موسیقی ایرانیان – امین موسوی: سالی که گذشت سال خوبی برای موسیقی ایرانی از نوع اصیلش نبود ولی موسیقی پاپ با برگزار شدت کنسرت های مختلف و انتشار آلبوم های خوانندگان مطرح رونق زیادی داشت، گرچه اکثر آلبوم های موسیقی پاپ هم توقع ها را برآورده نکرد. امسال اتفاقات زیادی برای موسیقی افتاد که در ادامه سعی می کنیم دوره ای بر مهم ترین وقایع و حاشیه های مهم این رشته هنری در سال ۸۸ داشته باشیم.
جدایی فرهاد فخرالدینی از ارکستر ملی
یکی از اتفاقات تلخ امسال جدایی فرهاد فخرادینی از ارکستر ملی بعد از انتخابان بود که منجر به تعطیلی ۹ ماهه این گروه پر سابقه شد، البته او به صراحت علت واقعی جدایی خود از ارکستر را بیان نکرد، اما وقایع انتخابات و سیاست جدید وزارت ارشاد در برخورد و حفظ این ارکستر کم دخیل نبوده است، البته همین نیمه اسفند چند تن از اعضای شورای عالی خانه موسیقی به همراه مشاوران هیئت مدیره خانه مثل محمد رضا شجریان (رئیس شورا) مهندس کاظمی، داوود گنجه ای، دکتر سریر و مراد خانی در محل موزه موسیقی با فرهاد فخرالدینی در مورد بررسی وضعیت فعلی ارکستر موسیقی ملی در خصوص احیا و راه اندازی مجدد این ارکستر تشکیل جلسه دادند و موضوعات مختلفی مثل کوچک کردن ارکستر ملی و سپردن آن به خانه موسیقی مطرح کردند که احتمال این که فخرالدینی دوباره به کار خوش برگردد را قوت بخشید.
مجازات محسن نامجو
محسن نامجو امسال تمام پل های پشت سر خودش را خراب کرد و احتمال برگشت خود به ایران را نزدیک به صفر رساند، در ابتدا عباس سلیمی پژوهشگر قرآن بخاطر قطعه ای که نامجو در آن آیه هایی از قرآن را با آهنگ خوانده بود، از او شکایت کرد، نامجو هم محافظه کاری نشان داد و از اتریش نامه‌ای به عنوان عذرخواهی نوشت و از مادرش، مراجع عظام و بزرگان دینی و مردم ایران بابت تبعات عمومی انتشار این آثار که به نظر او تجربه شخصی و خصوصی‌اش بود، معذرت خواست، اما بعد از گذشت مدت نه چندان طولانی خبر آمد که او به ۵ سال حبس تعزیری محکوم شده است. با اینکه برادر محسن یعنی حمید می خواست با اعتراض به این حکم وضعیت برادرش را بهتر کند، اما این دفعه نامجو لجاجت به خرج داد و گفت: «من قصد دارم آن قطعه را این بار با ارکستر ضبط کامل کنم» و این صحبت بود که تمام پل های پشت سر او را خراب کرد و حتی صداقت خود را هم در معذرت خواهی که در نامه ای از مادرش و ملت و مراجع کرده بود زیر سوال برد تا نشان دهد زیاد بنده ی حق و صداقت نیست بلکه بیشتر گرفتار جو و روحیات ماجرا جویی است، او با منتشر کردن آخرین آلبوم خود یعنی «آخ» با همراه گلشیفته فراهانی دیگر راه برگشتی برای خود باقی نگذاشت.
افتتاح دو موزه موسیقی
افتتاح موزه ی موسیقی و موزه ی موسیقی صبا با وجود تاخیر زیاد یکی از اخبار خوب امسال بود، موزه موسیقی صبا که پس از تعمیرات و بازسازی سرانجام پس از ۷ سال افتتاح شد، این موزه همان منزل قدیمی استاد ابوالحسن صبا است که قبلا در سال ۱۳۵۳ به دست استاد علی اکبر شهنازی افتتاح شده بود ولی در طول سه دهه این موزه تا حدود زیادی تخریب شده بود. موزه موسیقی هم پروژه اش از سال ۷۳ آغاز شده و یکبار در سال ۷۸ با حضور اهالی فرهنگ و هنر افتتاح شده بود اما از آنجا که موزه نواقص بسیاری داشت دوباره برای تکمیل و باز سازی به حالت تعطیل در آمد، اما بلاخره امسال موزه پس از ۷ سال با امکانات و ظاهر بسیار شیک و زیبا و با داشتن غنی‌ترین آرشیو موسیقی ایرانی آغاز به کار کرد. اساتید و هنرمندان زیادی هم مثل شهرام ناظری، محمدرضا شجریان، حسین علیزاده، مجید فرهاد فخرالدینی، داریوش طلایی، مصطفی پورتراب، کیوان ساکت، هوشنگ کامکار، قنبری مهر، هنگامه اخوان و همایون خرم از این موزه دیدن کرده اند.
درخشش گروه آوازی تهران
به جرات می توان گفت تنها پدیده و اتفاق موسیقایی امسال که توانست هنردوستان را کمی سردماغ بیاورد و نسبت به آینده موسیقی امیدوار کند، درخشش گروه آوازی در مسابقات جهانی و اجرای خوبشان در جشنواره موسیقی فجر بود. این گروه با رهبری میلاد عمرانلو امسال توانست چند مدال طلا و نقره در فستیوال های مختلف جهانی و آسیایی مثل فستیوال های ریوا دل گاردا در ایتالیا و فستیوال بین‌المللی ترانه‌های محلی اسپانیا کسب کند، همچنین این گروه به دنبال کسب مقام دوم آسیایی کر ، به المپیک موسیقی ۲۰۱۰ چین هم راه یافت. البته دلیل توجه به این گروه تنها افتخارات و جوایز خارجی نیست که هر کس کار این گروه را می شنود می فهمد که گروه آینده داری است، البته یکی از خوش شانسی های این گروه حمایت(هر چند نصفه و نیمه) دولت از سبک و شیوه ی خواندن قطعات به صورت آوازی است چرا که دیگر سازی در این گروه در کار نیست که صدا و سیما مجبور باشد بخاطرش گلدان بخرد تا پشتش ساز را پنهان کنند.
بعد از انتخابات هنر هم از سیاست جدا نشد
وقایع بعد از انتخابات باعث تولید بعضی آثار حاشیه ساز سیاسی بوسیله هنرمندان موسیقی شد، که از مهم ترینشان می توان به انتشار تک تصنیف های شجریان، ناظری و سراج اشاره کرد که شجریان با مصاحبه با صدای آمریکا و شکایتش از صدا و سیما بخاطر پخش بی اجازه ی آثار او باعث تولید حاشیه های زیادی در اطرافش شد، همچنین روزنامه کیهان در مقاله ای شجریان را وطن فروش و وابسته معرفی کرد که همین باعث شکایت شجریان از روزنامه ی کیهان شد.
نکته قابل ذکر دیگر اینکه نکته قابل ذکر دیگر اینکه ناظری و شجریان بخاطر انتشار تصنیف هایشان در فرودگاه توسط نیروهای امنیتی برای ارائه ی توضیحات پاره ای از مسائل احضار شده بودند.
اکثر گروه های موسیقی سنتی امسال هم برنامه های خود برای بعد از انتخابات را بهم زدند و از حضور در صحنه سرباز زدند، اما در این بین کنسرت گروه قمر به سرپرستی و خوانندگی نوید دهقان جزو تنها کنسرت های سیاسی بود، نکته قابل توجه در این کنسرت اجرای آخرین شعر سیاوش کسرایی یعنی «باور» بوسیله گروه بود که در متن اشعار آهنگ های اجرا شده، ابیاتی مثل «آخر چگونه گل خس و خاشاک می شود؟» یا «من مرگ هیچ عزیزی را باور نمی کنم» دیده می شد که اجرای اینگونه قطعات در داخل کشور تعجب خیلی ها را به همراه داشت، قابل ذکر هم است که هیچ رسانه ای گزارش کاملی برای این کنسرت قرار نداد.
سال سیاه برای موسیقی ایرانی؛ درگذشت دو تن از اساتید سنتور نواز
سال ۸۸ مطمئنا سال خوبی برای موسیقی ایرانی نبود، اگر بخواهیم نگاهی به آلبوم های امسال داشته باشیم می بینیم که متاسفانه به اندازه انگشتان یک دست هم آلبوم تاثیر گذار نداشتیم، به غیر از چند آلبوم از اساتید آواز مثل شجریان و ناظری بقیه ی آلبوم ها یا تقلیدی و بازخوانی آثار اساتید گذشتگان و دیگران بودند یا هم آنقدر آلبوم تاثیرگذاری نداشتیم که بتوانیم از آن به عنوان یک اتفاق سال نام ببریم، در این وضع خراب، مرگ دو تن از اساتید سنتور نواز یعنی فرامرز پایور و پرویز مشکاتیان هم باعث شد تا دوستداران موسیقی ایرانی حسابی در عزا به سر ببرند، مخصوصا وقتی که دیدند کسانی که تا دیروز بدترین رفتارها را با مشکاتیان داشتند ناگهان مثل آفتاب پرست رنگ عوض کردند و سخنرانی ها، گریه ها و تسلیت های آنچنانی در رثای مرگ او انجام دادند که من نمی دانم ریشه ی این مرده پرستی در فرهنگ ما از کجا آمده و ما کی می خواهیم این عادت بد را در خود درمان کنیم. از دیگر هنرمندان موسیقی هم که امسال درگذشتند می توان به محمد حسین کیانی، سیمین آقارضی، داود عزیزی (آهنگساز و نوازنده)، کمال خان هوت (خواننده بزرگ بلوچ)، ولی رحیمی (نوازنده نامی کمانچه کرمانجی)، علی اکبر مهدی پور (نوازنده سرنا)، تهمورث کشکولی (خواننده بزرگ ایل قشقایی) و بیژن ترقی(ترانه سرای پیشکسوت) اشاره کرد.
حاشیه های فراوان جشنواره موسیقی امسال
جشنواره امسال در حالی برگزار شد که از اساتید موسیقی سنتی کمتر کسی اجرایی را قبول کرد، اگر بخواهیم از مشکلات اجرایی این جشنواره مثل بلیط فروشی، نبود بروشور برای کنسرت و گرفتن کارت خبرنگاری و تهیه بلیط برای خبرنگاران بگذریم در قسمت موسیقی ایرانی تنها ۴ تن از نوازنده های شناخته شده یعنی جلال ذوالفنون، سعید ثابت، محمد اسماعیل و محمد منتظری در جشنواره حضور یافتند، که ذوالفنون برنامه‌اش را به دلیل خستگی ناشی از سفر لغو کرد و محمد منتظری هم نیز اجرایش را نیمه‌کاره به پایان برد.
حضور هنرمندان محبوب موسیقی پاپ همچون گروه آریان، حمید عسکری، احسان خواجه امیری، رضا صادقی، بنیامین و احسان خواجه امیری به عنوان برگ برنده برگزارکنندگان جشنواره نیز هم خالی از حاشیه نبود. بخش دوم کنسرت بنیامین و تنها اجرای رضا صادقی به دلایل نامعلوم زوتر از حد معلوم به پایان رسیدند و همین موجب اعتراض عده ای از مردم شد، بعد از هر دو کنسرت هم برخی تماشاگران خواستار برگرداندن پول بلیت هایشان بودند که اتفاق بسیار عجیبی در کنسرت رضا صادقی افتاد و آن هم این بود که نیروی انتظامی به بهانه بمب‌گذاری در تالار وزارت کشور شرکت برگزار کننده کنسرت را مجبور به پایان زودهنگام اجرا کرد که به گفته حسین خانی رئیس شرکت ایران گام بمبی در سالن نبوده و همه چیز بهانه ای بوده برای ناتمام گذاشتن کنسرت، ولی بابک رضایی رئیس انجمن موسیقی برعکس این قضیه را عنوان کرد و گفت بخاطر احتمال حضور بمب در سالن، پلیس امنیت وارد تالار شده و قضیه بمب گذاری هم جدی بوده است.
در اولین کنسرت پاپ بخش جنبی، کنسرت حمید عسگری هم با صندلی های زیادی خالی برگزار شد که حمید عسگری از نحوه بلیط فروشی گلایه داشت.
از دیگر عجایب این جشنواره می توان به تکرار نام برخی داوران هم در بخش انتخاب، هم در بخش داوری همان شاخه در بخش رقابتی اشاره کرد به این معنا که به طور مثال شهلا میلانی در بخش آواز جمعی جزو هیئت داوران بود در حالیکه به طور همزمان هم گروه «گروه کر دختران هنرستان» موسیقی تحت سرپرستی‌اش نیز در بخش رقابتی حضور داشتند و نکته جالب تر اینکه این گروه موفق به کسب رتبه نخست در بخش اواز جمعی شدند.
موسیقی پاپ کمیت خوب؛ کیفیت پایین
امسال آلبوم خواننده های معروف زیادی مثل بنیامین، سیروان،خواجه امیری، کبیری، فرزین، صادقی، لهراسبی، چاووشی، حمید عسگری و … منتشر شد اما متاسفانه هیچ کدام از این خواننده ها به جز لهراسبی و صفوی نتوانستند موفقیت های قبلی خود را کسب کنند و اکثرا در جا زدند، البته از لحاظ فنی اکثر این خواننده ها با جذب نوازنده ها و عوامل حرفه ای سعی کردند که کارشان رو به رشد باشد، اما واقعیت این است که نه چاووشی و نه بنیامین و نه صادقی بخاطر بحث های موسیقایی و فنی سلاطین پاپ نشده بودند که قدرت هنرشان در جذب مخاطب به دلیل احساسی بودن و بیان دغدغه های جوانان بوده است، حال که مجوز گرفته اند و آن شور و حال و پشتکار اولیه را ندارند بعید است که بتوانند موفقیت های آلبوم های قبلی خود را کسب کنند. کلا امسال کمیت انتشار آلبوم ها نسبت به قبل خیلی خوب بود ولی کیفیت آثار پایین تر از حد انتظار نشان داد.
در مورد کنسرت ها هم باید بگوییم که اجرای برنامههای مختلف از لحاظ کمی در سطح بهتری نسبت به سالهای پیشین بود ولی از لحاظ کیفی کمتر کنسرتی نسبت به قیمت بلیطش می ارزید، متاسفانه شرایطی فراهم شده که فقط قشر پردرآمد می توانند در کنسرت ها حضور پیدا کنند و اکثر هواداران و دوستداران خواننده ها امکان حضور در کنسرت ها را ندارند.
فریدون و بنیامین کنسرت اولی های امسال
امسال اکثر خواننده های پاپ به روی صحنه رفتند که بنیامین و فریدون اولین کنسرتشان در ایران را تجربه کردند، کنسرت فریدون با حضور آهنگسازان قوی مثل بهروز صفاریان، پدرام کشتکار و امیر علیزاده به همراهی فرزانه کابلی سرپرست گروه نمایشی نوید کنسرت متفاوتی را می داد اما به واقع فریدون کمتر از سطح انتظار ظاهر شد و نشان داد که قدرت اجرای زنده ضعیفی دارد، اما در آن طرف بنیامین در اولین حضورش همه را متعجب کرد، چه از لحاظ قدرت صدا در اجرای زنده و چه از لحاظ اعتماد به نفس و قدرت اداره ی صحنه کمتر کسی فکر می کرد بنیامین بتواند کنسرتی به این خوبی اجرا کند، او علاوه بر صدای زنده ی قابل قبولش یک نوع بازیگری جالبی هم ضمیمه ی اجرایش کرده، که این نشان از درک قوی سلیقه مخاطب و تیزهوشی بنیامین دارد. ولی مطمئنا با این حال قوی ترین کنسرت سال در موسیقی پاپ را باید به خواجه امیری داد که او در تمامی اجراهایش با کمترین فالشی در صدا و گروه موسیقی قویش نشان داده که حتی از بسیاری خواننده های موسیقی سنتی هم یک سر و گردن بالاتر است.
دیدگاهتان را بنویسید