رضا نامجو: جایزه موسیقی سال «رادیو فرانسه» امسال به محمد معتمدی اهدا شد. این جایزه از سوی یک هیأت انتخابیه، متشکل از استادان موسیقی و اتنوموزیکولوژی فرانسه برای نخستین‌بار به یک هنرمند ایرانی رسید. مسئولان «رادیو فرانسه» از تلاش او برای نشر فرهنگ و موسیقی کشورش و همچنین کنسرت‌های مشترک با گروه‌ها و خواننده‌های نقاط مختلف جهان قدردانی کردند و او را شایسته دریافت این جایزه دانستند، اما افسوس که در کشور خود او آنگونه که باید سخنی از این رخداد به میان نیامد. «رادیو فرانسه» در ادامه بنا به قراری که با برندگان دارد به ایران آمد تا قبل از انتهای‌سال میلادی مجموعه‌ای کوچک برای معرفی موسیقی ایران را با صدای محمد معتمدی ضبط کند. کار ضبط این قطعات جمعه به پایان رسید و «رادیو فرانسه» صدای سفیر موسیقی ما را با خود برد…
خواننده جوان کشورمان در ابتدا دلیل انتخاب کارش در اکسپوی «بابل مد» را این‌گونه توضیح داد: قضیه برمی‌گردد به جریانی که در اروپا آغاز شده و آن هم توجه به موسیقی‌هایی است که کمتر در رسانه‌های دنیا به آنها پرداخته شده است. خصوصا موسیقی‌های کشورهای شرقی که ایران هم یکی از آنهاست. از سال ۲۰۰۶ از طریق رادیو فرانسه به رنگ‌های موسیقی کشورهای دنیا توجه کردند و حتی برنامه‌ای در رادیو فرانسه دارند به نام «کالر دوموند» که به فرانسوی معادل «رنگ‌های جهان» است. این نخستین‌بار است که ایران توانست جایزه را نصیب خود کند. به نظر محمد معتمدی این قضیه ۲ جنبه دارد: تقدیر و قدرشناسی از یک هنرمند و معرفی یک فرهنگ موسیقایی به دنیا که گوش جهانیان به آن چندان آشنا نیست. طبق سنت این جایزه، قرار بر این است که هر هنرمندی برنده این جایزه شد «رادیو فرانسه» تکنسین‌ها و صدابرداران خود را به کشور و شهری که او در آن‌جا زندگی می‌کند، بفرستد. هنرمند در محیط زندگی خود بدون این‌که تغییر فضا و شرایط را در حین ضبط احساس کند، مجموعه را ضبط می‌کند و در اروپا به‌عنوان یک نمونه از موسیقی آن کشور منتشر می‌شود.
خواننده آلبوم سراسر مه درباره حضور هیأت فرانسوی در ایران هم توضیح داد: در هفته گذشته تکنسین‌های رادیو فرانسه و مسئول بخش موسیقی این رادیو به ایران آمدند و ۵ روز به ضبط یک‌سری از نمونه‌های کلی موسیقی اصیل ایرانی که عموما ساز و آواز بود، پرداختیم. معتمدی با اشاره به حضور ۲ نفر از صدابرداران رادیو فرانسه به اتفاق خانم فرانسوا که در مراسم برگزار شده در اکسپوی بابل مد جزو هیأت ژوری بود، افزود: خانم فرانسوا که جایزه را به من اهدا کرد هم در تهران حضور پیدا کردند.
معتمدی در پاسخ به سوالی مبنی بر نحوه انتخاب کارها برای ضبط گفت: اساسا مبنای ضبط این کارها بر آهنگ‌سازی نبود. بلکه بر مبنای قطعات کاملا کلاسیک و تا حدودی بداهه بود. البته نمونه‌هایی از تصانیف قدیمی هم مدنظر قرار داشتند. قصد این بود شیوه اجرایی این کارها کاملا کلاسیک و مطابق با سنت خودمان باشد و از دخل و تصرفاتی که در دوره معاصر شده (که البته به نوبه خود آنها هم قابل‌احترام هستند) دوری شود چرا که آنچه را که آنها هم دوست داشتند، موسیقی صددرصد خالص و کلاسیک ایرانی بود. یعنی نمونه‌ای که استادان موسیقی خودمان آنها را به‌عنوان رپرتوار موسیقی سنتی ایرانی می‌شناسند.
وی درباره آوازهای ارایه‌شده هم گفت: آوازهای ارایه‌شده آوازهای ردیف نبود. یعنی انتخاب‌های غیرتکراری داشتیم و از اشعاری که خودمان انتخاب کرده بودیم در دستگاهی شروع به آواز خواندن کردیم. محمد معتمدی با طرح این مطلب که قرار نیست این کار یک کار مرجع باشد، خاطرنشان کرد: قرار ما این بود که نمونه‌ای بسیار ساده از موسیقی ایرانی به‌عنوان یک معرف در آن‌جا ارایه شود و کاری را هم که اجرا کردیم، به دور از تفصیل و پیچیدگی‌های موجود در موسیقی ایرانی بود. شاید آواز سه‌گاه یا بیات ترک را تنها در ۳ بیت خوانده‌ایم.
به گفته معتمدی کارهایی از اصفهان، بیات‌ترک، سه‌گاه، چهارگاه و همایون خوانده شد. خواننده آلبوم گاهی سه‌گاهی درباره محل ضبط هم این‌گونه سخن گفت: ضبط ما در استودیوی موزه موسیقی بود که تجهیزات فنی آن‌جا هم هنوز به صورت رسمی افتتاح نشده، ما فقط به‌عنوان یک محیط آرام از آن‌جا استفاده کردیم. وی ماحصل کارهای ضبط شده در این چند روز را تبلور حس و حال موسیقایی دانست و افزود: مهم‌ترین کاری که در این چند روز انجام دادیم، این بود که ۴ روز با دوستانمان در آن محیط زندگی کردیم و آنچه را در حال بود و در لحظه دوست داشتیم، زدیم و خواندیم و به بیانی یک حال موسیقایی را رد و بدل می‌کردیم و آنها هم تنها کاری که می‌کردند این بود که تمام آن کارها را عینا ضبط می‌کردند. کار بداهه به معنای واقعی کلمه بود. وی نوع انتخاب دستگاه‌های آوازی انتخاب شده را این‌گونه تشریح کرد: انتخاب اصفهان و چهارگاه به این خاطر است که این فواصل به گوش آنها آشناتر است و وقتی سه‌گاه یا بیات‌ترک را خواندیم ناآشنایی شنیداری گوش آنها را مدنظر قرار دادیم. هر ۲ جنبه را در نظر داشتیم تا بتوانیم به نوعی فواصل کمتر شنیده‌شده را به گوش آنها برسانیم.
معتمدی که در این کار سفیر موسیقی کشورمان بوده احساس مسئولیت را مهم‌ترین حس امروز خود عنوان کرد و گفت: انسان‌ها وقتی در هر زمینه‌ای پیشرفت می‌کنند و به نقطه‌ای بالاتر از دیروز می‌رسند آنچه را باید مورد توجه قرار دهند احساس مسئولیت است. بنده هم این مسئولیت را احساس می‌کنم. هرچه طیف مخاطبان شما بیشتر شود، مسئولیت سنگین‌تر است. از یک طرف خیلی‌ها از شما الگو می‌گیرند و آنهایی هم که با فرهنگ شما غریبه‌اند شما را به‌عنوان نمونه‌ای از فرهنگ سرزمین ناشناخته شما قلمداد می‌کنند. از طرفی لذت‌بخش است فرهنگی را که سال‌ها و قرن‌ها سابقه دارد به دنیا معرفی کنید و مایه تحسین آنها را فراهم کنید. در مجموع کار سخت و البته سنگین است. وی در پایان با اشاره به اهمیت معرفی فرهنگ ایران به جهانیان سخنانش را این‌گونه به پایان برد: هر عزیز دیگری هم که این هدیه را به نام ایران می‌گرفت، برای من مایه خوشحالی و شادی بود، چرا که مهم فرهنگ ایران است، نه فرد.
دیدگاهتان را بنویسید