شیما شاه‌محمدی
برنامه ارغنون با موضوع بررسی هویت سازهای کمانچه در موسیقی ایران، با حضور شیما شاه‌محمدی (کارشناس ارشد نوازندگی) از شبکه رادیویی گفت و گو روی آنتن رفت.
شیما شاه‌محمدی گفت: در ارکسترهای بومی بهتر است تمام سازهای مرتبط با آن فرهنگ و جغرافیا در گروه نوازندگان حضور داشته باشند. هر ساز طعم و رنگ منحصر به خود را دارد. بیشتر سازهای ایرانی مضرابی هستند و تنها ساز کششی و آرشه‌ای ایرانی کمانچه است، بر همین اساس بهتر است کمانچه در گروه نوازی‌های ایرانی حضور داشته باشد.
این نوازنده ادامه داد: با حذف سازهای نی و کمانچه از موسیقی ایرانی، فقط سازهای مضرابی و کوبه‌ای باقی می‌مانند.
وی با بیان این که ساز کمانچه از هزاره‌ی اول قبل از میلاد وجود داشته است، عنوان کرد: اولین کمانچه‌ها با برش چوب به شکل کروی و نصب پوست، به همراه دو سیم از جنس نخ ابریشم ساخته می‌شدند. برخی از کمانچه‌های قدیمی با پرداخت روی جوز هندی – خالی کردن بخش داخلی آن – ساخته می‌شدند و سیم‌هایی از جنس دم اسب داشتند.
این نوازنده گفت: امروزه سیم‌های فلزی در کمانچه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. تعداد سیم‌های این ساز در طول زمان از دو سیم به چهار سیم افزایش می‌یابد و تمام متدهای آموزشی امروزی بر اساسِ کمانچه چهار سیم – الگوبرداری از ساز ویلن – نوشته و تدوین می‌شوند.
این کارشناس ارشد نوازندگی تاکید کرد: اولین کتاب آموزشی کمانچه در سال ۱۳۹۵ بر اساس کوک اختصاصی کمانچه با عنوان «دستور کمانچه» منتشر شد. «دستور کمانچه» همانند «دستور سنتور» بر اساس کوک «سُل» نوشته شده است.
شیما شاه‌محمدی با اشاره به این که اکثر کتاب‌های کمانچه نت‌نگاری انتقالی – از ویلن به کمانچه – دارند، توضیح داد: در دهه‌های گذشته تمام متدهای آموزشی کمانچه بر اساس کتاب ویلن استاد خالقی با کوک «می، لا، ر، سل» ارائه می‌شدند.
وی اضافه کرد: کتاب «دستور کمانچه» با کوک اختصاصی «دو، سل، دو، سل» نوشته شده است.
این نوازنده در بخش دیگری از سخنان خود در برنامه «ارغنون» گفت: ساز ویلن – با نوازندگی ایرانی – در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ شمسی مورد استقبال بسیار زیادی قرار گرفت و با کمک گرفتن از رسانه‌هایی مانند رادیو به طور کامل ساز کمانچه را کنار زد.
دیدگاهتان را بنویسید