حذف سازهای جهانی از دانشگاه‌های علمی‌کاربردی سراسر کشور یکی از بدعت‌هایی بود که امسال رقم خورد. اتفاقی که از نظر کارشناسان و استادان موسیقی می‌تواند ضربه‌ای به آموزش آکادمیک موسیقی در کشورمان باشد.
مسئولان وقت این تصمیم را اتخاذ و اعلام کردند، قرار است رشته های رهبری ارکستر و آهنگسازی ایرانی جایگزین آن شود. این تصمیم باوجود همه مخالفت هایی که انجام شد شکل عملی به خود گرفت و پذیرش دانشجو در این رشته ها متوقف شد.
حذف سازهای جهانی
رضا مرتضوی آهنگساز و مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی در این باره به جام جم توضیح می دهد: آخرین ورودی های نوازندگی، پذیرفته شدگان بهمن ۹۱ هستند که در مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی و در رشته نوازندگی سازهای کلاسیک تحصیل می کنند.
بعد از این گروه، دانشگاه در این رشته تحصیلی دانشجو نپذیرفت. در پاسخ به پیگیری ها اعلام شد که این رشته ها از دانشگاه حذف نشده اند؛ تنها پذیرش دانشجو به مدت کوتاهی متوقف شده است. پس از مدتی رشته های «آهنگسازی ایرانی»، «رهبری ارکستر»، «موسیقی کودک» و «موسیقی آیینی» در مقطع کارشناسی را به عنوان جایگزین برای این رشته اعلام کردند.
او می افزاید: از بین دروس پیشنهاد شده از طرف دفتر برنامه ریزی دروس دانشگاه جامع علمی کاربردی به ریاست وقت واحد ۱۱ موسیقی دانشگاه، از آبان سال گذشته با همراهی استادان دروس آهنگسازی و نوازندگی موسیقی ایرانی این واحد، تصمیم گرفتیم سرفصل دروس آهنگسازی ایرانی و رهبری ارکستر را تدوین و مشخص کنیم.
در نهایت رشته آهنگسازی ایرانی اردیبهشت و رشته رهبری ارکستر مرداد امسال در دفتر برنامه ریزی دروس دانشگاه جامع علمی کاربردی به تصویب رسیده و در همان جلسه درخواست کمیته تخصصی مبنی بر تغییر نام رشته «آهنگسازی ایرانی» به «آهنگسازی» مورد موافقت اعضای شورا قرارگرفت.
این آهنگساز درباره نیاز به رشته نوازندگی سازهای کلاسیک به عنوان زیربنایی برای رشته های دیگر از جمله رهبری ارکستر و آهنگسازی می گوید: در واقع با حذف رشته نوازندگی سازهای جهانی، آهنگساز و رهبر ارکستر تربیت می شود در حالی که ارکستری وجود ندارد تا برای آن آهنگسازی کنند و آن را رهبری کنند. در دفتر برنامه ریزی دروس، قرار شد تا سرفصل های دروس نوازندگی سازهای کلاسیک بازنگری شود و دوباره در دفترچه پذیرش دانشجو قرار بگیرد؛ اما این اتفاق نیفتاد!
او ادامه می دهد: گرچه معاون سابق امور هنری وزارت ارشاد در مصاحبه اش با رادیو جوان تأکید کرده بود که در مورد این رشته حذف صورت نگرفته و از مهر ماه دانشگاه علمی کاربردی دوباره پذیرش دانشجو در رشته نوازندگی ساز کلاسیک را آغاز خواهد کرد، اما در جلسه اعلام شد که پذیرش دانشجو در ترم مهر امکانپذیر نیست، اما برای بهمن به یقین در این رشته اعلام نیاز خواهد شد؛ اما در دفترچه هایی که ششم دی به داوطلبان ارائه شد، اثری از رشته نوازندگی سازهای جهانی در مقطع کاردانی و کارشناسی نیست.
مرتضوی بیان می کند: دانشگاه جامع علمی کاربردی تنها مرکزی است که به طور تخصصی موسیقی در آن تدریس می شود. بیشتر استادان و نوازنده ها دانش آموختگان این مرکز هستند. وقتی جلوی ورود دانشجو را در رشته های نوازندگی سازهای کلاسیک می گیریم، به این هنر خیانت کرده ایم. قصه تنها ارتقای مدرک از دیپلم به کاردانی و کارشناسی نیست؛ افرادی وارد این دانشگاه می شوند که از راهنمایی ساز زدند و تخصصشان نوازندگی است. در واقع ما شش سال به دانش آموز نوازندگی درس می دهیم و بعد نمی گذاریم وارد دانشگاه شود.
نادیده گرفتن متخصصان
این استاد دانشگاه با اشاره به تفاوت سطح دانش آموختگان هنرستان عالی موسیقی با دیگر دانشگاه ها می گوید: پذیرش نکردن دانشجو وقتی دردناک تر جلوه می کند که بدانیم از امسال دانشگاه هنر هم در رشته نوازندگی ساز کلاسیک و در مقطع کاردانی به کارشناسی پذیرای هیچ دانشجویی نیست.
مرتضوی درباره عواقب این تصمیم اظهار می کند: امروز ما نه ارکستر ملی داریم و نه ارکستر سمفونیک. اگر شعار مسئولان استفاده از متخصصان است، چرا صدها متخصص مملکت امروز با تعطیلی ارکستر ملی و سمفونیک خانه نشین شده اند؟ مگر نه این که سرود ملی هر کشور مانند پرچم آن کشور، نماد آن کشور محسوب می شود؟ مگر جز این است که برای اجرای سرود ملی کشورها از زبان مشترک که سازهای کلاسیک متداول است، استفاده می شود؟ اگر نوازنده متخصص تربیت نکنیم، پس سرود ملی را با چه اجرا کنیم؟ موسیقی سریال هایی چون «مختارنامه»، «تنهاترین سردار» و ده ها فیلم را که امروز روی پرده هستند چگونه اجرا کنیم؟
او در پایان سخنان خود می گوید: کسانی که علاقه مند نوازندگی سازهای جهانی هستند، وقتی در نظام آکادمیک، این رشته را نداریم به سمت کلاس های خصوصی کشیده می شوند و در این آشفته بازار بی متر و معیار، هر کسی جرأت تدریس به خود می دهد، زیرا دیگر میزانی برای سنجش درستی شیوه تدریس نیست. از سوی دیگر استادان با شیوه آزمون و خطا به شیوه های تدریس دست خواهند یافت و در این میان بیشترین دود به چشم هنرجو می رود!
نوازنده نباشد، رهبر و آهنگساز نیاز نداریم
لوریس چکناواریان، هنرمند بزرگ کشورمان هم معتقد است، این رشته باید دوباره به دانشکده های موسیقی باز گردد. او در این باره می گوید: مسئولان رشته رهبری ارکستر و نوازندگی را جایگزین نوازندگی سازهای جهانی کرده اند؛ اما وقتی ما نوازنده نداشته باشیم، آهنگساز می خواهد کارهایش را برای نواختن به چه کسی بسپرد؟
او در گفت وگو با جام جم اظهار می کند: از طرف دیگر وقتی نوازنده نباشد، نیاز به رهبر ارکستر هم نیست. رهبر کدام نوازنده ها را رهبری کند؟ این اتفاق طی سال های آینده ضربه مهلکی به موسیقی ما می زند. آن وقت باید نوازنده هم از دیگر کشورها وارد کنیم تا برایمان سرود ملی و موسیقی های خودمان را اجرا کند.
شاهین فرهت، نوازنده، آهنگساز و مدرس دانشگاه هم به جام جم می گوید: نمی دانم چه توجیه منطقی می تواند برای این تصمیم وجود داشته باشد؛ این اتفاق لطمه های سنگینی به ما می زند و کمترین آن این است که احتمالا برای زدن ملودی های سنگین باید هزاران کیلومتر پرواز کنیم تا یک قطعه هفت دقیقه ای را برای کشورمان تنظیم کنیم .
این هنرمند پیشکسوت معتقد است، ما هنوز هم در عرصه آموزش موسیقی با مشکلات بزرگی مواجه هستیم که بهتر است آنها را حل کنیم تا دچار تصمیمات اشتباه و غیرقابل جبران نشویم.
کارشناسان همه خواستار بازنگری در این تصمیم و بازگشت دوباره تدریس سازهای جهانی به دانشکده های کشورمان هستند.
دیدگاهتان را بنویسید