافته بربط است. او در حجاریها و مینیاتورها ارتباط اندازه بربط را با بدن انسان پیدا کرد و بربط را به اندازه واقعی خود رساند.»

    او نیز در پایان سخنان خود از مادر خود به دلیل ۷۰ سال همراهی با استاد قدردانی کرد.

    «فرهاد فخرالدینی» – آهنگ‌ساز برجسته و رییس شورای عالی خانه موسیقی- دیگر سخنران شب ابراهیم قنبری مهر بود. او گفت: «نخستین بار وصف قنبری مهر را از استاد ابوالحسن صبا شنیدم. دستان استاد صبا معمولاً لاک الکلی و رنگی بود. یک روز از او پرسیدم دستهای شما چرا رنگی است؟ نگاه نافذی کرد و گفت من ساز هم میسازم. ویولن هم میسازم. ولی شاگردی دارم که آینده بسیار درخشانی دارد. صبا از این شاگرد اسم نبرد بعداً فهمیدم منظور او قنبری مهر است. روزی به همراه دوستانم به منزل استاد قنبری مهر رفتیم. سال ۱۳۳۹، دو سه سال پس از فوت استاد صبا. در حال کار بود. این خاطره را برایش تعریف کردم بسیار به وجد آمد. قنبری مهر به تازگی از فرانسه که سفری بسیار موفق بود بازگشته بود. در این سفر نوازنده شهیر روس داویدو اویستراخ ویولن ساخت قنبری مهر را دیده بود و برای او بسیار جالب بود که یک ایرانی چنین سازی ساخته است. این نوازنده مطلبی را برای قنبری مهر نوشت.  همان روز آقای قنبری مهر نامه را به من داد تا ترجمه شود که در مجله موزیک آن زمان چاپ شد. در آن نامه اویستراخ بزرگ قنبری مهر را استاد جوان با ذوق خطاب کرده و به او در خصوص  ادراک درستش از ویولن تبریک گفته و برای او آرزوی موفقیت کرده است.»

    به گفته‌ی استاد فخرالدینی برای ایران افتخار بزرگی است که یک ایرانی به فرانسه برود، دوره ای ببیند سازی بسازد و مورد توجه قرار گیرد. صبا دست به هر کاری زد نتیجه قابل توجه و بزرگی پدید آمد. در زمینه ساخت ساز هم انسان بزرگی همچون استاد قنبری مهر را پرورش داد. بدون شک قنبری مهر بزرگ ترین چهره عرصه سازسازی است.»

    او همچنین درباره‌ی قیچکهای ساخته شده توسط قنبری مهر نیز توضیح داد: «تعدادی از این قیچکها در انبار ساز هنرستان موسیقی بود. از بچه‌ها خواستم تا با این سازها کنسرت برگزار کنیم. کنسرت پایان سال هنرستان با این سازها بسیار مورد توجه قرار گرفت»‌

    او قنبری مهر را انسانی بزرگ و سراسر مهر خطاب کرد : «قنبری مهر علاوه بر این که استاد بزرگی در ساخت ساز است در ویولن نوازی نیز چیره‌دست است. حتی فیلمی را دیدم که با ویولن آواز استاد شجریان را همراهی می‌کند و شجریان از این کار بسیار راضی بود. او بسیار با گذشت است و همیشه بخشید. در ارکسترهای بزرگ دنیا بودجه کلانی به خرید ساز اختصاص می‌دهند. یک ساز خوب در ارکستر بسیار مهم است. ساز اگر خوب نباشد بهترین نوازنده هم نمیتواند ساز بزند. سازهای قنبری مهر و شاگردانش بی نظیر است. هر مشکلی در هر سازی وجود داشت قنبری برطرف میکرد. در کشورهای دیگر ساز را دولت تامین میکند اما قنبری مهر بدون توجه به این مسائل عمری تلاش کرد و سازها را در اختیار نوازندگان قرار داد. ما به وجود او افتخار میکنیم.»

    فرهاد فخرالدینی در پایان صحبت هایش به نمایندگی از هنرمندان از شهرداری منطقه و اعضای شورای شهر خواستار تغییر نام پارک شقایق که در نزدیکی منزل قنبری مهر است به شقایق مهر شد.

    در ادامه  «یدالله کابلی»‌ -خوشنویس- اظهار داشت: «از استاد بهروزی نیا سپاسگزارم که مرا با قنبری مهر آشنا کرد. جانهای شیفتهای همچون استاد قنبری مهر موجب شدهاند تا کارهای بی بدیلی در موسیقی شکل گیرد. اگر بخواهیم به دنیای شگفتانگیز استاد قنبری مهر نگاهی بیاندازیم می بینیم که ذوق و قریحه ای به صورت خداداد در وجود او نهاده شده‌است. او به اجتهاد هنری رسیده چرا که  وحدتی درونی دارد. پنجههای استاد قنبری مهر با خلاقیت مجموعه عظیمی از سازها را در دست و پنجه هنرمندان تراز اول دنیا قرار داده است  که باعث افتخار ما ایرانیان است. او در پژوهش درباره چوب و شناخت آن نیز بی نظیر است. همچنین قنبری مهر هنرمندی با عزت طبع است. این ویژگی همه بزرگان در همه هنرها است.»‌

    هوشنگ امیراردلان سخنران بعدی مراسم نیز در سخنان کوتاهی ابراز داشت: «یکی از افتخارات من این است که مرحوم دایی من عزیزالله اردلان، با استاد ابوالحسن صبا همسایه و دوست بود. سخنی گهربار را همیشه از این بزرگوار نقل میکرد. از استاد صبا پرسیدند نظرتان درباره موسیقی ایرانی و غربی چیست؟ با همان نجابت و بزرگواری گفت: موسیقی غربی اقیانوس است و موسیقی ایرانی یک قطره اشک است. من در محضر استاد قنبری مهرهمان قطره اشکم.»‌

    «حسین بهروزی‌نیا»‌ -نوازنده عود- به عنوان آخرین سخنران گفت: «در سال ۱۳۴۹ وارد هنرستان موسیقی شدم و چون سنم کم بود اساتید هنرستان تار را برای من انتخاب کردند. چند سالی تار زدم و پس از چند سال در کنسرت های هنرستان سازی به محسن نفر که امروز نیز از نوازندگان برجسته است از طرف وزارت فرهنگ و هنر وقت هدیه شد. دیدم این ساز متفاوت است با کنجکاوی دریافتم که این ساز هنر استاد قنبری مهر است. همان روز آرزو کردم که من هم روزی نوازنده خوبی بشوم و ساز استاد را هدیه بگیرم. بعدها با عود آشنا شدم و پس از چند سال به عنوان نوازنده با گروههای حرفهای فعالیت کردم تا روزی برای این ساز مشکل پیش آمد و چون ساز بی نظیری بود نمیتوانستم آن را به دست هر کسی برای تعمیر بسپارم. با پرس و جو به آقای قنبری مهر رسیدم. در گوشهای از کارگاه او چشمم به سازی افتاد شبیه عود از استاد پرسیدم این چه سازی است قنبری مهر در پاسخ گفت این ساز بربط ایرانی است. پرسیدم مگر این ساز من همان بربط نیست که عربها گرفتند و دوباره با نام عود به ما دادند. قنبری مهر گفت نه اتفاقا ساز شما عود است. بربط کاسه کوچکتر و دسته بلندتری دارد. از استاد اجازه گرفتم و با آن بربط نواختم. نمیتوانستم چشم از آن ساز بردارم. در همان لحظه ساز خودم را از یاد بردم. از استاد آن ساز را خواستم اما استاد ساز را برای موزه ساخته بود. در همان روز اولین آلبومم را که با عود زده بودم اما نامش را بربط گذاشته بودم به استاد دادم. هفته بعد برای تحویل ساز به منزل قنبری مهر رفتم. استاد به من گفت سازت درست شده و این بربط هم برای شما. از خوشحالی پر در آوردم. گفت شما و من هر دو در یک مسیر گام بر میداریم. شما در احیای نوازندگی ایرانی این ساز و من در احیای ساختمان فیزیکی این ساز. آن روز خدا دنیا را به من داد. از آن روز دیگر به عود دست نزدم.»

    او  در پایان صحبت هایش گفت: «نخستین بار صدای ساز بربط در شهر مالموی سوئد در کنسرت گروه دستان شنیده شد، که بسیار هم مورد استقبال قرار گرفت. چون با دیگر سازهای ایرانی بسیار هماهنگ بود. آن ساز دیگر پاره تن من بود. سپس با موزههای مختلف دنیا در تماس بودم تا به خواست استاد بربط ایرانی شناخته شود. سرانجام شورای موزه ساز لندن که بسیار معروف است درباره پیشنهاد من جلسه برگزار کردند و بربط را به دلیل اینکه ساخت استاد قنبری مهر بود پذیرفتند و به  این ترتیب  ساز را در موزه لندن به نمایش در آمد. خوشبختانه امروز ساز بربط کاملا معرفی شده و جا افتاده و هم نوازندگان و هم سازندگان خوبی دارد.»

    در این مراسم «حسین بهروزی‌نیا» قطعه‌ی «آفتاب نیمه‌شب» را اجرا کرد.

    https://musiceiranian.ir/?p=338282
       

    مطالب مرتبط

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *