نوای سیاچمانه، نوایی آشنا و برخاسته از دل منطقه اورامانات استان کردستان است، نوایی که بدون نیاز به ادوات موسیقی یا دستگاهی شکل می‌گیرد و حنجره شخص خواننده، اصلی‌ترین نقش را در آن ایفا می‌کند.
هورامان سرزمین ترانه‌هاست، ترانه‌هایی در وصف طبیعت بکر و زیبای آن، سرزمین عارفان، شاعران و سرزمین مهر و عطوفت است. ترانه‌های اورامانی که در اصطلاح محلی به «گورانی» معروف‌اند بسیار متعدد و متنوع هستند. این ترانه‌ها عمدتا موسیقی همراه ندارند و فقط با صوت و آهنگ خوانده می‌شوند. یکی از اصلی‌ترین ترانه‌های این منطقه «سیاچمانه» است.
محمدحسین خالدی – یکی از پیشکسوتان سیاچمانه – اظهار کرد: در سال ۱۳۱۲ در یکی از روستاهای مرزی کردستان به نام کیمنه به دنیا آمدم و در این روستا زندگی کردم.
وی با اشاره به این‌که در گذشته، روستاهای استان در دست خان‌ها و بگ‌ها بود، گفت: روستای ما نیز بگ‌زاده داشت. در دوران نوجوانی‌ام، یکی از بگ‌ها با من لج شد و قصد جانم را کرد. من به همین دلیل فراری شدم و ۱۸ تا ۱۹ سال در عراق زندگی کردم و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران توانستم به وطنم بازگردم.
خالدی بیان کرد: خواندن سیاچمانه را از همان دوران کودکی یاد گرفتم و ادامه دادم. در این بین شاگردانی نیز داشته و از استادان بزرگی نیز درس گرفته‌ام. مرحوم شفیع محمد، مامه حیدر و محمد ره وشه و … از پیشکسوتان و استادان من بوده‌اند. من نوای سیاچمانه را به جوانان و نوجوانان علاقه‌مند آموزش داده‌ام و حتی می‌توان گفت، بیشتر سیاچمانه‌خوانان شاگردان من بوده‌اند.
این پیشکسوت حوزه موسیقی به قدمت نوای سیاچمانه اشاره و اظهار کرد: قدمت سیاچمانه به دوران زرتشت و اوستا بازمی‌گردد. این نوا از آن دوران سینه به سینه گشته و تا امروز، با کمک پیشکسوتان این نوا به‌صورت کامل و جامع حفظ شده است.
او نوای سیاچمانه را یک نوای دلنشین دانست که در باغ و کوه و دشت بیشتر توسط پیشکسوتان آن نواخته می‌شد و گفت: سیاچمانه انواع مختلفی از جمله شیخانه، دره‌ای، سرکژان و … دارد. همچنین بزم و هه لپه‌رکی و چپله نیز از انواع آهنگ‌های خاص این منطقه است.
خالدی اظهار کرد: شفیع محمد یکی از پیشکسوتان اصلی نوای سیاچمانه بود و فرزندانش به نام‌های مجنون و محمدخان راه او را ادامه دادند. اکنون این دو نفر فوت کرده‌اند. بعد از آن‌ها، من سیاچمانه می‌خواندم و جوانان نیز دنباله‌رو راه ما بوده‌اند.
وی به آهنگ‌های ضبط شده از سیاچمانه اشاره و بیان کرد: من آهنگ‌های زیادی با نوای سیاچمانه داشته‌ام که بیشتر آن ها را با همراهی استادان این رشته از جمله ماموستا عثمان، جمیل، حیدر و صباح ضبط کرده‌ام. آهنگ و نواهای قدیمی از جمله سیاچمانه تأثیر شگرفی بر روح و روان انسان دارد و انسان را برای دقایقی از مشکلات اطراف دور می‌کند.
خالدی معروف به استاد کیمنه‌ای همچنین گفت: دوران جوانی من، یکی از بهترین دوره‌های زندگیم بود. در این دوران نوای سیاچمانه را با قدرت هرچه بیشتر پیگیری می‌کردم.
او با اشاره به این‌که فرزندانش به نام‌های دلسوز و سیروان سیاچمانه می‌خوانند، تصریح کرد: هنرمندان تنها انتظاری که دارند، احترام و محبت است. مسؤولان و مردم دوستدار هنر باید به هنرمندان احترام بگذارند، چون آن‌ها زمینه ماندگاری هنر بزرگان و گذشتگان را فراهم کرده‌اند.
وی اشاره به گرفتن مبلغی به‌عنوان حق هنرمندی، گفت: در حال حاضر من ماهانه ۱۲۰ هزار تومان «حق هنرمندی» می‌گیرم که طبیعتا جوابگوی من و نیازهای خانواده‌ام نیست.
دیدگاهتان را بنویسید