محمد منتشری
محمد منتشری آوازه خوان پیشکسوت و توانمند ایران کار ِ هنری اش را نه از صحنه موسیقی و کلاس درس استاد، که از صحنه ی ِ نورانی ِ تئاتر شروع کرد. او فقط به اندازه یک رخداد معمولی با دنیای موسیقی فاصله داشت. محمد صفار منتشری خواننده ای صاحب سبک است که چهل و اندی سال در متن ِ موسیقی ِ سنتی ِ ایران زیسته تا امروز زیسته است . هنرمندی است دلسوز و باریک بین و البته صریح و بی پروا . او از شاگردان ِ برجسته و یاران ِ نزدیک ِ استاد اسماعیل مهرتاش بوده است. انتظار چند ساله علاقمندان شیوه استاد مهرتاش برای انتشار مجموعه دوم ردیف های این استاد فقید توسط محمد منتشری بهانه ای شد تا با این هنرمند به گفت و گو بنشینیم که می خوانید.
* شما مدتی قبل ردیف های استاد اسماعیل خان مهرتاش را منتشر کردید. که با وجود اینکه کار بسیار پر ارزشی بود با این انتقاد روبرو شد که این اثر مناسب هنرجویان مبتدی نیست. و قرار شد مجموعه ای مناسب هنرجویان مبتدی هم منتشر کنید. این مجموعه در حال حاضر در چه مرحله ایست؟
– ببینید ما برای اثبات توانمندی های آوازی های خودمان و انتشار زحمات استادمان این اثر را منتشر کردیم اما وقتی دیدیم نیاز به انتشار اثری متناسب با هنرجویان مبتدی در جامعه احساس می شود تصمیم به انتشار این اثر گرفتیم. در حال حاضر در مرحله انتخاب اشعار هستیم. در این اثر قدری هم ضربی خوانی و بیات تهران خواهیم داشت.
* هدف و تمرکز اصلی شما در انتشار این مجموعه بیشتر پیرامون چه موضوعی است؟
– باید همیشه حرف نو و بدیع زد. ما همیشه از تکرار گریزان بودیم. در این اثر هم که به احتمال بسیار زیاد تا پایان امسال منتشر خواهد شد دوست داریم حرف تازه ای برای گفتن داشته باشیم
* تفاوت اصلی مکتب اسماعیل خان مهرتاش با مکتب سلیمان خان امیر قاسمی چیست؟
– من اصولا با چیزی بنام مکتب مخالفم. ما همچین چیزی نداشتیم. این واژه هم مثل واژه هایی مثل کلاس صداسازی از ابداعات نسل جدید است. در کلاس های همه این اساتید چیزی که وجود داشت ردیف آوازی بود. ردیف ها هم همیشه همان ردیف ها بوده اند. هر استادی شیوه خاص خود را داشت. شیوه ای که با خلاقیت و نبوغ ذاتی خود بدان رسیده بود. تفاوت اصلی در شیوه هاست. در باره شیوه سلیمان خان امیر قاسمی هم باید بگویم او صاحب یکی از شیوه ها بوده است. شیوه ای که از قضا بسیار معتبر هم هست.
* منظور شما از این که چیزی به نام کلاس صدا سازی وجود ندارد چیست؟
– این نوع کلاس هابیشتر برای پنهان کردن ضعف های ناشی از بنود خلاقیت است. وگر نه کدام یک از بزرگان آواز ما از بنان و شهیدی گرفته تا محمدرضا شجریان کلاس صدا سازی رفته اند.
* در باره جریان آواز سنتی در بین هنرمندان جوان چه نظری دارید؟
– به جز مرحوم ایرج بسطامی و صدیق تعریف باقی هنرمندان بعد از انقلاب را کپی کار می دانم. کپی کردن کار بسیار ساده ایست. صاحب سبک شدن کار سختی است و نیاز به خلاقیت دارد و اهمیت خلاقیت در هنر در باره همه رشته های هنری صدق می کند. کپی کار بودن جوانان هم مشکلی است که صدا و سیما مقصر اصلی آن است. چون صدای آن ها را پخش می کند. قبل از انقلاب هیچ کپی کاری جایی در برنامه های صدا و سیما نداشت.
* آیا به فکر آلبوم جدیدی در حال و هوای بهاریه هایی که قبلا منتشر کردید هستید؟
در حال تولید آلبومی با موضوع شب یلدا هستیم. امیدوارم این آلبوم برای شب یلدای امسال به دست مردم برسد.
* بیات تهران چیست و دارای چه ویژگی هایی است؟
– بیات تهران قسمتی از موسیقی آوازی ما بود که توسط اسماعیل خان مهرتاش وارد ردیف های موسیقی شد. در اصل بیات تهران موسیقی محلی تهرانی هاست.
* یعنی همان کاری که مرحوم مرتضی احمدی کرد؟
– کار ما با کار مرتضی احمدی متفاوت بوده و هست. او تخته حوضی ها و آوازهای مطرب های سه راه سیروس را باخوانی کرد و یک بازیگر بود. مرتضی احمدی ردیف دان نبود. در حالی که وقتی ما از بیات تهران صحبت می کنیم درباره موسیقی و آواز سنتی و ردیف های آوازی صحبت می کنیم. در بحث آواز تهران هم باید بگویم لزوما نباید تهرانی باشی تا بیات تهران بخوانی. من خودم شمالی هستم. در بیات تهران مقوله اصلی حرف ما موسیقی و ردیف های موسیقی ایرانی است.
* با توجه به اصلیت شما آیا با مرحوم پور رضا هم فعالیت مشترکی داشتید؟
– کنسرت من در رشت به مدد حمایت و همکاری مرحوم پور رضا امکان پذیر شد. او مرد بزرگی بود. او ردیف های آوازی، موسیقی تعزیه و موسیقی فولکلور ناحیه خود را به خوبی می شناخت. او آوازهای فولکلوریک مردم را تدوین و جمع آوری کرد و با موسیقی باز اجرا کرد. او خدمت بزرگ و غیر قابل انکاری به موسیقی ناحیه شمال ایران کرد.
* آیا قصد برگزاری کنسرت را دارید؟
– شان و کسوت و سابقه امثال من باعث می شود تا به کمتر از تالار وحدت و سالن برج میلاد راضی نشویم اما قدرت مالی ما اجازه برگزاری کنسرت در این دو سالن را به ما نمی دهد.
دیدگاهتان را بنویسید