دی جی بودن؛

مثل هر فعالیت دیگری در مورد «دی‌جی‌ها» هم این سوال وجود دارد که فعالیت آنها قانونی است یا نه. باید گفت با عنایت به مجموع مقررات موجود به نظر نمی‌رسد چنین فعالیت‌هایی مجاز باشد چرا که اگر اثر تولید شده توسط دی‌جی‌ها یک اثر تولیدی خالص و متعلق به آنها باشد باید فرآیند اخذ مجوز را طی کند تا بتواند در جامعه توزیع شود. اگر هم این آثار، اجرای مجدد آثار دیگران باشد، علاوه بر اشکال مالکیتی که به آن اشاره خواهد شد، باز هم نیازمند مجوز است.

توضیح این که در معاونت هنری وزارت ارشاد برای اجراهای موسیقی نظام خاصی از مجوز وجود دارد. این نظام برحسب این که اجرا زنده است یا قرار است لب خوانی صورت گیرد یا به عبارتی اجرا Playback باشد متفاوت است. همچنین میزان مخاطبان در انتخاب نوع نظام تاثیرگذار است. بنا به این موضوع است که گفته می شود اجرای برنامه توسط دی جی ها یک کار قانونی نیست. با این حال برخی ممکن است بگویند که اولا در قانون ممنوعیتی برای این نوع اجرای خاص ایجاد نشده و از این رو معتقد به اصل اباحه در این مورد باشند.

استدلال دیگری که می تواند به قانونی شدن کار دی جی ها کمک کند این است که آنها در واقع بخشی از یک مهمانی یا عروسی هستند که اگر آن مهمانی یا عروسی شکل قانونی داشته باشد به تبع این موضوع هم قانونی است. از این رو می توان کار دی جی هایی که در مجالس عروسی فعالیت می کنند را به دلیل نظارت اداره اماکن نیروی انتظامی بر تالارهای عروسی مجاز دانست و تا زمان عدم برخورد نیروی انتظامی با یک مهمانی هم فرض حقوقی را بر صحت آن مهمانی و اقدامات انجام شده در آن ازجمله حضور یک دی جی دانست. با وجود این به نظر نمی رسد که دی جی ها از این استدلال خیلی خوشحال باشند چرا که هویت مستقل شغلی شان در این مورد نادیده گرفته می شود.

اما نکته مهم تر در مورد فعالیت دی جی ها مالکیت ادبی و هنری آثار است. اصل بر این است که هر فرد یا تهیه کننده اثر مالک تمام آثار مادی و معنوی است و هر فرد دیگری برای استفاده از آن اثر باید مجوز استفاده را از خالق اثر که در واقع مالک است، به دست بیاورد. با این حال این اتفاق ظاهرا در مورد اکثر قریب به اتفاق دی جی ها رخ نمی دهد. آنها بدون مجوز و حتی بدون اجازه شفاهی از اثر هنری یک فرد دیگر استفاده می کنند و در مواقعی حتی ممکن است به دلیل عدم فروش آلبوم آن فرد، ضرر مادی هم ایجاد کنند.

ممکن است این سوال پیش بیاید که اغلب دی جی ها از بخشی از آثار استفاده می کنند یا این که نام و نشان خواننده اصلی را ذکر می کنند. پاسخ این است که حتی در مورد استفاده بخشی از اثر، این کار صرفا برای مقاصد غیرتجاری مجاز شناخته شده است نه برای کسی که دارد از این راه پول درمی آورد.

دی جی بودن یک شغل غیررسمی است و ظاهرا می توان آن را جزو مشاغل زیرزمینی دانست. در این شرایط گشتن لابه لای قوانین برای بررسی این موضوع، نتیجه ای جز عدم رعایت قوانین و مقررات موجود را ندارد تا زمانی که شاید عده ای به فکر بیفتند و بخواهند این موضوع را قاعده گذاری کنند.