نشست نقد و بررسی آلبوم «اشارت نظر» با حضور میلاد درخشانی (آهنگساز و خواننده)، رضا تاجبخش (نوازنده پیانو و تنظیم کنند) و نیما رمضان (نوازنده گیتار) روز سه‌شنبه ۱۱ آذرماه در کتاب‌فروشی فرهنگ برگزار شد.
نشست نقد و بررسی «اشارت نظر»
نشست نقد و بررسی آلبوم «اشارت نظر» با حضور میلاد درخشانی (آهنگساز و خواننده)، رضا تاجبخش (نوازنده پیانو و تنظیم کنند) و نیما رمضان (نوازنده گیتار) روز سه‌شنبه ۱۱ آذرماه در کتاب‌فروشی فرهنگ برگزار شد.
به گزارش «موسیقی ایرانیان» و به نقل از روابط عمومی پروژه «اشارت نظر» میلاد درخشانی سخنانش را با یادی از هنرمندان درگذشته در پاییز امسال آغاز کرد او با اظهار تاسف از فقدان هنرمندان مختلف که در چند هفته اخیر درگذشتند، گفت: مرگ برای همه هست اما مرگ هنرمند حادثه‌ای دردناک‌تر است چراکه او در ارتباط گسترده و عاطفی با جامعه قرار دارد. درگذشت این هنرمندان را به جامعه هنر و خانواده‌هایشان تسلیت می‌گویم.
درخشانی در ادامه با اشاره به اینکه آلبوم «اشارت نظر» دو ماهی است که منتشر شده و بازخوردهای متفاوتی را درپی داشته، گفت: من خودم بیش از هر کسی نقاط قوت و ضعف اثرم را می‌شناسم و می‌دانم هر اثری دارای نواقص و کاستی‌هایی هست. در گذر زمان این کاستی‌ها برای خود هنرمند وضوح پیدا می‌کند. هنرمند مرتب در حال ارتباط به آثاری هنری و مسائل مختلف اجتماعی است از همین رو هنرمند مدام در حال تغییر است.
درخشانی با اعلام اینکه هدف گروه تولید کننده این آلبوم توجه به جنبه‌های تفکر برانگیز در موسیقی است، توضیح داد: موسیقی هنر خیلی ملموسی نیست در نتیجه درک آن هم سخت‌تر است. ولی هنری است که ارتباط روزانه بیشتری با آن دارید. با توجه به اینکه این روز‌ها در همه جای صدای موسیقی شنیده می‌شود بهتر است به این فکر بیفتیم که چگونه می‌شود این موسیقی را با تفکر و تعمق بیشتری استفاده کرد و فقط مصرف کننده آن نباشیم.
رضا تاجبخش، از نوازندگان شاخص موسیقی جدی ایرانی که حضور پر رنگی هم در موسیقی پاپ داشته هم سخنانش را اینگونه آغاز کرد: من چند مصاحبه در جاهای مختلف درباره این آلبوم انجام دادم که با یک سری انتقادات مواجه شد. به زعم خیلی‌ها این آلبوم تجربه موفقی برای میلاد نبود و گروهی فکر می‌کنند که این آلبوم بهانه‌ای برای خودنمایی میلاد درخشانی است. من مخالف این دیدگاه هستم. متاسفانه به تفکر و دیدگاه شکل گیری این آلبوم توجه نشده است. ببینید وقتی من تا یک جایی ساز پیانو را دنبال کردم شاید به این نتیجه برسم که دنبال ساز دیگری بروم یا فضای دیگری در موسیقی را تجربه کنم. در میلاد هم همینطور است. نباید در احساساتمان نسبت به موسییقی دگم و بسته باشیم.
این نوازنده پیانو با اشاره به اینکه اثار ساخته شده برای این آلبوم متعلق به حدود ۱۰ سال پیش است، گفت: آن زمان هم بستر انتشار این آلبوم بود اما به نظرم در زمان و جای درستی منتشر شد؛ نه دیر شده بود و نه زود بود. می‌خواهم به آن‌ها که یک سویه نگر هستند چه اهالی موسیقی سنتی چه کلاسیک، بگویم در هنر باید تجربه‌گرا بود. نبایدبترسیم از اینکه در زمینه کاری خودمان طرد بشویم. تجربه جدید برای خودمان راهی باز می‌کند که خیلی مفید است.
میلاد درخشانی در ادامه در مقابل پرسش یکی از حضار که او را با برادرش پدرام درخشانی مقایسه کرد، گفت: پدرام اولین معلم موسیقی من بوده. تجربه موسیقی تلیفقی را با کارهای پدارم شناختم. اینکه شما معلمی در موسیقی داشته باشید یک بخش ماجراست و اینکه شما راه خودتان را بروید مسئله دیگری است. از میان ۴ آلبومی که من دارم دو موردشان اصلا با روحیات و سلیقه موسیقایی پدرام هم‌خوانی ندارد؛ «سرخوش» و «هیچم خبر از هیچ» که به موسیقی ردیف دستگاهی نزدیک‌تر است، هیچ ارتباط به فضاهای ذهنی پدارم ندارد. البته من در زمینه‌های دیگر از کمک پدارم استفاده کردم.
درخشانی در ادامه دبراره نقدهایی که به موسیقی تلفیقی وارد می‌کنند هم گفت: یکی از بزرگ‌ترین انتقاد‌ها و بحث‌هایی که در مورد موسیقی تلیفقی مطرح می‌شود این است که می‌گویند باید تلفیق محتوایی باشد و نه سازی. خب ما مگر با سوت زدن می‌خواهیم دو موسیقی را ترکیب کنیم؟ باید حداقل دو ساز از دو فرهنگ مختلف وجود داشته باشد که ما بتوانیم دو موسیقی را تلفیق کنیم پس تلفیق سازی و محتوایی بحث‌هایی جدا از هم نیستند.
درخشانی در ادامه در مقابل پرسش دیگری پیرامون شکل گیری و ادامه راه موسیقی تلیفقی با گروه‌های مثل آویژه گفت: اگر آن آدم‌ها امروز می‌خواستند دور هم جمع بشوند ایده‌ها و آثارشان همان نمی‌شد. جریانی مثل آویژه خیلی ادامه دار نشد و از جایی به بعد آن تفکر فید شد. اینکه امروز ما خیلی به آویژه اشاره نمی‌کنیم، محل بحث است.
رضا تاجبخش هم در ادامه پیرامون این بحث گفت: تنها گروه‌های آویژه و فوژان نبودند. در آن زمان گروه‌ها بیشتر دوست داشتند با موسیقی راک تلفیق را انجام دهند مثل اوهام و گروه‌های دیگر. از سال ۱۳۸۳ تا دو، سه سال پیش که تجربه‌هایی متعددی حتی مثل چارتار اتفاق افتادند ما جریان پویایی را شاهد نبودیم. البته که موسیقی میلاد درخشانی اصلا قابل مقایسه با چارتار نیست ولی بطور کلی می‌گویم. در این سال‌ها ما موسیقی این چنینی قدرتمندی نداشتیم همه چیز شد موسیقی پاپ یا موسیقی صرف سنتی که آن خیلی کم رنگ بود. آیا برای آقای همایون شجریان در سال ۱۳۸۳ یا ۴ اتفاق جدی برایش رخ داد؟ حتی در همین آلبوم اخیر هم اگر آن کلیپ نبود شاید اتفاق به این شدت برایش نمی‌افتاد. در هرصورت مردم در این سال‌ها موسیقی تلفیقی را دوست نداشتند. و دلیلش را هم من نمی‌دانستم.
نیما رمضان با تایید حرفهای رضا تاجبخش به این نکته اشاره کرد که ما در جریان موسیقی با یک خلا و گپ حدودا ۷ ساله در موسیقی ایران مواجه شدیم. رمضان توضیح داد: در اوایل دهه ۸۰ ما هر هفته در سالن فارابی اجرا می‌دیدیم. یا مثلا فرهنگسرای نیاوران کنسرت‌های فضای باز داشت ولی یکمرتبه همه چیز متوقف شد و بعد ما به یک موسیقی پاپ بد شکلی مواجه شدیم که شروع به شکل دادن به سلیقه مردم کرد. در واقع سلیقه امروز مردم ما موسیقی پاپی است که بعد از سال ۱۳۸۶ به وجود آمده است.
گیتاریست و عضو گروه کامنت با اشاره به اینکه موسیقی پاپ پیش از سال‌های ۱۳۸۶، موسیقی پاپ استانداردتری بود، گفت:
اتفاقی که پس از سال ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ رخ داده یک موسیقی پاپی است که غیرقابل گوش دادن است. به نظرن من اتفاق‌هایی که در ژانرهالی دیگر می‌افتد باید ساپورت بشود. تا یک تعادل درست در موسیقی ایران رخ بدهد. به نظرم آلبوم «اشارت نظر» یکی از بهترین‌ها و موفق‌ترین‌ها در ژانر خودش است. تلفیق به بهترین شکل رخ داده است و این تجربه سال‌ها کار کردن و موسیقی گوش کردن است.
نیما رمضان با تاکید بر اینکه یک هنرمند موسیقی باید موسیقی‌های جدی روز دنیا را دنبال کند، گفت: میلاد از موسیقی سنتی آمده است ولی آی-پادش را باز می‌کنید، می‌بینید در آرشیو فوق العاده‌اش موسیقی سنتی‌ایی ندارد. اینکه او موسیقی جدی روز دنیا را گوش می‌کند و از جریان موسیقی سنتی آمده به او کمک می‌کند تا در آهنگسازی و تلفیق این دو موسیقی کارش را درست انجام بدهد.
می‌لا درخشانی با انتقاد از اینکه در موسیقی سنتی برای هنرمند «خوب» و «بد» تعریف می‌شود، گفت: این اتفاق در هیچ جای دنیا رخ نمی‌دهد. در هیچ هنر دیگری هم اینگونه نیست. مثلا مگر شما بازیگری را دیدید که بگوید من فقط در فیلم‌های ژانر وحشت بازی می‌کنم؟ من در گذشته وقتی می‌خواستم کار تلیفقی انجام بدهم نمی‌دانستم کار خوبی می‌کنم یا نه. بعد‌ها که بزرگ‌تر شدم دیدم که نه این مئسله مهمی نیست.
درخشانی فضای موسیقی ایران را به یک جزیره‌ای تشبیه کرد که عدم تبادلات فرهنگی به آن آسیب زده است. درخشانی گفت: سرمان را کردیم توی برف و نمی‌دانیم چه خبر است. البته امروز به کمک تکنولوژی این مسئله بهتر شده است و در چند سال اخیر هم چند هنرمند درجه یک به ایران آمدند و رفتند اما این اتفاق‌ها خیلی ناچیز است.
خواننده آلبوم «اشارت نظر» در ادامه درباره خوانندگی هم گفت: اینگونه نیست که من فقط در مسند خواننده آلبوم منتشر کنم نه اینگونه نیست و من به فراخور احوال خودم کارهای متنوع‌تری انجام خواهم داد.
او در ادامه در مقابل پرسشی پیرامون پیچیده بودن اشعار انتخابی در آلبوم هم گفت: اشعاری که من استفاده کردم خیلی پیچیده نبوده، فضای مجازی جوان‌ها به این شعر‌ها توجه می‌کنند. این شعر‌ها چیزی نیست که فهم آن سخت باشد. ولی بحث تلفیق و کار روی خود موسیقی چیزی است که در خلال آهنگسازی رخ می‌دهد. مثلا شما یکسال روی آلبوم کار می‌کنید و بعد که به گذشته بر می‌گردید آنجا متوجه می‌شود چه کرده‌اید. ماندگاری یک اثر هنری کیفیت آن را مشخص می‌کند. در ایران متاسفانه اغلب ناشران اثر را بازنشر نمی‌کنند چرا که فروش نمی‌رود و ماندگاری هم یعنی اینکه مثلا دو سال بعد آلبوم «اشارت نظر» هنوز در کتار فروشی‌ها باشد. می‌گویم کتاب فروشی چون ما چندان سی. دسی فروشی نداریم ما کتاب فروشی داریم که در آن سی. دی هم فروخته می‌شود.
رضا تاجبخش در باره پرسشی مبنی بر اینکه قطعه «اشارت نظر» پیش‌تر با صدای خواننده دیگری در فضای مجازی منتشر شده بود توضیح داد: سال‌ها پیش این قطعه به شکل اتفاقی ضبط شده و حتی اگر دقت کرده باشید میکس و مس‌تر خیلی خوبی هم ندارد. در واقع این اثر متعلق به آن خواننده نیست. اجرای آن خواننده تجربه جالبی بود که در یک فضای دوستانه رخ داد.
درخشانی در این باره هم گفت: برخی به خاطر اینکه آن قطعه را پیش‌تر با صدای آن خواننده شینده‌اند به من می‌گویند که شما این قطعه را دزدیدی! من هم می‌گویم از توی جیب خودم برداشتم و گذاشتم توی جیب دیگرم. این قطعه را من سال ۱۳۸۳ ساختم و متعلق به خودم است.
میلاد درخشانی درباره چگونگی ساخت قطعات این آلبوم گفت: ساخت قطعات این آلبوم چهار سال پیش تمام شد. چیزی که برای خودم جالب بود این است که وقتی دوباره رجوع کردم به آن قطعات دیدم که این قطعات هنوز برای من جذابیت و شادابی را دارند.
رضا تاجبخش هم در ادامه این بحث گفت: به خاطر اینکه این قطعات به مرور زمان پخته شدند. شاید اگر این قطعات همان سال‌های ۱۳۸۵ منتشر می‌شد، حالت امروزش را نداشت چون این کار‌ها به مرور زمان و با سن و سال ما پخته شدند. من فکر می‌کنم الان دوران بلوغ کاری میلاد است. درخشانی هم در ادامه پیرامون اینکه چرا خودش در این آلبوم خوانندگی کرده، گفت: من چند سالی با این مسئله درگیر بودم که بخوانم یا نه. چون نوازندگی وادی سکوت است و شما حرف‌ات را به شکل دیگری بیان می‌کنی. و آن سکوت برای من بسیار جذاب است. نوازندگی کاری رمزآلود است. ولی در خوانندگی همه چیز عیان است. من می‌خوانم «نشود فاش کسی آنچه میان من تو است» شما هم کاملا متوجه می‌شوید که من چه می‌گویم. برای همین هم خوانندگی به اندازه نوازندگی برای من جذابیت ندارد. همین جا بگویم که آلبوم بعدی من باز هم اثری بدون کلام است که سال آینده منتشر می‌شود.
در ادامه جلسه نیما جوان، مدیر شرکت موسیقی پخش جوان درباره مسئله تفکر در اثر موسیقایی حرف زد و از میلاد درخشانی و دو هنرمند دیگر خواست تا درباره اهمیت تفکر در موسیقی بیشتر بحث کنند: آیا من برای آنکه اثر هنری شما را بفهمم باید خودم را به سطح اثر شما بالا بکشم یا اینکه نه شما به اندازه فهم من باید خودتان را پایین بیاورید؟ چون این مسئله در موسیقی ما تبدیل به یک فرهنگ شده که من با خود بگویم که مثلا این آلبوم با استقبال مواجه شده و من بیایم خودم را نزدیک کنم به این آلبوم و «آن» این کار را پیدا کنم و لذت ببرم. به نظرم این مسئله در حال آسیب رساندن به بدنه موسیقی ماست.
نیما رمضان در پاسخ به نیما جوان گفت: این مسئله نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. موزیسین‌ها به تنهایی نمی‌توانند این مشکل را حل کنند. شنونده عام موسیقی هم نمی‌تواند این مسئله را حل کند. شنونده عادی دارد از رادیو و تلویزیون موسیقی می‌شنود و بر اساس این موسیقی در ذهن خودش تعریفی از موسیقی پیدا می‌کند و وقتی چیزی بهتر از آن می‌شنود برای ذهن‌اش قابل درک نیست. به همین دلیل شاید قطعه‌هایی شهرت پیدا می‌کنند که خیلی قابل بحث نیستند.
رمضان در ادامه به جایگاه بالای شعر و متن ترانه در موسیقی ایران پرداخت و گفت: این نکته را هم در نظر داشته باشد که در اینجا تسکت (متن ترانه یا شعر) اولین درجه اهمیت را دارد و یک قطعه را مشهور می‌کند. یعنی مخاطب اول کلام را می‌شنود و اگر دوست داشت موسیقی‌اش را هم دنبال می‌کند.
رمضان در ادامه رسانه‌ها را مهم‌ترین رکن تربیت گوش مخاطب موسیقی در ایران دانست و گفت: ما در این مسئله نیاز به فرهنگ‌سازی داریم که از طریق مدیا می‌تواند اتفاق بیفتد. یعنی روزنامه، تلویزیون و رادیو که نداری و روزنامه‌ها نمی‌توانند ما را ساپورت کنند چون سردبیر می‌گوید عکس یک خواننده‌ای بگذار که من بتوانم ده هزار نسخه بفروشم میلاد درخشانی کیست؟! تلویزیون هم که موسیقی ما را اصلا موسیقی نمی‌داند. رادیو هم که اصلا معلوم نیست در آنچه اتفاقی می‌افتد. تا این موسیقی به گوش مخاطبش نرسد هیچ اتفاقی نمی‌افتد و ما هم رسانه نداریم.
تاجبخش هم در این‌باره گفت: اینکه ما کمی بیایم پایین و آن مخاطب کمی بیاید بالا آنقدری باید نامحسوس اتفاق بیفتاد که در ذائقه‌اش تاثیر بگذاریم.
میلاد درخشانی هم پیرامون این موضوع گفت: من در مرحله خلق اثر هنری اول به احساسات خودم فکر می‌کنم و بعد به مردم. به نظرم هنرمند در مرحله تولید نباید به این فکر کند که چقدر مخاطب دارد. من خودم وقتی اثرم را تولید می‌کنم و تمام می‌شود دوست دارم میلیون‌ها مخاطب داشته باشد و به مخاطب بیشتر افتخار می‌کنم ولی در تولید اثر هنری این مسئله نباید اثر بگذارد.
درخشانی با اشاره به تجربیاتش در موسیقی پاپ اضافه کرد: ما در موسیقی پاپ حضور داشتیم و می‌دانیم چگونه فضایی دارد. می‌دانیم که چقدر مهم است که خواننده حتی یکی از لایک‌هایش را از دست ندهد. ما چنین رویکری نداریم. بسیاری از اسم‌های بزرگ موسیقی پاپ سواد خواندن نت ندارند. حتی بعضا به این مسئله افتخار می‌کنند. بعضا با تمسخر هم به ما نگاه می‌کنند که رفتی فوق لیسانس گرفتی و هیچی نداری!
درخشانی باز هم درباره اینکه جایگاه نوازندگی همچنان برای او بسیار با ارزش است گفت: من جایگاه نوازنده را بالا‌ترین و رفیع‌ترین جایگاه در موسیقی می‌دانم. وقتی ما ساز به دست داریم هیچ آسیبی به ما نمی‌رسد و ما به این فکر نمی‌کنیم که مثلا مخاطبمان ریزش کند. من هنوز هم هر روز تمرین تارم را دارم. نوازندگی اولویت من است. نیما رمضان هم هنوز مشغول به کار است او در حال آموختن ردیف میرزا عبدالله است. و این خیلی با ارزش است.
رمضان در ادامه از اهمیت دادن بیش از حد برخی هنرمندان به سلیقهٔ مخاطب انتقاد کرد ولی در عین حال گفت: ما هنرمندان خیلی وقت‌ها امنیت مالی و ذهنی نداریم. این باعث می‌شود که کمتر ریسک کنیم و از این موضوع بترسیم که نکند آثارمان خیلی بد شود. وقتی اثری را شروع می‌کنیم، فشار زیادی روی ما است. به هر حال، در ایران موسیقی نمی‌فروشد و فقط کپی می‌شود.
میلاد درخشانی در پایان سخنانش از اشخاص پشت پرده تولید این آلبوم تقدیر کرد و گفت: مطمئن باشید این نوع آلبوم‌ها برای تهیه کننده‌شان بازگشت ندارد چراکه خیلی سریع کپی و دانلود می‌شود. و کسی وارد این عرصه برای سرمایه گذاری می‌شود با دل‌اش آمده. همین‌جا از امیرحسین طباطبایی تهیه کنند آلبوم تشکر می‌کنم. همینطور از علیرضا نبئی گرافیست و مدیر هنری کار که ماحصل زحماتش را در آلبوم می‌بینید.
دیدگاهتان را بنویسید